Geri Dön

Yenisey yazıtları grameri

Yenisei inscriptions grammer

  1. Tez No: 603153
  2. Yazar: ABDULLAH YILDIRIM
  3. Danışmanlar: PROF. DR. ERHAN AYDIN
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Dilbilim, Linguistics
  6. Anahtar Kelimeler: Eski Türkçe, Yenisey Yazıtları, Ses Bilgisi, Şekil Bilgisi, Cümle Bilgisi, Old Turkic, Yenisei Inscriptions, Phonetics, Morphology, Sentence Knowledge
  7. Yıl: 2019
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: İnönü Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 179

Özet

Yenisey yazıtları VIII-X. yüzyıllar arasında dikildiği tahmin edilen mezar taşlarıdır. Türkçenin en eski yazılı örnekleri olan Yenisey yazıtları, Orhon Türkçesinin dil özelliklerini yansıtmaktadır. Bu yüzden bu yazıtların ses, şekil ve cümle bilgisi açısından incelenmesi Eski Türkçe çalışacak araştırmacılara katkıda bulunacaktır. Tez; Giriş, Ses Bilgisi, Şekil Bilgisi, Cümle Bilgisi ve Sonuç bölümlerinden oluşmaktadır. Giriş bölümünde Yenisey yazıtlarının bulunuşu, Yenisey yazıtları üzerine yapılan çalışmalar ve yazıtların listesi verilmiştir. Ses bilgisi bölümünde eski Türkçenin dil özellikleri göz önünde bulundurularak yazım kuralları ve ses olayları gösterildi. Şekil bilgisi bölümünde sözcüklerin aldığı yapım ve çekim ekleri ile sözcük türleri incelendi. Cümle bilgisi bölümünde cümle türleri ve sözcük grupları incelendi. Sonuç bölümünde inceleme sonucunda elde edilen bulgular verildi. Tezimizde, Erhan Aydın tarafından yazılan ve Yenisey yazıtları üzerine şu ana kadar yapılmış en kapsamlı çalışma olarak sayılan“Yenisey Yazıtları”adlı kitap esas alınmıştır. Yenisey bölgesindeki E 1-154 adlı yazıtları ile numarası bulunmayan Lisiç'ya I-II, Knışi Köyünden Bronz Ayna Starı, Kök Haya, Beyskoye Köyünden Gümüş Kama, Kamenka Köyünden Bronz Para, Bronz Para-Krasnoyarsk, Devlet Ermitajı'ndan Gümüş Kap, Kunya Dağı Kaya Yazıtı, Kulplu Sedyarski Maşrapası, Kulplu Gümüş Maşrapa, Adrianov Koleksiyonundan Bir Yazıt, Sargol, Ozernaya II, Çinge ve Edegey I-VI yazıtları da çalışmaya dâhil edilmiştir.

Özet (Çeviri)

Yenisei inscriptions are gravestones estimated to have been erected between the 8th and 10th centuries. These inscriptions, one of the oldest written examples of Turkish, reflect the language features of Orkhon Turkish. Therefore, examing these inscriptions in terms of sound, from and sentence knowledge will contribute to the researchers who will study in old Turkish. The thesis consists of introduction, phonetics, morphology, sentence information and conclusion sections. In the introduction, the discovery of the Yenisei inscription, the studies on the Yenisei inscription and the list of the inscriptions are given. In the phonetics section, the spelling rules and phonetic events are tried to be shown by considering the language characterist of the old Turkish language. In the figure and sentence information sections, they are divided into related sub-headings and examined in accordance with examples from the inscriptions. In the conclusion part, the findings obtained as a result of the examination were tried to be given. In our thesis, Erhan Aydın's book Yenisei ınscriptions, which is the most comprehensive study on Yenisei inscriptions, is taken as the basis. This study includes the inscriptions named E 1-154 situated in Yenisei region anda re not numbered.

Benzer Tezler

  1. Байыркы түрк (руникалык) жазма эстеликтеринин тилинин фонетикасы

    Eski Türk yazıtlarının ses özellikleri

    TİLEK ŞARŞENBEK UULU

    Yüksek Lisans

    Kırgızca

    Kırgızca

    2015

    Türk Dili ve EdebiyatıKırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi

    Türkoloji Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. NURDİN USEEV

  2. Yenisey yazıtları (Transliterasyon, transkripsiyon, çeviri, açıklama, metin ve dizin)

    Yenisey inscriptions (Transliteration, transcription, translation, explanation, text, index)

    SERKAN ŞEMEN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2016

    Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. AYŞEGÜL SERTKAYA

  3. 1-12 arasında numaralandırılmış Yenisey yazıtları

    Yenisei inscriptions numbered between 1-12

    ELİF NUR KARAR

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    Türk Dili ve EdebiyatıAnadolu Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ HÜLYA YILDIZ

  4. Yenisey yazıtlarındaki hâller

    Cases in the Yenisei inscriptions

    GÜLZAT NURDİN KIZI

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2006

    Türk Dili ve EdebiyatıKırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi

    Türkoloji Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. KADIRALI KONKOBAYEV

    YRD. DOÇ. DR. SEMRA ALYILMAZ

  5. Kızıl, Tuva Müzesi Yenisey Yazıtları: Metin-dizin

    Kyzyl, Tuva Museum Yenisei Inscriptions: Text-index

    SELDA SERİN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2012

    Türk Dili ve EdebiyatıMarmara Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. EMİNE GÜRSOY NASKALİ