Geri Dön

Turgut Cansever ve Henri Lefebvre'in mekan felsefeleri üzerine sorgulama: Yaşanan mimari ve yaşanan mekan

Questioning on the spatial philosophies of Turgut Cansever and Henri Lefebvre: Lived architecture and lived space

PDF İndir

  1. Tez No: 608004
  2. Yazar: NURNİSA TÜRKOĞLU
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. SENEM KAYMAZ KOCA
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Mimarlık, Architecture
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2019
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
  10. Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Bina Araştırma ve Planlama Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 101

Özet

“Turgut Cansever ve Henri Lefebvre'in Mekân Felsefeleri Üzerine Sorgulama: Yaşanan Mimari ve Yaşanan Mekân”başlıklı bu tez Turgut Cansever ve Henri Lefebvre'in mekân üzerine düşüncelerini inceleme, bu iki düşünürün yaklaşımlarının benzer kavram kümeleri etrafında mekânsal analizlerini yapma amacını taşımaktadır. Bir başka ifadeyle, farklı kültür ve ideolojileri benimsemiş bu iki kişinin mekân konusu ile ilgili söylemlerinin anlam boyutunda sorgulanmasıdır. İlk olarak literatür çalışması çerçevesinde mimar Turgut Cansever'in hayatına, yazılı eserlerine, hakkında yapılmış çalışmalara değinilirken mimari projelerine yer verilmektedir. Benzer şekilde, bu bölümde farklı bir kültür çerçevesinde yaşamış olan sosyal bilimci Henri Lefebvre'in hayatı ve yazılı eserleri incelenmektedir. İkinci bölümde Turgut Cansever'in mimarlığının anlamsal çerçevesini oluşturan, mekânı-mimariyi tanımlayan kavramlar, onun söylemleri üzerinden işleniyorken diğer taraftan Henri Lefebvre'in düşünsel evreninin temelini oluşturan felsefi yaklaşımları mekân çerçevesinde, üçlü mekân okuması bağlamında irdelenmektedir. Üçüncü bölümde, bahsi geçen kişilerin söylemleri mekân başlığı çatısında onları“yaşanan mimari”ve“yaşanan mekân”yaklaşımları ile benzer bir kavram dünyasında buluşturduğundan mekâna dair tutumlarının, birbirlerinin felsefi kümesine dâhil edilerek incelenmesi söz konusudur. Lefebvre'in mekân üzerine geliştirdiği evrenden doğan“yaşanan mekân”söylemi çerçevesinde Cansever'in mimari evreninde karşılık xii bulan“yaşanan mimari”çıkarımının hangi noktalarda nasıl bir kesişmeye uğradığı sorgulanmıştır. Bu sorgulamada öncelikle“şehir”kavramı üzerinden ilerleyerek, Cansever ve Lefebvre'in söylemlerinin taşıdığı benzerliklerin Cansever'in şehir örneklemeleri çerçevesinde ele alınması yöntemiyle iki düşünürün ifadelerinin karşılaştırılarak ortaya konulduğu bir değerlendirme söz konusudur. Bu değerlendirme Cansever ve Lefebvre'in mekân felsefelerinde anlamsal açıdan benzerlik taşıyan“topografya”,“bedensellik”,“toplumsallık”ve“tarihsellik”alt kavramlarından faydalanılarak“yaşanan mimari”ve“yaşanan mekân”söylemleri, Cansever'in şehir örnekleri üzerinden okunmuştur. Lefebvre'in evreninde“yaşanan mekân”varoluş olarak canlılığı, hareketliliği ile sürekli dönüşerek ve dönüştürerek üreten ve üretilen olması durumundadır. Mekânın en temelde insan ve bedenle başlaması, bedendeki ritmik hareketlerin mekânının dinamizmini vurgulayarak şehrin dinamizminin mekânsal olarak var oluşunu açıklamaktadır. Benzer bir şekilde Cansever felsefesi incelendiğinde“yaşanan mimari”konusunun, mekânı kapsayan her şey olduğu ve mekânın oluşun, varlığın, eylemin meydana geldiği yer olduğu görülür. Varlığın delillerinin insan algısında olduğuna inanan yaklaşıma göre yaratılan her şeyi kendi iç yolculuğuna dâhil etmek, mekânı insan çerçevesinde sorgulamaktır. Bu yaklaşım ile hareket halindeki insanın her adımında görülen ve birbirine eklemlenen farklı şeylerin var olmasıyla şehri oluşturan farklı meydanlarla, köşelerle ve sokaklarla karşılaştığı görülür. Cansever felsefesine göre“yaşanan mimari”insanın etkileşim sağladığı, insan ürünü çevrenin bize sunduğu tüm bu kıvrım ve hareketlerin kendi var oluşları ile bir arada olmasına yönelik şehir kavramı etrafında incelenmektedir. Cansever'in şehir önerileriyle“yaşanan mimari”ve Lefebvre'in zihinsel söylem kümesinde yarattığı“yaşanan mekân”ın kesişimine yönelik benzerlikleri,“topografya”,“bedensellik”,“toplumsallık”ve“tarihsellik”çerçevesinde bir değerlendirme ile incelenmektedir. Çalışmanın bu bölümü için seçilmiş olan şehir önerileri şu şekilde sıralanır: Batıkent Yeni Şehir ve Konut Projesi (Ankara,1980), Sivas Kaleardı Mahallesi Projesi (Sivas, 1998) ve Ballıkuyumcu Toplu Konut Alanı Projesi (Ankara, 2001). Cansever'in şehir önerilerinin ardından, inşası tamamlanmış 6 farklı yapısı üzerinde“yaşanan mimari”ve“yaşanan mekân kavramlarının”buluşturması yapılmıştır. Bu buluşturmada çalışmayı somutlaştırabilmek adına yapıların“topografya”,“bedensellik”,“toplumsallık”ve“tarihsellik”kavramları çerçevesinde incelenmesi söz konusudur. Cansever'in seçilmiş olan 6 yapısı birbirinden farklı işlevde ve inşası tamamlanmış yapılar olup şu şekilde sıralanır:“Türk Tarih Kurumu”(Ankara, 1951-1967),“Karatepe Açık Hava Müzesi”(Adana, 1954-1961),“Ertegün Evi Restorasyonu”(Muğla, 1971-1973),“Demir Tatil Köyü”(Muğla, 1983) ve“Sualtı Arkeoloji Enstitüsü”(Muğla, 1983),“Karakaş Camisi Projesi”(Antalya, 1992-2003). Cansever ve Lefebvre'in söylemleri üzerinden üretilen bu alt kavramlar her bir proje için ayrı ayrı değerlendirilmiştir. Böylelikle Turgut Cansever ve Henri Lefebvre'in mekân üzerine geliştirdikleri felsefi birikimin kapsamlıca birarada okuması sağlanmıştır. Çalışmanın son bölümünde Turgut Cansever ve Henri Lefebvre'in dünyanın farklı yerlerinde yaşayarak farklı kültürleri benimsemiş iki önemli 20.yy. mimarı ve sosyal bilimcisi olmalarına değinilmiştir. Barındırdıkları farklılıklar gözönünde bulundurulunca; xiii kültür, inanç, tarihsel koşulları değerlendirme ve bireysel duyarlılıkları çerçevesinde ürettikleri mekân ve mimariye ilişkin tüm söylemlerin, ayrı ayrı bütüncül bir yaklaşım biçimi taşıdığı saptanmıştır. Cansever ve Lefebvre'in yaklaşımlarıyla mekânsal ifadede belirgin olarak öne çıkan“yaşanan mimari”ve“yaşanan mekân”söylemleri irdelendiğinde, mekânın var oluşsal olarak canlı, dinamik olup sürekliliği ile anlamsal boyutta benzer bir arka plana dayandığı görülmektedir. Mekân üzerine geliştirdikleri benzer tavırın irdelenişi, Cansever'in şehir önerileri ve inşası tamamlanmış yapıları üzerinden devam ettirildiğinde,“topografya”,“bedensellik”,“toplumsallık”ve“tarihsellik”alt kavramlarından, Cansever ve Lefebvre'in düşünce ve mekân konularındaki çok yönlü ilişkilerinde ortak bir zeminde buluşturulan araştırma ürünü yaratabilmek için faydalanıldığı söylenilebilir.

Özet (Çeviri)

The aim of this thesis titled as“QUESTIONING ON TURGUT CANSEVER AND HENRİ LEFEBVRE SPATIAL PHILOSOPHY: THE LIVED ARCHITECTURE AND LIVED SPACE”is to examine the thoughts of Turgut Cansever and Henri Lefebvre on space and to make spatial analysis of the approaches of these two thinkers within the context of the concept and concept groups. In other words, it is the investigation of the meaning relationship of thought and expression related to the space of these two people who have adopted different cultures and ideologies. In the first stage of the literature, architect Turgut Cansever's life, his written works and studies about him are given while the examples of architectural projects are presented. Similarly, the life and written works of the social scientist Henri Lefebvre, who lived in a different culture, are mentioned, and then studies about him are mentioned. In the second stage, the concepts that define the space-architecture, which constitute the semantic framework of Turgut Cansever's architecture, are processed through his discourses and projects, while on the other hand philosophical approaches which constitute the basis of the intellectual universe of Henri Lefebvre are examined within the framework of triple space reading. xv In the third stage, it is at stake to examine the discourses of the mentioned people in a similar concept world with the“lived architecture”and“lived space”approaches in the context of space where each of their examinations is done by adding the philosophic set. In the context of the“lived space”discourse, which was developed by Lefebvre on the space, born from the universe, the question of how the“lived architecture”experience in Cansever's architectural universe was intertwined was questioned. In this questioning, an evaluation is made by comparing the expressions of Cansever and Lefebvre's narratives through the concept of“city”and comparing the expressions of two thinkers with the method of Cansever's analysis of the city. This evaluation which is similar to the semantic aspects of Cansever and Lefebvre's philosophies of space is studied using the sub-concepts of“living architecture”and“living space”discourses, Cansever's urban examples“topography”,“bodiliness”,“sociality”and“historicity”. In the universe of Lefebvre, the“lived space”must be the one produced and producing as a living being by constantly transforming and being transformed with its vitality and mobility. It is based on an analysis questioning how the existence of human being is realized in the space where free spontaneous formation is observed in daily life with all these variations which should be approached with an integrity that integrates historicity and sociality. The beginning of the space with the human and body fundamentally explains the existence of dynamism of the city spatially by emphasizing the dynamism of the space of rhythmic movements in the body. Similarly, when the philosophy of Cansever is examined, it is seen that the subject of“lived architecture”is everything covering the space and the place where existence, presence and action take place. According to the approach that the evidence of being is in human perception, it is to involve everything that is created in its own internal journey and to question the place within the framework of human. With this approach, it is seen that there are different squares, corners and streets that make up the city with the existence of different things that are seen in every step of the human being and that are connected with each other. Each fold provides diversification of view, and the dynamic nature of the existence with the act of human body becomes more perceptible in the city. In this context, according to the Cansever philosophy, the“lived architecture”is examined around the concept of“city”, where the human produce environment through which human beings interact, and all these folds and movements presented by the environment combined with their own existence. The similarities of Cansever to the intersection of the“living architecture”with the city proposals and the“living space”created by Lefebvre in the mental discourse cluster are examined within the framework of“topography”,“bodiliness”,“sociality”and“historicity”. The selected city proposals for this part of the reading are as follows: Batıkent New City and Housing Project (Ankara, 1980), Sivas Kaleardı District Project (Sivas, 1998) and Ballıkuyumcu Mass Housing Area Project (Ankara, 2001). Following the city proposals of Cansever,“living architecture”and“living space concepts”were brought together on 6 different structures whose construction was completed. In order to concretize the reading, the structures are examined within the framework of“topography”,“bodiliness”,“sociality”and“historicity”concepts. Cansever's 6 selected structures have different functions and have been completed and are listed as follows:“Turkish Historical Society”(Ankara, 1951-1967),“Karatepe xvi Open Air Museum”(Adana, 1954-1961),“Ertegun House Restoration”(Muğla, 1971-1973),“Demir Holiday Village”(Muğla, 1983) and“Institute of Underwater Archeology”(Muğla, 1983),“Karakaş Mosque Project”(Antalya, 1992-2003). These sub-concepts produced through the discourses of Cansever and Lefebvre were evaluated separately for each project. Thus, a comprehensive reading of the philosophical accumulation developed by Turgut Cansever and Henri Lefebvre on space is provided. In the last part of the study, it was mentioned that Turgut Cansever and Henri Lefebvre are two important 20th century architects and social scientists living in different geographies of the world with different cultural values and beliefs. In spite of these differences, it is emphasized that the discourses of the space and architecture that they exhibit as a result of culture, belief, tradition, historical process evaluation and personal sensitivities have a unity in themselves. With the personal orientations of Cansever and Lefebvre, the discourse of“lived architecture”and“lived space”, when examined through the city, it is prominent that they both stand on the similar background semantically that space is vivid, dynamic existentially, and in terms of continuity. When elaborating the similar attitudes they developed on space, Cansever's suggestions for the city and the architectural structures that have been completed are expanded with the method of“topography”,“bodiliness”,“socialism”and“historicality”from those concepts which contain similarities are brought together in order to create a research product on a common ground in its multi-faceted relationships in thought and space approaches within its own mental universe.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    476763

    Turgut Cansever ve Louis I. Kahn Mimarileri üzerine soruşturmalar: Bodrum Sualtı Arkeoloji Enstitüsü, Kimbell Sanat Müzesi

    Disquisitions on Architecture of Turgut Cansever and Louis I. Kahn: Bodrum Institute of Nautical Archaeology, Kimbell Art Museum

    NEŞE NUR AKKAYA

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2017

    MimarlıkMardin Artuklu Üniversitesi

    Mimarlık Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. HALİL İBRAHİM DÜZENLİ

  2. Tez No

    703337

    Evrenseli aramak: Justino Serralta ve Turgut Cansever'de Le Corbusier etkisi

    A quest for the universal: The influence of Le Corbusier in Justino Serralta and Turgut Cansever

    JOAQUÍN RUSSO OBALDÍA

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    MimarlıkMimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi

    Mimarlık Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ EFE DUYAN

  3. Tez No

    646967

    Mimarlık ve söylem: Louis I. Kahn, Le Corbusier, Turgut Cansever ve öğrencilerle söyleşiler üzerine bir çözümleme

    Architecture and discussion: a analysis of Louis I. Kahn, Le Corbusier, Turgut Cansever and interviews with students

    SÜMEYYE YILDIZ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2020

    MimarlıkEskişehir Teknik Üniversitesi

    Mimarlık Ana Bilim Dalı

    DOÇ. MEHMET İNCEOĞLU

  4. Tez No

    152161

    İstanbul 'İmar'ı: 1956-1960

    The constructional practices in İstanbul over the period 1956-1960

    GÜL NEŞE DOĞUSAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2004

    Mimarlıkİstanbul Teknik Üniversitesi

    Mimarlık Ana Bilim Dalı

    PROF.DR. GÜNKUT AKIN

  5. Tez No

    223371

    Mimarlıkta eleştirel bölgeselcilik ve Turgut Cansever

    Critical regionalism in architecture and Turgut Cansever

    UFUK DEMİRGÜÇ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2006

    Mimarlıkİstanbul Teknik Üniversitesi

    Mimarlık Ana Bilim Dalı

    PROF.DR. GÜNKUT AKIN

Geri Dön