Çeviri değerlendirme kavramına bütünsel bir bakış: Türkiye'de çeviri eğitimi programlarında durum saptaması
An integrated approach on translation evaluation: Describing the situation of translator training programs in Turkey
- Tez No: 621147
- Danışmanlar: PROF. DR. ALEV BULUT
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Mütercim-Tercümanlık, Translation and Interpretation
- Anahtar Kelimeler: çeviri değerlendirme, çeviri eleştirisi, çeviri kalitesi, çeviri eğitimi, bütünsel değerlendirme, translation evaluation, translation criticism, translation quality, translator training, integrated evaluation
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Çeviribilim Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 200
Özet
Çeviri, farklı diller ve kültürler arasındaki iletişim durumlarında ve uzmanlık alanlarında gerçekleşebilir. Böylelikle, erek metinler doğrudan veya dolaylı olarak farklı konu alanlarında, ortamlarda ve farklı kişiler veya kurumlar tarafından değerlendirilir. Bu farklılıkların yanı sıra, değerlendirme kavramının doğası gereği geniş kapsamlı olması bazı durumlarda belirsizliğe ve karmaşıklığa yol açabilmektedir. Çeviri eyleminin doğasındaki bu çeşitliliğin ve kapsayıcılığın özellikle çeviri eğitiminde değerlendirmeye dönük kavramlara ve derslere nasıl yansıdığı önemli bir soru haline gelmiştir. Bu tez çalışmasının amacı, Türkiye'de lisans düzeyindeki çeviri eğitimi programlarının eleştiri ve değerlendirme kavramlarına yaklaşımları çerçevesinde kapsayıcı bir değerlendirme yaklaşımının izini sürerek bir durum saptaması yapmaktır. Bu saptamaya temel oluşturan çeşitliliği somutlaştırmak için tez çalışmasının birinci bölümünde eleştiri, kalite değerlendirme, ölçme-değerlendirme, inceleme gibi kavramlar sözcük düzeyinde ve kuramsal bakışlar çerçevesinde ele alınmıştır. Değerlendirmedeki çeşitliliğin başlangıç noktası olarak metin türü sınıflandırması üzerinde durulmuştur. İkinci bölümde, bütünsel ve kapsayıcı bir değerlendirme dersinin çeviri eğitimindeki temel derslerle bağlantısı somutlaştırılmıştır. Üçüncü bölümde ise, 'Türkiye'de değerlendirme dersleri temelinde bütünsellik ve kapsayıcılığın izi var mı? sorusuna yanıt aranmıştır. Söz konusu derslerde benzeşen ve birbirinden ayrılan yönler ve belirlilik ve belirsizlikler üzerinden genel bir tablo çizilmiştir. Bu bağlamda, Türkiye'de lisans düzeyinde çeviri eğitimi veren üniversitelerin İngilizce-Türkçe Mütercim-Tercümanlık ve Çeviribilim Bölümlerinin (2018) değerlendirme ders isimleri ve tanımlarından oluşturulan bütünce çerçevesinde betimlemeler yapılmıştır. Sonuç olarak, çeviri eğitiminde de değerlendirme kavramlarında olduğu gibi çeşitlilik ve bazı durumlarda belirsizlikler olduğu görülmüştür. Eleştirinin yapıldığı ortama göre ders adlarının şekillendiği, özellikle proje, düzenleme ve son okuma gibi derslerde çoğunlukla teknik çeviri odağında olmasa da sektöre dönük metinlerin eleştirisinin görünürlüğü ortaya koyulmuştur. Bu çeşitlilik saptaması ile, eleştiri ve alternatif değerlendirme derslerinin öğretim izlencesindeki varlığının bütünsellik için önemli bir adım olduğu görülmüştür. Bu adım, çeviri eğitimi ve sektörün kesişim kümesi olarak yorumlanmıştır.
Özet (Çeviri)
Translation takes place in communication situations between different languages and cultures as well as in various areas of expertise. Thus, target texts are evaluated directly or indirectly in different subject areas or environments and by different individuals or institutions. Along with aforementioned differences, the fact that the concept of evaluation is comprehensive by nature and it can lead to uncertainty and complexity in some cases. Hence, it has become a significant question that how diversity and inclusiveness inherent in the act of translation is reflected in the concepts and courses for evaluation, especially in translator training. The aim of this study is to set forth the current situation through a comprehensive evaluation approach within the framework of approaches to criticism and evaluation concepts of translator training programs at the undergraduate level in Turkey. In the first part of the thesis, we discuss the concepts such as criticism, quality assessment, assessment & evaluation and analysis at the word level and within the framework of theoretical perspectives. As the starting point of the diverse evaluation methods, we set forth text type classification. In the second part, we tried to solidify the connection of an integrated and inclusive evaluation course with the main courses in translator training. In the third chapter, we tackled the question 'In the basis of an evaluation course, do certain translation courses in Turkey have integrity and comprehensiveness as a whole? A general table is drawn on similar and separated aspects as well as certainties and uncertainties based on the evaluation courses. To that end, we formed a corpus of texts from course titles and definitions from Turkish-English Translation and Interpreting and Translation Studies departments in Turkey (2018). As a result, it is seen that there are diversity and uncertainty in some cases as in the evaluation concepts in translator training. It is stated that, course names are taken form according to context of act of criticism, visibility of criticizing of texts in translation industry especially in courses such as project, editing and proofreading, even if these texts are not focused on technical translation in general. With the determination of this diversity, criticism and alternative evaluation courses' existence in curriculum is a significant step for integratedness. This step is interpreted as a slice of intersection of translator training and translation industry.
Benzer Tezler
- Türkiye mimarlık tarih yazımının ürettiği 'Suretler': Ayasofya çevirileri
The 'Transcriptions' produced by the architectural historiography of Turkey: Translations of hagia Sophia
BÜŞRA ÖZAYDIN ÇAT
Doktora
Türkçe
2022
MimarlıkMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AYŞEGÜL KURUÇ
- Analysis of the English translation of Hasan Ali Toptaş's Gölgesizler within the framework of Werner Koller's equivalence-oriented approach
Hasan Ali Toptaş'ın Gölgesizler kitabının İngilizce çevirisinin Werner Koller'in eşdeğerlik odaklı yaklaşımı çerçevesinde incelenmesi
MERVE GÜNDOĞDU
Yüksek Lisans
İngilizce
2020
Mütercim-TercümanlıkGazi ÜniversitesiMütercim Tercümanlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GİRAY FİDAN
- Zadie Smith'in white teeth adlı romanının çevirisindeki 'öteki' kavramına imgebilimsel yaklaşım
The evaluation of 'otherness' concept in white teeth by Zadie Smith and its translation with image studies
EMEL AKSOY
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
Mütercim-TercümanlıkMuğla ÜniversitesiMütercim Tercümanlık Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. SERHAT ULAĞLI
- Ergenler için benlik algısı profilinin uyarlama çalışması
Self perception profile for adolescents
GÜÇLÜ ŞEKERCİOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2001
PsikolojiAnkara ÜniversitesiÖlçme ve Değerlendirme Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SÜLEYMAN ÇETİN ÖZOĞLU
- La Conception de la modalite et la temporalite en tant que faits de signification et leur traitement dans la traduction
Anlam olayı olarak kiplik ve zaman kavramları ve bunların çevirideki yansımaları
YUSUF POLAT
Yüksek Lisans
Fransızca
1998
Fransız Dili ve EdebiyatıDokuz Eylül ÜniversitesiFransız Dili Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET YALÇIN