Doğu Türkçesiyle yazılmış Acayibü'l Mahlukat ve Garayibü'l Mevcudat (201a-249b yaprakları) dil incelemesi-metin-Türkiye Türkçesine aktarım-dizin)
Acayibü'l- Mahlukat ve Garayibü'l- mevcudat written i̇n Eastern Turkish (201a-249b page) (grammatical study-text-modern Turkish-translation-i̇ndex)
- Tez No: 598446
- Danışmanlar: DOÇ. DR. FATİH BAKIRCI
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Dilbilim, Türk Dili ve Edebiyatı, Linguistics, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Eski Türk Dili Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 435
Özet
Yüksek lisans tezi olarak hazırlanan bu tez, mütercimi belli olmayan ve klasik sonrası Doğu Türkçesi dönemine ait olarak düşünülen önemli bir ansiklopedik eserdir. Üzerinde çalışılan Uppsala Üniversitesi Kütüphanesi 637 numarada kayıtlı olan el yazması tercümenin 201a-249b yaprakları incelenmiştir. Çalışmada dil incelemesi, metin, Türkiye Türkçesine aktarım, dizin ve tıpkıbasım bölümleri bulunmaktadır. Acayibü'l- Mahlukat ve'l Garayibü'l- Mevcudat, kısmen peygamberler ve mucizelerini, hayvanlar âlemini, önemli tarihî şahsiyetleri, dünya üzerindeki farklı kavim ve yaratıkları, tıp ilmini ve buna benzer ilimleri, daha birçok olayları ve bilgileri aktaran çok önemli bir eserdir. Acayibü'l- Mahlukat'lar ilk olarak Fars edebiyatında ortaya çıkmış, Arap ve Türk edebiyatına da buradan sirayet etmiştir. 15. yüzyıl ile 20. yüzyıl arasında geniş bir kullanım alanı olan Doğu Türkçesi,“Klasik Öncesi”,“Klasik”ve“Klasik Sonrası”olmak üzere üç döneme ayrılır. Klasik sonrası Doğu Türkçesi dönemine ait eserlerde çeşitli lehçe özellikleri görülmeye başlanır. Bu döneme bu açıdan bir geçiş dönemi de denebilir. Acayibü'l- Mahlukat'ın bu tercümesi, geçiş dönemi dil özelliklerini yansıtması açısından Türk dili tarihi üzerine yapılacak çalışmalar için önemlidir. Tezin Giriş bölümünde Acayibü'l- Mahlukat hakkında birtakım bilgiler verilmiş, bu eserin Fars, Arap ve Türk edebiyatındaki tercümeleri zikredilmiştir. Daha sonra üzerinde çalıştığımız bu eserin yazıldığı Doğu Türkçesi ve Klasik sonrası Doğu Türkçesi hakkında bilgiler verilerek eserin müstensihi, yazıldığı dönem ve çevresi hakkında düşünceler belirtilmiştir. Yazım ve Dil Özellikleri bölümünde, eserin dikkat çekici yazım özellikleri, ses bilgisi, biçim bilgisi ve söz varlığı üzerinde durulmuştur. Metin bölümünde Arap harfli metin, çeviri yazı alfabesine aktarılmıştır. Türkiye Türkçesine Aktarım bölümünde Doğu Türkçesiyle yazılmış olan metin, Türkiye Türkçesine aktarılmıştır. Dizin bölümünde metinde yer alan bütün sözcükler metinde kullanılan anlamları ve kökenleri belirtilerek alfabetik bir sırayla verilmiştir. Daha sonra da Batı Türkçesiyle yazılmış bir Acayibü'l- Mahlukat ile tablo şeklinde özel adlar karşılatırması yapılmıştır. Tıpkıbasım bölümünde ise üzerinde çalışılan Uppsala Üniversitesi Kütüphanesi 637 numarada kayıtlı olan el yazması nüshanın tıpkıbasımı verilmiştir.
Özet (Çeviri)
This thesis which prepared is an significant encyclopedic work which is not known and belongs to the period of Eastern Turkish after Classical period. Uppsala University Library 637 manuscript copy that is working on 201a-249b were examined. The copy has the study of language study, text, Turkey Turkish transfer, a directory and facsimile sections. Acayibü'l- Mahlukat ve'l Garayibü'l- Mevcudat is a very important work that conveys prophets and miracles, the animal kingdom, important historical personalities, different tribes and creatures on the world, medical science and similar sciences, and many other events and information. Acayibü'l- Mahlukat's first appeared in Persian literature and spread to Arabic and Turkish literature. Eastern Turkish, which has a wide usage area between 15th and 20th centuries, is divided into three periods as“Pre-classical”,“Classical”and“Post-Classical ”. In the works of post-classical Eastern Turkish period, various dialect features begin to be seen. This period can be called a transition period in this respect. This translation of Acayibü'l- Mahlukat fundemental for the studies on the history of Turkish language in terms of reflecting the transitional language features. In the introduction part of the thesis, some information is given about Acayibü'l- Mahlukat. In this work Persian, Arabic and Turkish literature translations are mentioned. Afterwards, information was given about Eastern Turkish and Post Classical Turkish East. The period in which the study was written and thoughts about the environment were included. And the works are compared with an Acayibü'l-Mahlukat written in Western Turkish. In the Spelling and Language Properties section is emphasized interesting spelling features, phonetics, morphology and vocabulary. In the text section, Arabic text was translated into the transcription alphabet. Turkey in the Turkish transfer section, was transferred to the eastern Turkish, Turkey Turkish texts written. In the index section, all the words in the text are given in alphabetical order by specifying the meanings and origins that used in the text. In the last part of the series, the special names in the work are given in the form of an additional index in comparison with an Acayibü'l-Mahlukat belonging to the field of Western Turkishness. Just as in the printing department, a copy of the manuscript, which is registered at Uppsala University Library 637, is given.
Benzer Tezler
- Doğu Türkçesiyle Yazılmış Acayibü'l- Mahlukat ve Garayibü'l- Mevcudat (101a-150b yaprakları) (Dil incelemesi- metin-Türkiye Türkçesine Aktarım- Dizin)
Acayib- al- Mahlukat Ve Garayib- al- Mevcudat Which Written in Eastern Turkish (101a-150b pages) (Grammatical Study- Text- modern Turkish translation- index)
GAMZE ÇELİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DilbilimMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SERAP ALPER BAYRAM
- Doğu Türkçesiyle Yazılmış 'Acâyibü'l Mahlukat ve'l-Garayibü'l Mevcûdat (151a-200b yaprakları: Dil incelemesi, Metin, Türkiye Türkçesine aktarım, Dizin)
A Acayibu'l Mahlukat ve'l Garayibu'l Mevcudat written in Eastern Turkish (151a-200b pages: Grammatical Study, Text, Modern Turkish translation, Index)
HİLAL YILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DilbilimMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FATİH BAKIRCI
- Acâyibü'l-Mahlukât ve'l-Garayibü'l- Mevcudât (1a-50b yaprakları: Dil İncelemesi, Metin, Türkiye Türkçesine aktarım, dizin)
'Acâyibü'l-Mahlukât ve'l-Garayibü'l-Mevcudât written in Eastern Turkish (1a-50b pages: Gramatical study, text, Modern Turkish Translation, İndex)
EMRAH KALAYCI
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DilbilimMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TANJU SEYHAN
- Doğu Türkçesiyle yazılmış Râhatü'l Kulûb (44b-88b) (Filolojik inceleme-metin-dizin-tıpkıbasım)
Râhat Ul-Qulûb written in Eastern Turkish (44b-88b) (Philological study-text-index-facsimile)
BÜŞRA MAVZER TAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DilbilimMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Eğitimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SERAP ALPER
- Doğu Türkçesiyle yazılmış bir kâbûsnâme
A Kabusname written in Eastern Turkish
TİMUR AYDIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Türk Dili ve EdebiyatıMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TANJU SEYHAN