Bayburt'ta Türk dönemi su mimarisi
Water architecture in Bayburt during Turks' period
- Tez No: 614172
- Danışmanlar: PROF. DR. MEHMET ZEKİ İBRAHİMGİL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sanat Tarihi, Art History
- Anahtar Kelimeler: Sanat Tarihi, Türk İslam Sanatları, Bayburt, Hamam, Köprü, Çeşme
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 319
Özet
Bayburt ve çevresi, Doğu Anadolu ile Karadeniz'i birbirine bağlayan önemli bir kavşak noktasıdır. Ayrıca Bayburt, Çin'den başlayıp, Anadolu, Akdeniz ve Avrupa'ya kadar uzanan tarihi İpek Yolu üzerinde önemli bir şehir konumundadır.“Bayburt'ta Türk Dönemi Su Mimarisi”adlı bu çalışmada, 16 çeşme, 5 hamam, 5 köprü örneği incelenmiştir. 16 çeşmeden 8 örnek Bayburt kent merkezinde, 8 örnek ise Bayburt köylerinde konumlandırılmıştır. Çeşmelerin tamamı sokak çeşmesi niteliğindedir. Kitabesi bulunan ve kitabesi olmayıp tarihlendirmesi yapılan eserlerden 9 örnek XIX. yüzyılda, 5 örnek XX. yüzyılda inşa edilmiştir. 2 örnek ise günümüze erişememiştir. Bayburt şehrinde 5 hamam inşa edilmiştir. Hamamlardan 4 örnek şehir merkezinde bulunurken, 1 örnek Pulur Köyünde bulunmaktadır. Hamamlardan 1 örnek XVI. yüzyıl. öncesi, 2 örnek XVI. Yüzyılda, 1 örnek XVII. yüzyılın ilk yarısında, 1 örnek ise XVIII. yüzyılın sonu veya XIX. yüzyılın başlarında inşa edilmiştir. Eserlerden 3 örnek günümüze ulaşmıştır. Tek hamam şeklinde inşa edilen eserlerden 4 örnek haçvari dört eyvanlı ve köşe halvetli tipte inşa edilmiştir. 1 örnek ise yıldızvari plan tipine sahiptir. Bayburt şehrinde 5 köprü örneği inşa edilmiştir. Günümüzde mevcut olan yapıların tamamı köylerde yer almaktadır. 4 köprü örneği günümüze ulaşmıştır. 4 köprüden en erken tarihlisi XIII. yüzyılda, en geç tarihli ise XIX. yüzyıl da inşa edilmiştir. 3 örnek düz ve 1 örnek ise eğimli tabliyeye sahiptir. 2 örnek iki kemer gözlü, 2 örnek tek kemer gözlü inşa edilmiştir. Bayburt bölgesinde mimari yapılarda düzgün kesme taş malzeme kullanılmıştır. Süsleme programına sahip eserlerde bitkisel, geometrik ve nesneli süsleme görülmektedir.
Özet (Çeviri)
Besides being an important crossroad connecting Eastern Anatolia and Black Sea, Bayburt with its environs is an important city on the historical Silk Road starting from China and spreading to Anatolia, the Mediterranean and Europe. In this study, Aqua Architecture of Turkish Period in Bayburt, 16 foundations, 5 baths, 5 bridges structures were examined. 8 samples of 16 fountains were built in the city centre of Bayburt and 8 samples were built in the villages of Bayburt. All of the fountain structures are in nature of street fountains. Among the structures some of which have inscriptions or are not inscribed but dated, 9 examples were built in XIX. century while 5 of them were constructed in XX. century. However, 2 samples did not survive. 5 bath structures were built in the city of Bayburt. While 4 examples of the baths are in the city centre, 1 sample is in Pulur Village. 1 was constructed prior XVI. century, 2 examples of these baths were built in XVI. century, 1 was constructed in the first half of the XVII.century while 1 was built at the end of XVIII. century or at the beginning of XIX. century. 3 examples of these works have survived. Among the monuments built in the form of a single bath, 4 examples are in the style of cross, 4 with iwans and corner halves while 1 example has it is star of plan type. 5 bridge structures were built in Bayburt. All of the existing structures are located in the villages, and 4 bridge structures have survived until today. Among these 4 bridge structures, the earliest one was built in XII. century while the latest one dated back to XIX. century. 3 samples have a flat table and 1 sample has a sloped table. 2 samples were built with two arches, 2 samples were built with single arches. In Bayburt region, smooth cut stone material was used in architectural structures. Herbal, geometric and object ornaments are seen in the works with ornament program. Key Words : Art History, Turkish Islamıc Arts, Bayburt, Bath, Bridge, Fountain
Benzer Tezler
- I. Dünya Savaşı Döneminde Bayburt ve Gümüşhane'deki Ermeni hareketleri ve bu yörelerin Ruslar tarafından işgali
In Periode motions of the time of the first World war Bayburt and Gümüşhane is occupied by the Russians and motions of the armenian
YAŞAR YÜCE
- Yahya Akengin'in hayatı, sanatı ve eserleri üzerine bir inceleme
A review on Yahya Akengin's life, art and works
İLHAN KAROĞLU
Doktora
Türkçe
2021
Türk Dili ve EdebiyatıGiresun ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ İHSAN KOLCU
- Bayburt kent kültüründe sinema
Cinema in Bayburt urban culture
HACI MURAT OKUTMUŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıBayburt ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TURGAY KABAK
- Türk romanında mekân
Place in Turkish novel
FERDA ZAMBAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
Türk Dili ve EdebiyatıMuğla ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. VEDAT KURUKAFA
- Osmanlı Devleti'nde maden-i hümâyûn emaneti ve Kiğı'da demir madenciliği
The trust of the imperial mine in the Ottoman Empire and iron mining in Kiğı
TUĞBA ÖZDOĞAN