Postpartum dönemdeki kadınların aile planlaması tutum ölçeğinin geliştirilmesi
Developing postpartum family planning attitude scale
- Tez No: 597654
- Danışmanlar: PROF. DR. MELTEM ÇİÇEKLİOĞLU, PROF. DR. ŞAFAK TANER
- Tez Türü: Tıpta Uzmanlık
- Konular: Halk Sağlığı, Public Health
- Anahtar Kelimeler: Postpartum, Aile Planlaması, Tutum, Sağlık İnanç Modeli, Geçerlilik, Güvenilirlik, Postpartum, Family Planning, Attitude, Health Belief Model, Validity, Reliability
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ege Üniversitesi
- Enstitü: Tıp Fakültesi
- Ana Bilim Dalı: Halk Sağlığı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 130
Özet
Giriş ve Amaç: Postpartum dönemde aile planlaması (AP) ana-bebek sağlığının vazgeçilmez bir parçası; doğum öncesi ve doğum sonrası dönemde bakım hizmetlerinin en temel bileşenlerden biridir. Bu çalışmanın amacı; Bornova'nın sekiz mahallesinde yaşayan 0-12 aylık bebeği olan doğum sonrası dönemdeki kadınların AP tutumlarını değerlendirmek için Sağlık İnanç Modeli'ne dayanan bir ölçek geliştirmektir. Bunun yanında kadınların sosyodemografik ve doğurganlık özellikleri, AP yöntem kullanımı ve danışmanlık alma durumuna ilişkin özelliklerin, geliştirilen 'Postpartum Aile Planlaması Tutum Ölçeği' (PAPTÖ) puan ortalamaları ile ilişkisini değerlendirmektir. Gereç ve Yöntem: Çalışma iki bölümden oluşmakta olup ilk kısmı sadece metodolojik; ikinci kısmı metodolojik çalışmanın sahada uygulanması ve kesitsel çalışma tasarımındadır. Örneklem büyüklüğü ölçek maddelerinin 10 katı olacak şekilde en az 270 kişi olarak belirlenmiştir. Bornova Belediyesi Sağlık Müdürlüğü'nün kayıt altına aldığı 0-12 aylık bebeği olan 302 kadın örneklemi oluşturmuştur. Veri toplama sürecinde araştırmaya dahil olma kriterlerine uyan, araştırmaya katılmaya gönüllü 292 kadına anket uygulanmıştır. Çalışmanın bağımlı değişkeni, postpartum dönemdeki kadınların aile planlaması ile ilgili tutum düzeyidir. Bu düzeyin değerlendirilmesinde; ölçek madde havuzunun oluşturulması, ölçeğin kapsam geçerliliğinin değerlendirilmesi, pilot uygulaması ve güvenilirlik, geçerlilik açısından değerlendirilmesi olmak üzere dört aşamada geliştirilen PAPTÖ kullanılmıştır. Geliştirilen ölçek;“algılanan duyarlılık”,“algılanan ciddiyet”,“algılanan yararlar”,“algılanan zararlar”,“eyleme geçme”,“özyeterlilik”olmak üzere altı alt boyuttan ve 27 maddeden oluşmaktadır. Ölçek maddeleri doğum aralığı, doğum kontrol yöntemleri, hizmete erişim, AP tutumunu etkileyen dışsal faktörlerle ilgili tutumu ölçen ifadeleri içermektedir. Bağımsız değişkenler ise; sosyo-demografik ve ekonomik, doğurganlık özellikleri, AP yöntem kullanımı, AP danışmanlığı alma durumu ve AP bilgi düzeyi ile ilgili değişkenler olmak üzere beş başlık altında gruplandırılmıştır. Değişkenleri içeren anket formundaki sorular; kadınlara ev ziyareti yapılarak, araştırıcı tarafından yüz-yüze görüşülerek sorulmuştur. Toplanan verilerin istatistiksel analizinde, AP tutum düzeyini gösteren bir skor üretilmiştir. AP tutum düzeyi skoru ile ilişkili faktörlerin saptanmasında; Student T testi, Spearman Korelasyon Analizi ve çoklu lineer regresyon analizi kullanılmıştır. Geliştirilen ölçeğin güvenilirliğinin belirlenmesinde Cronbach alfa katsayısı hesaplanmıştır. Yapı geçerliliğinin belirlenmesinde açıklayıcı ve doğrulayıcı faktör analizi yapılmıştır. Bulgular: Yaş ortalaması 27.90±5.94 olan kadınların %51.4'ü ilkokul üzeri eğitim düzeyine sahiptir. Kadınların %90.1'i ev hanımı olup gelir getirici bir işte çalışmamakta ve %19.9'unun sağlık güvencesi bulunmamaktadır. Eşlerin ise %60.3'ü ilkokul üzeri eğitim düzeyine sahip olup %25.7'si güvencesiz sürekli olmayan işlerde çalışmakta ve %19.5'inin sosyal güvencesi bulunmamaktadır. Kadınların ilk evlilik yaşı 20.48± 3.94 olup üçte biri 18 yaşını doldurmadan evlenmiştir. Kadınların ortalama gebelik sayısı 2.6± 1.5; ortalama doğum sayısı ise 2.3± 1.3 olup, %22.9'u dört ve üzerinde gebelik yaşamış, %14.4'ü dört ve üzerinde doğum yapmıştır. Kadınların %55.8'i hayatında en az bir kez modern AP yöntemi kullanmış olup %44.9'u postpartum dönemde etkili yöntem kullanmaya devam etmektedir. Aile planlaması danışmanlığına bakıldığında, grubun %58.2'sinin doğum öncesi, %53.8'inin doğumdan sonra AP danışmanlığı aldığı tespit edilmiştir. Kadınların en çok bildikleri yöntem rahim içi araç olup grubun hemen hepsi modern AP yöntemlerini bilmektedir. PAPTÖ'nün açıklayıcı faktör analizinde açıkladığı toplam varyansın % 57.2 ve Cronbach alpha katsayısının 0.878 olduğu belirlenmiştir. Ölçek yapısının test edildiği doğrulayıcı faktör analizinde ki-kare/serbestlik derecesi 2.24, RMSEA değeri 0.068, CFI değeri 0.95 bulunmuş olup ölçeğin yapısal geçerliliği sağlanmıştır. Alınabilecek en düşük değer 27, en yüksek değer 135 olan PAPTÖ için toplam skor ortalaması 105.32±11.91 olarak hesaplanmıştır. Eşleri sürekli ve güvenceli işlerde çalışan kadınlarda PAPTÖ ölçek skoru, güvencesiz ve sürekli olmayan işlerde çalışanlara göre 6.52 kat fazladır. Daha önce AP yöntemi kullanan ve postpartum dönemde kullanmaya devam eden kadınlarda PAPTÖ puan skor ortalaması kullanmayanlara göre sırasıyla 9.18 ve 5.40 kat fazladır. Sonuç: Bu çalışmada; postpartum dönemdeki kadınların AP tutumlarını değerlendirmek amacıyla geliştirilen ölçeğin geçerli ve güvenilir sonuçları bulunduğu belirlenmiştir. Kadınların eşlerinin sosyal sınıfı, AP yöntem kullanım hikayesi ve mevcut kullanım durumu tutum düzeyi ile ilişkilidir. Kadınların AP ile ilgili olumlu tutum geliştirmesinin önündeki engelleri tespit edip doğru sağlık davranışı gelişmesini destekleyecek toplum yönelimli erişilebilir hizmetlerin geliştirilmesi gereklidir.
Özet (Çeviri)
Introduction and Aim: Family planning (FP) is an essential part of maternal and infant health in postpartum period; it is one of the most fundamental components of health care services during the prenatal and postnatal period. The aim of this study was to develop a scale based on the Health Belief Model in order to evaluate the FP attitudes of postpartum women with 0-12 months old infants living in eight neighborhoods of Bornova province. In addition to this, it is aimed to evaluate the relationship between sociodemographic and fertility characteristics of women, FP method usage and FP counseling status with developed 'Postpartum Family Planning Attitude Scale' (PFPAS) mean scores. Material and Methods: The study consists of two parts and the first part is only methodological; the second part is in the field application of methodological study and cross-sectional study design. The sample size was determined to be at least 270 women, suitably 10 times the scale items. The target population of this study was 302 women with 0-12 months old baby that were recorded by The Municipality of Bornova Health Directorate. In the data collection process, due to inclusion and exclusion criterias, 292 volunteer women were included in the survey. The dependent variable of the study was the attitude level of women in the postpartum period regarding family planning. In order to evaluate this level; PFPAS was developed in four stages: scale item pool was consisted, content validity was evaluated, pilot study was conducted, reliability and validity of scale was evaluated. Developed scale was consisted of 27 items and six subscales those were“perceived susceptibility”,“perceived severity”,“perceived benefits”,“perceived barriers ”,“cue to action”,“self-efficacy”. Scale items included phrases which measure the attitudes towards birth interval, birth control methods, access to health services, external factors those affecting FP attitude. The independent variables were grouped under five headings; socio-demographic and economic, fertility characteristics, FP method use, FP counseling status and FP knowledge level. The questions in the questionnaire containing variables were asked to women by home visit, face to face by the researcher. In the statistical analysis of the collected data, a score indicating the FP attitude level was generated. In determining the factors associated with FP attitude level score; Student's T test, Spearman correlation analysis and multiple linear regression analysis were used. The Cronbach alpha coefficient was calculated to evaluate the reliability of the developed scale. Explanatory and confirmatory factor analysis was performed to evaluate the construct validity. Results: The mean age of women was 27.90 ± 5.94 and 51.4% of them had primary education level. In the group, 90.1% of women were housewives, and 19.9% did not have any health insurance. As to husbands of women, 60.3% of the spouses had primary education level and 25.7% of them work in precarious non-permanent works and 19.5% of them did not have social security. The first marriage age of women was 20.48 ± 3.94 and one third of them were married before 18 years of age. The mean number of pregnancies in the group was 2.6 ± 1.5, the mean number of births was 2.3 ± 1.3; 22.9% of them had four or more pregnancies, and 14.4% of them had four or more births. In the group, 55.8% of women had used modern AP method at least once in their lives and 44.9% of them continued to use effective methods in postpartum period. When family planning counseling is considered, it is determined that 58.2% of the group received prenatal FP counseling and 53.8% of the group received FP counseling in postpartum period. The most known method was intrauterine device and almost all of them knew all modern FP methods. It was determined that the total variance explained by the PFPAS in the explanatory factor analysis was 57.2% and the Cronbach alpha coefficient was 0.878. In the confirmatory factor analysis which the scale structure was tested, the chi-square / degree of freedom was found to be 2.24, the RMSEA value was found to be 0.068, and the CFI value was found to be 0.95 and the structural validity of the scale was validated. The lowest score was 27 and the maximum score was 135 for the PFPAS and the total mean score for the scale was 105.32 ± 11.91. The PFPAS score was 6.52 times higher in women who had spouses working in secured and permanent jobs compared to those working in precarious and non-permanent jobs. Those who had previously used FP method and who continued to use a FP method in postpartum period had respectively 9.18 and 5.40 times more PFPAS score than those who did not use FP method. Conclusion: In this study; the scale which was developed to evaluate the FP attitudes of women in postpartum period had valid and reliable results. The social class of the spouses of women, the use of the FP method and the current use status were associated with the level of attitude. It is necessary to identify the barriers to women's positive attitude towards FP and to develop community-oriented accessible services in order to support the improvement of proper health behavior.
Benzer Tezler
- Düzce İli Beyköy aile sağlığı merkezine bağlı pospartum dönem kadınların gebelikten korunma durumları ve etkileyen faktörlerin incelenmesi
Pregnancy protection of women in postpartum period and influencing factors
HİLAL TÜLÜ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Halk SağlığıDüzce ÜniversitesiHalk Sağlığı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ATİLLA SENİH MAYDA
- Pospartum dönemdeki kadınların aile planlamasına yönelik tutum ve uygulamalarının belirlenmesi
Determination of attitudes and practices of postpartum women towards family planning
MERVE AĞAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Aile PlanlamasıÜsküdar ÜniversitesiEbelik Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ GÜNAY ARSLAN
- Şanlıurfa'da postpartum dönemdeki kadınların aile planlamasına yönelik tutum ve davranışları
Attitudes and behaviors of women in the postpartum period to family planning in Şanliurfa
GURBET ORTAÇ
- Ankara Yenimahalle İlçesi Aile Sağlığı Merkezlerine başvuran 0-12 aylık çocuğu olan kadınların aile planlaması bilgi düzeyleri ve tutumlarının değerlendirilmesi
Evaluation of family planning knowledge levels and attitudes of women with 0-12 months old children who apply to family health centers in Yenimahalle district of Ankara
EYLEM GÖZDE ALTUNDAL
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2024
Halk SağlığıAnkara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiHalk Sağlığı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. DİLEK ÖZTAŞ
- Doğum sonu dönemdeki kadınların aile planlaması konusundaki tutumları ve ilişkili faktörler
The attitudes of women towards family planning and related factors in the postpartum period
NERGİZ ERYILMAZ