Yeni başlangıçlı şizofreni hastalarında ödül için efor sarf etme ve efor temelli karar verme süreçlerinin incelenmesi
Investigation of effor expenditure for the reward and effort based decision making in recent onset schizophrenia patients
- Tez No: 602383
- Danışmanlar: PROF. DR. VEHBİ ALP ÜÇOK
- Tez Türü: Tıpta Uzmanlık
- Konular: Psikiyatri, Psychiatry
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Tıp Fakültesi
- Ana Bilim Dalı: Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 134
Özet
Giriş: Şizofreni, işlevsellikte bozulmalara yol açan, kronik ve genellikle yıkımla giden bir bozukluktur. Şizofreninin negatif belirtileri, uzun yıllardır şizofreninin temel bir parçası olarak kavramsallaştırılmıştır ve genel popülasyonda normal olarak mevcut olan davranışların yokluğu veya azalması olarak tanımlanır. Negatif belirtiler, bozukluğun işlevsellikle ilgili sonuçlarında kilit rol oynarlar ve hastaların yaşam kalitesini en az pozitif belirtiler kadar bozarlar. Şizofreni hastalarında ödülü öğrenme, ödülü tahmin etme, ödülün değerini hesaplama, efor hesaplaması gibi ödül işleme sürecinde eksiklikler olduğuna ve bu eksikliklerin negatif belirtilerle ilişkili olduğuna dair kanıtlar giderek artmaktadır. Kişinin ödül için ne kadar çaba sarf ettiği ve efor temelli karar verme stratejileri çeşitli paradigmalarla ölçülebilmektedir. Bu paradigmalar arasında en geçerli kabul edileni Ödül İçin Efor Sarf Etme Görevi'dir (Effort Expenditure for the Rewards Task, EEfRT). Bizim bu çalışmadaki amacımız; şizofreni hastaları ile sağlıklı kontrollerin efor temelli karar verme tutumları arasında farklılık olup olmadığını araştırmak ve şizofreni hastalarında efor temelli karar vermenin negatif belirtiler başta olmak üzere klinik özelliklerle ilişkisini incelemektir. Yöntem: Çalışmaya, İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı'nda izlenen 31 yeni başlangıçlı şizofreni hastası ve 30 sağlıklı kontrol dahil edilmiştir. Bütün katılımcıların ödül için efor sarf etme performansları EEfRT görevi ile ve bilişsel performansları İz Sürme Testi-B, Rakam Sembol Kodlama Testi ve Kategori Akıcılığı Testi'nden oluşan Şizofreni için Kısa Bilişsel Değerlendirme Aracı ile değerlendirilmiştir. Şizofreni grubundaki hastaların klinik özellikleri Kısa Negatif Belirti Ölçeği (BNSS), Pozitif ve Negatif Sendrom Ölçeği (PANSS), Negatif Belirtileri Değerlendirme Ölçeği (SANS), Negatif Belirtiler Öz-Değerlendirme Ölçeği (SNS), Pozitif Belirtileri Değerlendirme Ölçeği (SAPS), Calgary Şizofrenide Depresyon Ölçeği (CDSS), Ekstrapiramidal Belirtiler Değerlendirme Ölçeği (ESRS) ve Bireysel-Sosyal Performans Ölçeği (PSP) ile ölçülmüştür. Negatif belirtiler ile ilişkiler hem ölçek puanlarıyla sürekli değişkenler olarak hem de kalıcı negatif belirtileri (KNB) olan ve olmayan şizofreni grupları oluşturularak kategorik olarak değerlendirilmiştir. Elde edilen verilerin istatistiksel 2 değerlendirmesinde tekrarlayan ölçümler ANOVA ve Spearman korelasyon analizleri kullanılmıştır. Bulgular: Şizofreni hastalarının ödül için efor sarf etme performanslarının sağlıklı kontrollere göre genel olarak daha kötü olduğu bulunmuştur. Özellikle ödül miktarı ve ödülü kazanma olasılığı en yüksekken bu farklılık daha belirgindir. Hasta grubunda ödül için efor sarf etme negatif belirtiler toplam ve motivasyon-keyif eksiklikleri alt puanları ile negatif ve bilişsel performans ile pozitif ilişkilidir; pozitif, depresif, ekstrapiramidal belirtiler ve işlevsellikle ilişki bulunmamıştır. Negatif belirti ölçekleri arasında yapılan karşılaştırmada, efor ile ilgili süreçleri en iyi BNSS ve PANSS negatif alt ölçeğinin yansıttığı görülmüştür. Ölçek performansları ile negatif belirtilerin ilişkileri detaylı incelendiğinde özellikle ödül miktarı ve ödül kazanma olasılığının orta düzeyde olduğu durumlarda ilişkinin daha belirgin olduğu bulunmuştur. Bu durum KNB olan-olmayan ayrımında da gözlenmiştir. Sonuç: Çalışmanın sonucunda, şizofreni hastalarında ödül için efor sarf etme istekliliğinin daha az olduğu ve bunun özellikle negatif belirtilerin motivasyon-keyif eksiklikleri alanı ile negatif ilişkili olduğu bulunmuştur. Şizofreni hastalarında hem sürekli değişken olarak hem de kalıcı negatif belirtileri olan-olmayan şeklinde kategorik değişken olarak yapılan incelemelerde, negatif belirtiler ile ödül için sarf edilen eforun azalması arasındaki ilişkinin özellikle ödülü elde etmenin daha az kesin olduğu durumlarda belirginleştiği tespit edilmiştir.
Özet (Çeviri)
Introduction: Schizophrenia is a chronic and disabling disorder that leads to impairment in functioning. Negative symptoms of schizophrenia have been conceptualized as an essential part of schizophrenia for many years, and are defined as the absence or reduction of behaviors normally present in the general population. Negative symptoms play a key role in the functional consequences of the disorder and impair patients' quality of life. There is increasing evidence that there are the reward processing deficits in patients with schizophrenia, such as reward learning, reward prediction, reward valuation and effort computation, and that these deficits are usually associated with negative symptoms. Various paradigms have been utilized to measure how much effort a person puts for varying degrees of reward and to evaluate effort based decision making strategies under different reward circumstances. Of these paradigms, the most valid is the Effort Expenditure for the Rewards Task (EEfRT). The aim of this study is to investigate whether there is a difference between effort based decision making attitudes of schizophrenia patients and healthy controls, and the relationship between effort based decision making and clinical features, especially negative symptoms, in schizophrenia patients. Methods: Thirty-one recent-onset schizophrenia patients followed-up at the Istanbul University Istanbul Faculty of Medicine Department of Psychiatry and 30 healthy controls were included in the study. The effort performances of all participants were evaluated with EEfRT, and their cognitive performances were evaluated with the Brief Cognitive Assessment Tool for Schizophrenia which consisted of Trail Making Test-B, Digit Symbol Coding Test and Category Fluency Test. Clinical characteristics of patients in the schizophrenia group were assessed with Brief Negative Symptoms Scale (BNSS), Positive and Negative Syndrome Scale (PANSS), Scale for the Assessment of Negative Symptoms (SANS), Self-Evaluation of Negative Symptoms Scale (SNS), Scale for the Assessment of Positive Symptoms (SAPS), Calgary Depression Scale for Schizophrenia (CDSS), Extrapyramidal Symptom Rating Scale (ESRS) and Personal and Social Performance Scale (PSP). Correlations with negative symptoms were examined both continuously by using negative symptom scale scores and categorically by forming schizophrenia groups consisting of patients with and without 4 Persistent Negative Symptoms (PNS). Data was analysed by repeated measures ANOVA and Spearman correlation analyses. Results: Results of this study showed that effort allocation for rewards was generally worse in patients with schizophrenia when compared to healthy controls. This difference was more pronounced when the reward magnitude and probability to obtain reward were highest. In the patient group, effort expenditure was negatively correlated with total negative symptoms scores and motivation-pleasure deficits sub-scores; whereas it was positively correlated with cognitive performance. Positive, depressive, extrapyramidal symptoms and functioning were not found to be associated with effort expenditure. The comparison between the negative symptom scales yielded that the BNSS and PANSS negative subscale best reflected the effort related decision-making processes. The relationship between EEfRT performances and negative symptom scale scores was more prominent when reward magnitude and probability of obtaining the reward were moderate. This was also true when negative symptoms were investigated categorically; patients with PNS performed worse than patients without PNS when the reward magnitude was moderate. Conclusions: Patients with schizophrenia are less willing to exert effort for rewards compared to controls, and this is negatively associated with motivation-pleasure deficits domain of negative symptoms. When examined both continuously and categorically, the relationship between negative symptoms and the effort exerted for rewards is especially evident in cases where it is less certain to obtain the reward and the reward is moderate.
Benzer Tezler
- Yeni başlangıçlı şizofreni hastalarında yaşam kalitesi ve yetiyitimi ile episod parametreleri ve diğer etkenlerin rolü
Quality of life and disability in patients with recent anset schizophrenia: Relationship parameters in first episode
PINAR ELİF KANDEMİR
- Klozapin tedavisi alan şizofreni hastalarında ek tanılar ve yan etkilerin sosyodemografik ve klinik değişkenlerin ilişkisi
The relationship of comorbidities and side effects with the sociodemographic and clinical variables in schizophrenia patients treated with clozapine
GAMZE GÜRCAN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2016
PsikiyatriHacettepe ÜniversitesiRuh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYGÜN ERTUĞRUL
- Şizofreni hastalarının periferik kan mononükleer hücrelerinde kinürenin yolağının değerlendirilmesi
Evaluation of the kynurenine pathway in peripheral blood mononuclear cells of patients with schizophrenia
GİZEM ÇAĞLA AKTAŞ
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2023
PsikiyatriSüleyman Demirel ÜniversitesiRuh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÜLİN ÖZDAMAR ÜNAL
- Şizofreni başlangıç yaşı ile menarş yaşı arasındaki ilişki
Associ̇ati̇on between age at onset of schi̇zophreni̇a and age at menarche
ESİN EVREN KILIÇASLAN