The impact of hedonic and utilitarian shopping values on sustainable fashion consumption, the moderating role of voluntary simplicity lifestyle
Hedonik ve faydacı alışveriş değerlerinin sürdürülebilir moda tüketimi üzerine etkileri, gönüllü sade yaşam tarzının moderatör rolü
- Tez No: 606001
- Danışmanlar: PROF. DR. HURİYE ŞEBNEM BURNAZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: İşletme, Business Administration
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2019
- Dil: İngilizce
- Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İşletme Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İşletme Mühendisliği Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 115
Özet
Günümüzde insanlar ve çevre üzerinde büyük etkileri olan sektörlerden biri moda sektörüdür. Moda sektörünü domine eden akım, çok sayıda ve kısa ömürlü koleksiyonların ön plana çıktığı hızlı moda olarak tanımlanan akımdır. Mağazalardaki ürünlerin yenilenme hızı haftalık, hatta bazen neredeyse günlük değişimleri ve gittikçe düşen fiyatları beraberinde getirmiştir. Bu hızlı tempo sürekli yeni ürün ve deneyimler için bir arzu yaratmaktadır. Bütün bunların sonucunda ise tüketicilerin ihtiyacı olandan çok daha fazla alışveriş yapmasıyla birlikte hızla artan bir ivmede moda tüketimi yapılmaktadır. Artan tüketim hem üretici hem de tüketici tarafında kaynak kullanımı ve tekstil atıklarında artışa neden olmaktadır. Moda sektörünün etkilerine bakıldığında sağladığı fayda ve kolaylıkların yanısırsa negatif etkiler ön plana çıkmaktadır. En büyük problemler doğal kaynakların kullanımı, çevre kirliliği ve zararlı kimyasalların kullanımıdır. Öte yandan moda sektörü çalışan hakları açısından da sıkıntıların yaşandığı bir sektördür. Çalışma ücretleri, çalışma saatleri, çocuk işçiler ve hayvan hakları gibi sosyal problemler de moda sektöründe gözlemlenen sıkıntılardır. Bu sıkıntıların özellikle kendini gösterdiği akım ise pek çok marka ve üreticinin dahil olduğu, tüketicilerin de çoğunlukla yöneldiği hızlı moda akımıdır. Bütün bunların bir sonucu olarak bugün moda sektörünün sürdürülebilir bir sektör olduğu söylenemez. Sürdürülebilirlik kavramının en yalın halde tanımı çeşitlilik ve üretkenliğin devamı sağlanırken aynı zamanda daimi olma yeteneğini de koruyabilme durumudur. Alt öğelerine bakıldığında ise çevre dostu, yeşil, organik, doğal, etik gibi kavramlar ortaya çıkmaktadır. Sürdürülebilir moda ile de çevresel, sosyal ve etik açıdan sürdürülebilir bir sektör, süreçler ve ürünler kastedilmektedir. Sürdürülebilirliğin gerek üretim ayağında gerekse tüketim ayağında gerektirdiği pek çok şey vardır. Moda sektöründe sürdürülebilirlik tekstil ürünlerinin yarattığı olumsuz çevresel etkilerin azaltılması, geri dönüşümün artması, ürünlerin kullanım ömrünün uzaması, sürdürülebilir ürünlerin pazar payının artırılması, tekstil çalışanlarının çalışma koşullarının iyileştirilmesi, hayvan haklarının korunması gibi noktaların hepsini gerektirmektedir. Günümüzde sürdürülebilir moda sağladığı ve sağlayacağı avantajların fark edilmesi ile birlikte gittikçe ilgi çeken bir konu olmaktadır. Bu çalışmada sürdürülebilir moda kavramı üzerine bir araştırma yürütülmüştür. Konuyla alakalı bir ön çalışmanın ardından, sürdürülebilirlik kavramı, sürdürülebilir moda kavramı, sürdürülebilir moda sektöründe tüketici davranışları, hedonik ve faydacı alışveriş değerleri ve gönüllü sade yaşam tarzı incelenmiştir. Sürdürülebilir moda sektörü incelendiğinde ilk olarak ön plana çıkan konulardan biri tüketici davranışlarıdır. Daha önceki araştırmalar tüketici davranışların çeşitli faktörlerden etkilendiğini göstermektedir. Bu faktörler kültürel faktörler, sosyal faktörler, kişisel faktörler ve psikolojik olarak sıralanmaktadır. Sürdürülebilir moda tüketimi üzerindeki etkileri tartışılan faktörler arasında hedonik ve faydacı alışveriş değerleri ve gönüllü sade yaşam tarzı da vardır. Diğer çalışmalarda bu faktörlerin gıda, kozmetik, enerji tüketimi gibi pek çok farklı sektörde de etkileri incelenmiştir. Literatür taraması ve ulaşılan bütün bilgiler ışığında araştırma soruları aşağıdaki şekilde belirlenmiştir; Hedonik alışveriş değerlerinin sürdürülebilir moda tüketimi üzerinde ne gibi bir etkisi vardır? Faydacı alışveriş değerlerinin sürdürülebilir moda tüketimi üzerinde ne gibi bir etkisi vardır? Gönüllü sade yaşam tarzının hedonik alışveriş değerlerinin sürdürülebilir moda tüketimi üzerindeki etkisine moderatör etkisi var mıdır? Gönüllü sade yaşam tarzının faydacı alışveriş değerlerinin sürdürülebilir moda tüketimi üzerindeki etkisine moderatör etkisi var mıdır? Sürdürülebilir moda tüketimi, hedonik alışveriş değerleri, faydacı alışveriş değerleri ve gönüllü sade yaşam tarzının ölçülmesini amaçlayan bir anket formu oluşturulmuştur. Sürdürülebilir moda tüketimi Roberts ve Bacon (1997), Chan ve Wong (2012) ve Balderjahn ve diğerlerinin (2013) çalışmalarından uyarlanan 7 ifade ile ölçülmüştür. Hedonik ve faydacı alışveriş değerleri Babin ve diğerleri (1994) tarafından geliştirilen ölçekle ölçülmüştür 20 ifadeden oluşan ölçekte hedonik alışveriş değerlerini ölçen 11 ifade ile faydacı alışveriş değerlerini ölçen 4 ifade vardır. Gönüllü sade yaşam tarzı ise Iwata (2006) tarafından geliştirilen 20 ifadeli bir ölçek ile ölçülmüştür. İlgili kavramların ölçülmesine ek olarak anketin sonunda katılımcıların yaş, cinsiyet, medeni durum, eğitim seviyesi, meslek ve gelir düzeyleri ile ilgili bilgiler toplanmıştır. Son olarak tüketicilerin kıyafet alışverişi sıklığına dair bir soru da ankete eklenmiştir. Online platformda hazırlanan anket çeşitli sosyal medya platformları ve e-posta aracılığıyla katılımcılara ulaştırılmıştır. Bir hafta boyunca erişime açık olan ankete 224 tüketici katılım göstermiştir. Sonuçlar Statistical Package for the Social Sciences programı ile analiz edilmiştir. Ankete katılan tüketicilerin verdiği cevapların analizi doğrultusunda ulaşılan sonuçlarla araştırma hipotezleri test edilmiştir. Buna göre; Hedonik alışveriş değerlerinin sürdürülebilir moda tüketimi üzerinde anlamlı bir etkisi bulunmamaktadır. Faydacı alışveriş değerleri sürdürülebilir moda tüketimi üzerinde anlamlı bir etkiye sahiptir. Gönüllü sade yaşam tarzı sürdürülebilir moda tüketimi üzerinde anlamlı bir etkiye sahiptir. Gönüllü sade yaşam tarzı hedonik alışveriş değerlerinin sürdürülebilir moda tüketimi üzerindeki etkisine moderatör etkiye sahiptir. Gönüllü sade yaşam tarzının faydacı alışveriş değerlerinin sürdürülebilir moda tüketimi üzerindeki etkisine moderatör etkisi bulunmamaktadır. Araştırma sorularını yanıtlamanın yanısıra, ulaşılan sonuçlar sürdürülebilir moda sektörünün artan önemi ve sürdürülebilir moda tüketiminin yaygınlaşabilmesi noktalarında da önem taşımaktadır. Sürdürülebilir moda sektöründe tüketici davranışlarında gözlemlenen farkların pek çok sebebe bağlı olduğu daha önceki çalışmaların bulguları arasındadır. Bu çalışma ile de hedonik alışveriş değerleri, faydacı alışveriş değerleri ve gönüllü sade yaşam tarzının nasıl bir etkisi olduğu gözlemlenmiştir. Anket sonuçlarının incelenmesiyle birlikte tüketici tutum ve davranışlarının ne kadar karmaşık bir yapıda olduğu da gözlemlenmiştir. Çalışmanın bulgularına ek olarak, litaratür taraması sırasında sürdürülebilir moda tüketimini etkileyen pek çok faktör daha olduğu görülmüştür. Farklı faktörlerin sürdürülebilir moda sektöründe tüketici davranışları üzerindeki etkileri ile moderatör etkisi yaratabilecek değişkenlerin etkilerinin incelenmesi ilerleyen aşamalarda yapılabilecek çalışmalar arasındadır.
Özet (Çeviri)
Nowadays, fashion industry is a massive industry and has serious impacts on people and environment. Recently, it has been dominated by fast fashion movement. This concept brings increased number of seasons and collections. It is possible to find new pieces every week or even maybe every day in stores with lower prices. Fast fashion stimulates continuous desire for new experiences and creates an increasing consumption trend. Consumers buy more than they need and there is an enormous accumulation as fashion waste both in production and consumption side. The biggest problems cover the consumption of natural resources, environmental pollution, dangerous chemical use and so on. Also, there are serious problems regarding workers' rights such as wage levels, working hours and child labor, as well as the protection of animals. In short, fashion industry has become extremely unsustainable. The purpose of this study is to conduct a research on sustainable fashion and several variables that have a significant impact on sustainable fashion consumption. Reviewing the literature about the variables affecting sustainable fashion consumption, hedonic and utilitarian shopping values and voluntary simplicity lifestyle were included into the research. After a short preliminary research studying sustainable fashion industry, hedonic and utilitarian shopping values and voluntary simplicity lifestyle, the research focused on the impact of hedonic and utilitarian shopping values on sustainable fashion consumption and the moderating role of voluntary simplicity lifestyle. The study started with a deep literature research based on the examination of journals, books, reports and different web-based sources. Fashion industry, its unsustainable aspects and the rise of sustainable fashion concept were introduced. Sustainable fashion consumption was also studied covering sustainable ways of fashion consumption, attitude and behaviors towards sustainable fashion and variables influencing sustainable fashion consumption. Hedonic and utilitarian shopping values and voluntary simplicity lifestyle were also searched. Their impacts on sustainable fashion consumption were questioned. The main objectives were identified as to determine the impact of hedonic and utilitarian shopping values on sustainable fashion consumption and the moderating role of voluntary simplicity lifestyle. In order to collect data, an online questionnaire was applied to 224 people. The results were analyzed via The Statistical Package for the Social Sciences program. A statistically significant impact of utilitarian shopping values on sustainable fashion consumption is identified. The findings of this study reveal that hedonic shopping values has no significant impact on sustainable fashion consumption. In addition, analyzing voluntary simplicity lifestyle and sustainable fashion consumption, it is observed that voluntary simplicity lifestyle has a statistically significant impact on sustainable fashion consumption. Based on the findings of moderator analyses, voluntary simplicity lifestyle does not cause moderation between utilitarian shopping values and sustainable fashion consumption. However, it moderated the impact of hedonic shopping values on sustainable fashion consumption. By combining hedonic and utilitarian shopping values and voluntary simplicity lifestyle, the study aims to make contributions in understanding the impacts of those variables on sustainable fashion consumption.
Benzer Tezler
- Faydacı ve hedonik alışveriş değerlerinin bireyin online alışverişte algılanan faydaları ve riskleri üzerindeki etkisi: Trendyol ve Zara üzerine karşılaştırmalı bir araştırma
Impact of utilitarian and hedonic shopping values on individual's perceived benefits and risks in online shopping: A comparative research on Trendyol and Zara
EBRU TANRIKULU
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
İşletmeMarmara Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ N. OZAN BAKIR
- Examining hedonic and utilitarian values' effect on ratings based on reviews
Başlık çevirisi yok
KAAN GÜNER ALKAN
Yüksek Lisans
İngilizce
2021
İşletmeErasmus Universiteit RotterdamDR. MİCHEL VAN DE VELDEN
DR. MARTİJN G. DE JONG
- Evlilik öncesi alışverişte kişisel değerlerin, hedonik ve faydacı tüketimin sosyal karşılaştırma üzerine etkisi
Personal values, hedonic and utilitarian consumption effect on social comparison in wedding shopping
MELDA ASLAN
Doktora
Türkçe
2021
Ev EkonomisiHacettepe ÜniversitesiAile ve Tüketici Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYFER AYDINER BOYLU
- Antecedents of impulsive online shopping behavior during the covid-19 pandemic in Turkey
COVID-19 pandemi döneminde Türkiye'deki çevrimiçi içgüdüsel satın alma davranışlarının uyaranları
ASYA ÖZIŞIKLIOĞLU
Yüksek Lisans
İngilizce
2021
İşletmeBoğaziçi ÜniversitesiUluslararası Ticaret Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NEBAHAT NİSAN GÖKŞEN
- Tüketicilerin satın alma niyeti ve davranışı üzerinde bilişsel ve hazcı satın alma güdüleri ile referans grupların etkilerinin incelenmesi üzerine bir pilot araştırma
A pilot study on the effect of cognitive and hedonic shopping motivations and reference groups on purchase intention and behavior of consumers
GÖZDE GÜSAN KÖSE