Metnin ötesinde, metinler arasında dolaşım: Orhan Pamuk'un romanlarında metinsel-aşkınlık görünümleri
Circulation between and beyond the texts: The wiews of the transtextuality of on Orhan Pamuk's novels
- Tez No: 604844
- Danışmanlar: PROF. DR. MUHARREM DAYANÇ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Karşılaştırmalı Edebiyat, Türk Dili ve Edebiyatı, Comparative Literature, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Metinsel-aşkınlık, Metinlerarasılık, Orhan Pamuk, Karşılaştırmalı Edebiyat, Transtextuality, Intertextuality, Orhan Pamuk, Comparative Literature
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Yeni Türk Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 330
Özet
Metinsel-aşkınlık, belirli bir ana-metinde“başka”“öteki”metinlerin ya da estetik biçimlerin tezahürüyle teşekkül eden, doğrudan veya dolaylı gönderimler yoluyla açık ve kapalı biçimlerde, büyük ölçüde okurun okuma edimi sırasında ortaya çıkan bir edebî etkinlik; kurgusal ve poetik bir görüngü düzlemidir. Bilhassa modernist ve postmodern nitelikli edebiyat ürünlerinin taşıdığı nitelikler arasında bulunan“metinlerarası”olma, orta çağda Avrupa'da mevcut bulunan karnaval kültürünün bir tezahürü olarak edebiyatta ortaya çıkmaktadır. Mihail Bahtin'in“çokseslilik”ve“söyleşim”kavramlarıyla izahına başlanan söz konusu özellik, ansiklopedik, melezleşmiş ve karnavallaşmış türlerarası anlatılarla beraber karakteristik bir çerçeve kazanmaya başlamıştır. Modern edebiyatın temel eğilimleri arasında bulunan ve çeşitli türev ve anlam ilişkileri içerisinde tasnifi mümkün kılınan metinsel-aşkınlık ve estetiksel-aşkınlık, bu türden dayanaklara yönelmiş sanatkârların üsluplarının önemli bir unsuru hâlini almaktadır. Orhan Pamuk'un romanları, metinsel-aşkınlık ve estetiksel-aşkınlık görünümleriyle estetik ve kuramsal birer çerçeve oluşturmakta; bu nitelik, romancının roman kuramının temel dayanakları arasında yer almaktadır. Bu çalışma ile tespit edilen metinsel-aşkınlık biçimleriyle, Orhan Pamuk'un başta roman olmak üzere sanat estetiğinin tezahürleri ve çerçevesi bir ölçüde ortaya konmaya çalışılmaktadır. Çalışma içerisindeki tasnif, tür, kronoloji ve edebî-kültürel saha çerçevesinde gerçekleştirilmiş; ana-metinler içerisinde gönderge, palimpsest gibi biçimlerde yer alan“başka”metinler, izleksel bir bütünlük içerisinde ele alınmıştır. Tespit edilen metinsel-aşkınlık ve estetiksel-aşkınlık çerçevelerinin Orhan Pamuk'un romanlarının temel izleklerini meydana getiren kavram ve anlam daireleri etrafında teşekkül ettiğinin ortaya konması hedeflenmiştir. Doğu-Batı, baba-oğul, özne-öteki izlekleri bağlamında ortaya çıkan metinselaşkınlık biçimleri, Orhan Pamuk romanlarında temel konulardan biri olan kimlik/ kendilik mevzusu etrafında şekillenmekte,“metinsel-aşkın olma”durumu, estetik ve kuramsal çerçevenin ötesinde söz konusu izleklerden mürekkep müstakil bir izleğe dönüşmektedir. İnceleme süresince tespit edilen“öz-alıntı”ve“iç-alıntı”teknikleriyle gerçekleştirilen“öz-göndergeleştirim”edimiyle bu eksende ortaya çıkan“özgönderge-metin”olgusu, Orhan Pamuk romanlarında temellendirilerek kavramlaştırılmaya çalışılmakta, bu çalışma vesilesiyle metinsel-aşkınlık eksenindeki çalışmalara yönelik terminoloji içerisinde başvurulmak üzere değerlendirilmeleri önerilmektedir.
Özet (Çeviri)
Transtextuality is a literary activity that occurs mainly in the reader's reading activity, in clear or unclear forms, through direct or indirect references, manifested by“different”and“other”texts or aesthetic forms in a given main text; is a fictional and poetic plane of phenomena. Especially, being“intertextual”among modernist and postmodern literary products emerges in literature as a manifestation of carnival culture in Europe in the Middle Ages. This feature which was explained by Mikhail Bakhtin's notions of“polyphony”and“dialogy”, started to gain a characteristic frame with encyclopedic, miscegenated and carnivalized inter-species narratives. Transtextuality and transaesthetics, which are among the basic tendencies of modern literature and are made possible to be classified in various derivative and meaning relations, become an important element of the styles of artists oriented to such bases. Orhan Pamuk's novels form an aesthetic and theoretical extent with their transtextual and transaesthetics views, these characteristics are among the main bases of the novelist's novel theory. In this study, the manifestations and the extent of Orhan Pamuk's art aesthetics, especially novels, are tried to be put forward to some extent with the transtextual forms determined. The classification within the study was carried out within the framework of the genre, chronology and literary-cultural field, and“other”texts in the main texts such as reference and palimpsest were handled in a visual integrity. It is aimed to reveal that the transtextual and transaesthetics frames formed around the circles of concepts and semantics constituting the fundamental themes of Orhan Pamuk's novels. The forms of transtextuality that emerge in the context of East-West, fatherson, subject-other themes are shaped around the issue of identity/self, which is one of the fundamental issues in Orhan Pamuk novels, and the status of“being transtextual”is beyond the aesthetic and theoretical framework, it is consisting of these subjects into an independent piece of compound and transformed into an independent track. The“selfreferent-text”phenomenon that emerged on this axis with the act of“self-referentialization”realized with the techniques of“self-citation”and“internalcitation”en determined during the study is tried to be conceptualized based on Orhan Pamuk's novels, and with the purpose of this study, it is aimed to conceptualize and recommended to be evaluated for reference within the terminology.
Benzer Tezler
- Tefsir literatüründe tenkîh türü eserler: Muhammed Ahmed Kenʿân'ın Kurratü'l-ʿayneyn ʿalâ Tefsîri'l-Celâleyn'i örneği
The works of tanqīh genre in tafsīr literature: The example of Mohammed Ahmad Kenʿān's Qurrat al-ʿaynayn ʿalā Tafsīr al-Jalālayn
ENES AKINCI
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
DinBolu Abant İzzet Baysal ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖMER BAŞKAN
- Çeviri dersinde yapılaşma (uygulama sorunları-yöntem önerileri)
Strukturierung im übersetzungsunterricht (probleme der praxis-vorschlage zur methodik)
A. TURGAY KURULTAY
Doktora
Türkçe
1989
Eğitim ve Öğretimİstanbul ÜniversitesiAlman Dili ve Edebiyatı Bilim Dalı
PROF.DR. ŞARA SAYIN
- Contribution a la recherche d'un cadre juridique pour un droit international de laconcurrence plus efficace
Daha etkin bir uluslararası rekabet için hukuki çerçeve arayışı
ALİ CENK KESKİN
Doktora
Fransızca
2009
HukukGalatasaray ÜniversitesiKamu Hukuku Ana Bilim Dalı
PROF. DR. JEAN MARC SOREL
PROF. DR. HALİL ERCÜMENT ERDEM
- The relationship between EFL learners' use of reading strategies and their perceptions of critical reading self-efficacy
İngilizceyi yabancı dil olarak öğrenen öğrencilerin okuma becerisi stratejileri kullanımı ve eleştirel okuma öz yeterlilik algısı arasındaki ilişki
ALİ DİKİCİ
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
Eğitim ve ÖğretimÇağ Üniversitesiİngiliz Dili Eğitimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ BETÜL ALTAŞ