Kara-Koyunlu Kara Yusuf ve zamanı
Kara-Koyunlu Kara Yusuf and his period
- Tez No: 619255
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ HASAN GEYİKOĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Kara-Koyunlular, Kara Yusuf, Azerbaycan, Timur, Ankara Savaşı, Sultan Ahmed Celayir, Qara-Qoyunlu, Qara Yusuf, Azerbaijan, Tamerlane, Ankara War, Sultan Ahmed Jalayir
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Atatürk Üniversitesi
- Enstitü: Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Ortaçağ Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 235
Özet
Büyük Selçuklu Devleti'nin yıkılmasından (1157) sonra ve Moğol istilası döneminde (1220 ve müteakip yıllar) Oğuzlar/Türkmenler devletsiz kalmışlar ve etrafa dağılmışlardı. Bunların çoğu İlhanlı Devleti'nin (1256-1340) hâkimiyet sahasında (İran-Azerbaycan-Doğu Anadolu) yaşıyorlardı. İlhanlı Devleti'nin yıkılmasından sonra kanlı iktidar mücadeleleri meydana geldi. Bu ortamda Erzurum'dan Musul'a kadar uzanan bölgede yaşayan Türkmen boy ve kabileleri birleşerek Kara-Koyunlu Devleti'ni kurdular (1351-1469). Kara-Koyunlu Devleti, Selçuklulardan Osmanlılar'a kadar uzanan ara dönemin en önemli siyasî teşekküllerinden biri idi. Kara Yusuf, bu devletin kuruluş ve yükselişe geçiş hükümdarıydı. Kara Yusuf, Kara-Koyunlu tahtına oturduğu tarihten(1389) ölümüne kadar geçen süre (1420) boyunca aktif siyasî faaliyetler içinde oldu. 1390 yılında hâkimiyetini tesis eden Kara Yusuf, defalarca Timur tehdidine maruz kaldı. 1400 yılında, Sultan Ahmed Celayir ile birlikte önce Memlûkler'e sığınmak istedi. Mısır'a kabul edilmeyince, Osmanlı Sultanı Yıldırım Bayezid'e iltica ettiler. Kara Yusuf'un ilticası 1402 Ankara Savaşı'nın sebeplerinden birini teşkil etti. Anadolu'da birtakım faaliyetlerde bulunduktan sonra Şam topraklarına giden Kara Yusuf, yakalandı ve esir edildi. 1405 yılında serbest kalan Kara Yusuf, ata topraklarını tekrar ele geçirdi. Timur'un torunu Mirza Ebubekir'i mağlup edip, babası Miranşah'ı öldürdü ve Azerbaycan'ı Kara-Koyunlu hâkimiyeti altına aldı. Timurlu mirzaları arasındaki hâkimiyet mücadelelerinden faydalanarak, Sultaniye ve Kazvin'i ele geçirdi. 1409 yılında Artuklular'a son verdi. Ardından 1410 yılında Sultan Ahmed Celayir'i öldürerek, Celayirli Devleti'ne ağır bir darbe indirdi ve bütün Azerbaycan'ı egemenliği altına aldı. Kara Yusuf, Gürcüler, Şirvanşahlar, Ak-Koyunlular ve Memlûklerle mücadele etti. Babası Timur'un mirasına sahip çıkmak isteyen Şahruh, Azerbaycan topraklarına yöneldi. Bunun üzerine Kara Yusuf savaş hazırlıkları yaparak Tebriz'den ayrıldı ve 1420 yılında vefat etti. Kara Yusuf, başa geçtiğinde Erciş merkezli küçük bir beylik olan Kara-Koyunlular'ı, sınırları Erzincan'dan Kazvin'e, Bağdad'dan Gence'ye kadar uzanan bir devlet haline getirdi.
Özet (Çeviri)
After the fall of the Great Seljuk State (1157) and in the period of the Mongol invasions (1220 and the following years), the Oghuz / Turkmens remained stateless and scattered around. Most of them were living in the area of dominance of the Ilkhanid State (1256-1340) (Iran-Azerbaijan-Eastern Anatolia). After the fall of the Ilkhanid State, bloody power struggles occurred. In this environment, the Turkmen tribes living in the region extending from Erzurum to Mosul, were united and found the Qara-Qoyunlu State (1351-1469). The Qara-Qoyunlu State was one of the most important political institutions in the intermediate period extending from the Seljuks to the Ottomans. Qara Yusuf was the ruler of this state in the foundation and ascension period. Qara Yusuf was active in political activities from the time he sat on the throne of the Qara-Qoyunlu (1389) until his death (1420). Qara Yusuf, who established his sovereignty in 1390, was exposed to the threat of Tamerlane. In 1400, he first wanted to refuge Mamluks together with Sultan Ahmed Jalayir. Because of they were not accepted to Egypt, they defected to the Bayezid I the Sultan of Ottomans. Qara Yusuf's asylum was one of the reasons of the 1402 Ankara War. After conducting a number of activities in Anatolia, Qara Yusuf went to Damascus and was captured and arrested. Qara Yusuf, released in 1405, recaptured his ancestral land. He defeated Tamerlane's grandson Mirza Ebubekir and killed his father Miranşah and took Azerbaijan under Qara-Qoyunlu rule. Taking advantage of the struggle for sovereignty between the Timurids, he captured Sultaniye and Kazvin. In 1409, he ended the Artukids. Then, in 1410, he dealt a heavy blow to the Jalayirid State and took over the whole of Azerbaijan by killing Sultan Ahmed Jalayir. Qara Yusuf, fought against the Georgians, the Shirvanshahs, the Aq-Qoyunlu and the Mamluks. Shahruh, who wanted to claim the legacy of his father Tamerlane, turned towards Azerbaijan. Upon this Qara Yusuf left Tabriz by making preparations for war and passed away in 1420. Qara Yusuf turned Qara-Qoyunlus, who were a small principality headquartered in Ercis when he came to power, the borders of the state from Erzincan to Kazvin, from Baghdad to Ganja.
Benzer Tezler
- Kara Koyunlular ve Ak Koyunlular dönemlerinde Tebriz
Tabriz in Qara Qoyunlu (black sheeps) and Aq Qoyunlu (White sheeps) periods
FATMA DUMAN
- Karakoyunlu hükümdarı Kara Yusuf ve dönemi (1389-1420)
Karakoyunlu ruler Dark Yusuf and his era (1389-1420)
MUSTAFA YASİN İŞGÜZAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
TarihYozgat Bozok ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MUHAMMED İBRAHİM YILDIRIM
- Osmanlı ve Timurlu kroniklerinde 'Akkoyunlu-Karakoyunlu' algısı (1400-1600)
Perception of 'Aqqoyunlu-Qaraqoyunlu' in Ottoman and Timurid chronicles (1400-1600)
GÖKHAN AÇIKGÖZ