Adalet Ağaoğlu'nun roman ve hikâyelerinde zaman ve eğitim
Time and education in Adalet Ağaoğlu's novels and stories
- Tez No: 608964
- Danışmanlar: PROF. DR. ÖZLEM FEDAİ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sosyal Bilgiler ve Türkçe Eğitimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmenliği Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 208
Özet
Batı'da 17. yüzyılda Cervantes'in yazdığı Don Kişot ile başlayan ve 19. yüzyılda Tanzimat ile beraber Türk Edebiyatına girmiş olan roman türü ilk oluştuğu andaki gibi kalmamış, sürekli bir değişim ve dönüşüme uğramıştır. Bu durumun temel nedeni hiç şüphesiz romanın yaratıcısı olan insandır. Roman türünün ortaya çıktığı 17. yüzyıl insanının portresi ile daha sonraki dönemlerdeki insan portresi birbirinden çok farklıdır. Yazar, eserini içinde yaşadığı tarihsel dönemdeki siyasal, sosyal, bilimsel ve düşünsel gelişmelerin şekillendirdiği estetik değerler etkisinde biçimlendirir. Dönemin egemen gerçeklik anlayışı, eserin gerek tema gerekse zaman, mekân, olay gibi unsurlarının oluşmasında ana belirleyicidir. Çağdaş Türk Edebiyatı'nın önemli yazarlarından Adalet Ağaoğlu da eserlerinde içinde yaşadığı Türk toplumunun tarihsel kırılma zamanlarına ve bireylerine, 20. yüzyılın başlarında etkileri hissedilen modernizmin penceresinden bakmıştır. Edebiyat hayatına tiyatro ile başlayan Adalet Ağaoğlu 1970 yılında çalıştığı TRT kurumundan istifa ederek Cumhuriyet'in analizini yapmak amacıyla yazdığı ve 1973'te yayımlanan Ölmeye Yatmak adlı ilk eseriyle roman dünyasına girmiştir. Bu nedenle yazar, ilk romanı Ölmeye Yatmak'tan itibaren yazdığı bütün roman ve hikâyelerinde Türkiye'nin farklı tarihî dönemlerine yer vermiştir. Yazar, ele aldığı bu çeşitli dönemlerdeki kadın kimliği, birey, toplum, siyaset ve aile gibi konulara değinmiş; bu nedenle hakkında yapılan çalışmalarda daçoğunlukla bu konular üzerine yoğunlaşılmıştır. Bunların yanında Adalet Ağaoğlu'nun romana yönelmesinin diğer nedeni zaman kavramına olan hassasiyetidir. Yazar, geçmiş, şimdi ve geleceğin aynı anda var olduğu en kısa sürenin başka bir deyişle“an”ın romanını yazmak istemiştir. Bu nedenle her eserinde farklı zaman kurgulama teknikleri denemiştir. Fakat yazarın bu derece önem verdiği ve biçimsel yenilikler getirdiği zaman kavramı üzerine yapılan çalışmalar belirli romanları üzerinde çalışılan makalelerle sınırlı kalmıştır. Bu nedenle bu çalışmada ilk etapta yazarın romanları ve hikâyelerindeki zaman algısı ve zamanın nasıl kurgulandığı çözümlenmeye çalışılmıştır. Adalet Ağaoğlu,“zaman”ı sadece kurgunun biçimsel bir yönü olarak işlememiş aynı zamanda her eserinde“zaman”ı tarih perspektifinden de ele almıştır. Yazar, eserlerinde salt kendiyle hesaplaşan değil aynı zamanda toplumla da hesaplaşan bireyi odak noktası haline getirmiştir. 21. yüzyıla girerken kendisine de yabancılaşan bireyin kırılma anlarından yola çıkan yazar, onu etkileyen tarihin kırılma anlarına da eserlerinde yer vermeyi ihmal etmez. Bu nedenle çalışmada eserlerde ele alınan tarihi dönemlerin kronolojik bir listesini vermekten ziyade tarihin kırılma ânlarının neler olduğu ve bu anların bireyi nasıl biçimlendirdiği üzerinde durulmuştur. Çalışmamızda ayrıca Adalet Ağaoğlu'nun roman ve hikâyelerindeki eğitim faktörü üzerinde de durulmuştur. Ebette Adalet Ağaoğlu'ndaki eğitim faktörü daha önceki çalışmaların da konusu olmuştur. Fakat bu çalışmalarda hep tek bir yöne yani kadın eğitimine yoğunlaşılmıştır. Fakat Adalet Ağaoğlu'nun roman ve hikâyeleri sadece kadın eğitimine bakışı değil Türkiye'deki eğitim sisteminin geçirmiş olduğu dönemleri resmi bir bakış açısından ziyade yine o sistemin içinde yaşayan karakterlerin/ bireylerin gözünden vermesi bakımından değerlidir. Bu nedenle çalışmanın son bölümünde Adalet Ağaoğlu'nun roman ve hikâyelerinde ele alınan tarihsel dönemlerdeki eğitim politikalarının neler olduğu, nasıl hayata geçirildiği ve bireyler üzerindeki etkileri gösterilmeye çalışılmıştır.
Özet (Çeviri)
The novel genre that appeared in the west in the seventeenth century with Cervantes by Don Kişot and became a part of Turkish Literature with Tanzimat Reform Era in the nineteenth century, goes through the changes and transformation and got out of its original. The main reason of the situation is undoubtly the creator of the novel, human. The portrait of human in seventeenth century when the novel genre appeared is very different from the human human portrait of the next periods. The author forms his/her work under the thumb of aesthetical values shaped by the current political, social, scientific and intellectual developments. The dominant understanding of the era is the main determinant for not only the work's subject but also such factors like time, place and event. Also Adalet Ağaoğlu, one of the important authors of the Contemporary Turkish Literature looked out of modernism window whose effects were felt at the beginning of the twentieth century to the historical break-ups and individuals of Turkish society that she lives with. Adalet Ağaoğlu, whose literature life began with theatre, resigned the institution of TRT in 1970 and entered into the novel world with her first work 'Ölmeye Yatmak' , which she wrote to analyze the Republic and published in 1973. Thus, the author mentioned about Turkey's different historrical periods in her all novels and stories from starting with her first novel 'Ölmeye Yatmak'. The author touched on woman identity, individual, society, politic and family in these various periods. Thus, the studies about her are mostly focused on these subjects. Beside these, the other reason why Adalet Ağaoğlu went towards to the novel is her sensitivity to the concept of time. The author wanted to write the novel of the shortest time when past, now and future exist at the same time; in other words the novel of 'the moment'. Thus, she tried different time editing techniques in each of her works. However, the studies about the concept of time that the author attached such importance and brought stylistic innovations remained limited to the studied articles on her particular novels. Therefore, in this study, at first step the perception of time in the author's novels and stories and how the time was built was analyzed. Adalet Ağaoğlu processed 'the time' not only as fiction's stylistic point but also handled from the historical perspecitive in each of her works. In her works, the author focused on not only the individual that makes terms with just himself or herself but also the individual that makes terms with the society, too. The author , who starts off with the break-ups of the individual who became a stranger even himself or herself at the beginning of the twenty first century, doesn't neglect to include the break-ups effecting the individual in her works. Thus, in this study it is not aimed to log the historical periods in the works, but it is focused on what are the break-ups and how these moments shaped the individual. In this study, additionally the factor of education in the novels and stories of Adalet Ağaoğlu was analyzed. Of course the education factor in the works of Adalet Ağaoğlu became a subject in previous studies. However, in these studies only one aspect was concentrated and that is woman. But the novels and stories of Adalet Ağaoğlu are valuable not because of the perspective of woman's education but because of the perspective of the characters or individuals who live in that system rather than from the formal point of view for the past educational periods in Turkey. Thus, at the final part of the study it is analyzed what are the educational politics in the historical periods in the novels and stories of Adalet Ağaoğlu and how these politics were carried out and the effects of these politics on individuals.
Benzer Tezler
- Adalet Ağaoğlu insan ve eser
Başlık çevirisi yok
KAMURAN ERONAT
Doktora
Türkçe
2004
Türk Dili ve EdebiyatıDicle ÜniversitesiOrtaöğretim Sosyal Alanlar Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. RAMAZAN KORKMAZ
- Adalet Ağaoğlu'nun hayatı, roman ve hikayeleri üzerine bir araştırma
A research on Adalet Ağaoğlu's life, novels and short stories
SEYİT BATTAL UĞURLU
Doktora
Türkçe
2003
BiyografiYüzüncü Yıl ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. RAMAZAN KAPLAN
- Adalet Ağaoğlu'nun Ölmeye Yatmak ile Naira Gelaşvili'nin Ayna Kırıkları romanlarında kadın konusu
The subject of women in Adalet Ağaoğlu's 'Lying to Die' and Naira Gelashvili's 'Mirror Fractures' novels.
SOPIKO KONTSELIDZE
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Türk Dili ve EdebiyatıKocaeli ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HAKAN BEHCET SAZYEK
- Adalet Ağaoğlu'nun roman ve tiyatrolarında kadın ve kadın eğitimi
A study on the women and women education in Adalet Ağaoğlu's novels and dramatics
DUYGU GÖREN
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
Türk Dili ve EdebiyatıDokuz Eylül ÜniversitesiEğitim Bilimleri Bölümü
YRD. DOÇ. DR. SABAHATTİN ÇAĞIN
- Adalet Ağaoğlu'nun ilk romanları
The First novels of Adalat Ağaoğlu
YÜKSEL TOPALOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
1999
Türk Dili ve EdebiyatıTrakya ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. RECEP DUYMAZ