Toplumsal cinsiyet eşitliğine duyarlı medya okuryazarlığı eğitiminin öğretmen adaylarının toplumsal cinsiyet eşitliğine ilişkin tutumlarına etkisi
The effects of gender equality awareness media literacy training on the attitudes of prospective teachers about gender equality
- Tez No: 608790
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ÖZDEN DEMİRKAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Sosyoloji, Education and Training, Sociology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 294
Özet
Bu çalışmanın temel amacı toplumsal cinsiyet eşitliğine duyarlı medya okuryazarlığı eğitiminin öğretmen adaylarının toplumsal cinsiyet eşitliğine ilişkin tutumlarına etkisini incelemektir. Çalışma karma yöntem araştırmalarından eş zamanlı dönüşümsel modele göre desenlenmiştir. Araştırmanın nicel boyutunda ön test – son test ve eşit olmayan kontrol gruplu yarı deneysel araştırma deseni, nitel boyutunda ise olgu bilim ve durum çalışması deseni kullanılmıştır. Araştırma Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi'nde 2017-2018 öğretim yılı bahar döneminde İngilizce Öğretmenliği bölümünde ve ikinci sınıfta öğrenim gören 61 öğretmen adayının katılımıyla gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın çalışma grubu belirlenirken amaçlı örnekleme yöntemlerinden kolay ulaşılabilir durum örneklemesi yöntemi kullanılmıştır. Araştırmada katılımcılar gruplara atanmamış ve öğrenimlerine devam ettikleri sınıflar iki deney ve bir kontrol grubu olmak üzere rastlantısal olarak belirlenmiştir. Araştırmanın nicel verileri araştırma kapsamında geliştirilen 'Toplumsal Cinsiyet Eşitliğine Duyarlı Medya Okuryazarlığı' ve Zeyneloğlu ve Terzioğlu (2018) tarafından geliştirilen 'Toplumsal Cinsiyet Rol Tutumları' ölçekleri ile toplanmıştır. Nicel verilerin analizinde tek yönlü varyans analizi (ANOVA), bağımlı gruplar t-testi, Wilcoxon işaretli sıralar testi ve Kruskal Wallis H testi kullanılmıştır. Araştırmanın nitel verileri anket ve görüşme formları ile toplanmış ve veriler içerik analizi yöntemiyle çözümlenmiştir. Öğretim programlarını tasarlamak için Ekim-Kasım 2017 tarihleri arasında ihtiyaç analizi çalışması yapılmıştır. Öğretmen adaylarına yönelik 'Toplumsal Cinsiyet Eşitliğine Duyarlı Medya Okuryazarlığı' ve 'Medya Okuryazarlığı' olmak üzere iki öğretim programı tasarlanmıştır. Tasarlanan programlar Nisan-Mayıs 2018 tarihlerinde beş haftalık bir süreçte uygulanmıştır. Araştırma sonuçlarına göre toplumsal cinsiyet eşitliğine duyarlı medya okuryazarlığı programının öğretmen adaylarının medyadaki, cinsiyetçi mesajları analiz etme, medyadaki cinsiyetçiliğe farkındalık, cinsiyetçi medyaya karşı tutum, medyadaki cinsiyetçiliğe duyarlılık düzeyleri üzerinde etkili olmuş; geleneksel ve kadın cinsiyet rolleri ile erkek cinsiyet rollerine ilişkin tutumlarının da daha eşitlikçi bir düzeye ulaştığı tespit edilmiştir. Diğer yandan medya okuryazarlığı programının öğretmen adaylarının medyadaki, cinsiyetçi mesajları analiz etme, cinsiyetçi medyaya karşı tutum, medyadaki cinsiyetçiliğe duyarlılık düzeyleri üzerinde etkili olduğu, geleneksel ve kadın cinsiyet rollerine ilişkin tutumlarının daha eşitlikçi bir düzeye ulaştığı belirlenmiştir. Öğretmen adaylarının toplumsal cinsiyet algılarına yönelik analiz sonuçları genel olarak değerlendirildiğinde ise kadın ve erkek metaforları üzerinden yapılan incelemelerde çoğunluğunun deneysel işlem öncesi ve sonrası geleneksel cinsiyet kalıp yargılara sahip olduğu ortaya çıkmıştır. Ancak kadın ya da erkek olmanın en iyi ve en kötü yanına ilişkin görüşler genel olarak değerlendirildiğinde deney gruplarının özellikle de toplumsal cinsiyet eşitliğine duyarlı medya okuryazarlığı programına katılan öğretmen adaylarının deneysel işlem sonrasında toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin farkındalıklarının arttığı ortaya çıkmıştır. Bunun yanı sıra toplumsal cinsiyet eşitliğine duyarlı medya okuryazarlığı programına katılan öğretmen adaylarının medyadaki cinsiyetçi mesajlara ilişkin farkındalığının medya okuryazarlığı eğitimi alan öğretmen adaylarından daha fazla olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca öğretmen adayları programların içeriği, öğrenme-öğretme süreci ve öğrenme çıktıları hakkında genel olarak olumlu görüş belirtmiştir. Araştırma sonuçları; medya okuryazarlığı eğitimi ile toplumsal cinsiyet konularının bütünleşmesinin öğretmen adaylarının toplumsal cinsiyet eşitliği bilinci kazanmasında daha etkili olduğunu göstermiştir. Bu bağlamda öğretmen eğitimi programlarında zorunlu ya da seçmeli medya okuryazarlığı derslerinin toplumsal cinsiyet eşitliği konuları ile bütünleşmesi ya da mevcut programlara bu konuların dâhil edilmesi önerilmiştir. Diğer yandan toplumsal cinsiyet algısının ve tutumlarının daha eşitlikçi bir düzeye ulaşabilmesi için gerekli eğitimlerin
Özet (Çeviri)
The main purpose of this study is to examine the effect of gender-awareness media literacy training on prospective teachers' attitudes towards gender equality. The study was designed according to concurrent transformative design which is one of the mixed methods research methodologies. In the quantitative part of the study, quasi-experimental research design with pretest – posttest and unequally sized control group was used. In the qualitative part, case study model and phenomenological model were used. The research was carried out with the participation of 61 prospective teachers who were 2nd-year undergraduate students at Department of English Teaching in Gazi Faculty of Education of Gazi University, in the spring term of the academic year 2017-2018. While determining the study group of the research, convenience sampling method, one of the purposive sampling methods, was used. Participants were not designated for the groups and the grades at which they continue their education were randomly determined as two experimental and one control group. Quantitative research data were collected through the scales for 'Media Literacy towards Gender Equality Awareness' developed within the scope of this research and 'Gender Role Attitude' developed by Zeyneloğlu and Terzioğlu (2018). One-way analysis of variance (ANOVA), dependent sample t-test, Wilcoxon signed-rank test and Kruskal Wallis H test were used in the analysis of quantitative data. Qualitative research data were collected through questionnaire and interview forms and analyzed by content analysis method. In order to design curriculums, a needs analysis study was conducted in 2017, October-November. The two curriculums for prospective teachers were designed, as 'Gender-Aware Media Literacy' and 'Media Literacy'. The curriculums designed were put into practice within a five-week-time period in April-May of 2018. According to the results of the research, the program for media literacy towards gender equality awareness had an effect on prospective teachers for analyzing gendered messages in media, raising the awareness for gender in media, their attitudes towards gendered media and levels of awareness towards gendered discourse in media. Additionally, it was realized that their attitudes towards traditional roles and feminine and masculine gender roles also reached a more egalitarian level. On the other hand, it was determined that media literacy program had an effect on prospective teachers in terms of analyzing gendered messages in media, their attitudes towards gendered media and levels of awareness towards gendered discourse in media, in addition to their attitudes towards traditional roles and feminine gender roles which reached a more egalitarian level. When the analysis results for gender perception of prospective teachers were evaluated, it was revealed that most of them had traditional gender-based stereotypes both before and after the experimental process, in the reviews made through the metaphors for female and males. However, considering their opinions about the best and worst aspect of being female or male, it was seen that the experimental groups, especially the prospective teachers who had attended the training for media literacy towards gender equality awareness, raised their awareness towards gender roles after the experimental process. In addition, it was found out that the prospective teachers having attended the training for media literacy towards gender equality awareness had a higher level of awareness towards gendered messages in media than the prospective teachers having attended media literacy training. Furthermore, the prospective teachers expressed generally positive opinions about the content of training programs, learning-teaching processes and learning outcomes. The results of the study indicated that the integration of media literacy training with the subjects of gender became more effective for the prospective teachers to raise the awareness towards gender equality. In this sense, integrating the course subjects related to gender equality with the compulsory or elective media literacy courses within the scope of teacher training programs or including these subjects into the contents or activities of current instructional programs were suggested. On the other hand, it is required to provide necessary trainings and/or education in earlier periods, as from the pre-school period, in order that gender perception and attitudes may reach a more egalitarian level.
Benzer Tezler
- Antalya Aksu ilçesinde Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi öğrencilerinin toplumsal cinsiyet algılarının incelenmesi
A study on students' Perceptions of Gender in Vocational Schools: The case of Antalya - Aksu
CANSU ŞAHAN BALCI
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Eğitim ve ÖğretimAkdeniz ÜniversitesiKadın Çalışmaları ve Toplumsal Cinsiyet Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İLKAY KUTLAR
- Toplumsal cinsiyete duyarlı bütçeleme ve Türkiye'de uygulanabilirliği
Gender sensitive budgeting and its applicability in Turkey
TEVFİK GÖKHAN SARIIŞIK
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
MaliyeSüleyman Demirel ÜniversitesiMaliye Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SERPİL AĞCAKAYA
- Yerel yönetimlerde demokrasi ve katılımcılığın bir yansıması olarak toplumsal cinsiyet duyarlı belediyecilik: Van Büyükşehir Belediyesi örneği
Gender sensitive local governance as a reflection of democracy and participation: The case of Van Metropolitan Municipality
CEYHAN TİMÜR
Yüksek Lisans
İngilizce
2018
SosyolojiYüzüncü Yıl ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SUVAT PARİN
- Sınıf öğretmenlerinin toplumsal cinsiyet eşitliğine ilişkin görüşlerinin incelenmesi
Studying the views of primary education teachers on social gender equality
PINAR DENİZ SEZGİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimTrabzon ÜniversitesiTemel Eğitim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. DURMUŞ EKİZ
- Reklamlarda cinsiyet stereotipleri: Clıo Ödülü kazanmış reklamlar üzerinde bir araştırma
Gender stereotypes in advertisements: A research on Clio Award-winning advertisements
NEZAKET OĞRAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
İşletmeSivas Cumhuriyet Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ŞEBNEM ÖZDEMİR