Sekkâkî'de belâgat tasavvuru
The balaghah thinking at al-Sakkâkî
- Tez No: 625110
- Danışmanlar: PROF. DR. İSMAİL DURMUŞ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Dilbilim, Din, Doğu Dilleri ve Edebiyatı, Linguistics, Religion, Eastern Linguistics and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Arap Dili ve Belagatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 192
Özet
Tez, giriş ve üç bölümden oluşmaktadır. Araştırmaya dair genel bir çerçevenin ortaya konduğu giriş bölümünde öncelikle tezin gerekçesi ve önemi izah edilmiş, aka-binde konusu ortaya konmuş ve son olarak da yöntemine temas edilerek kaynakları hakkında değerlendirmeler yapılmıştır. Birinci bölümde Sekkâkî'nin tarihi ve nazari bir bağlam içerisinde konumlandırılması amaçlanmıştır. Burada öncelikle, içinde yaşadığı tarihi durum dikkate alınarak müellifin kim olduğu sorulmuş ve biyografisine dair veriler çeşitli sorular eşliğinde yorumlanmıştır. İkinci olarak müellifin eserlerinde atıf yaptığı kişiler/metinler, yaşadığı dönemde hayatta olan ve aynı muhiti paylaştığı isimler, kendini mensup gördüğü düşünce ekolleri, ilgilendiği disiplinler/meseleler vb. olgular üzerinden ilmi kişiliğinin ana hatları ve bir düşünür olarak portesi ortaya konmuştur. Bölümün son başlığında belâgat tasavvurunun Sekkâkî öncesi gelişimi, özellikle Abdülkâhir Cürcânî-Zemahşerî-Fahreddin Râzî çizgisi merkezinde, tarihi akış dikkate alınarak anlatılmıştır. Böylece Sekkâkî'nin nasıl bir belâgat birikimini tevarüs ettiği ve hangi problematikle karşı karşıya kaldığı belirginleştirilmeye çalışılmıştır. Tezin ikinci bölümünde Miftâhu'l-ulûm'un içeriğine odaklanılmış ve müellifin ilmu'l-edebe ilişkin umumi bakış açısı ve bu çerçevede geçmiş birikimle ilişkisi bakımından belâgat tasavvurunun genel çerçevesi ve konumu incelenmiştir. Bu bölümde ilk olarak Miftâh'taki edeb tasavvuru ortaya konmuştur. Bu noktadan hareketle metnin muhtevası ve sistematiği, temel sorusunun ne olduğu ve edeb incelemesinin Miftâh'taki biçimsel düzeni gibi sorulara cevap aranmıştır. Bölümün ikinci alt başlığında ise Miftâh'taki belâgat tasavvurunun nazari karakteri üzerinde durulmuştur. Üçüncü ve son bölümde ise doğrudan müellifin belâgat tasavvuru incelenmiştir. Bölümün ilk başlığında Sekkâkî'nin fesâhat ve belâgat kavramlarına ilişkin açıklamaları değerlendirilmiş, müellifin belâgat kavramını sözün temel anlam (aslu'l-mana) seviyesinin ötesine geçen ikincil anlamlar seviyesi olarak tasavvur ettiği belirtilmiş ve bu seviyedeki araştırmanın bağlam unsuru (muktezâ-yı hal) dikkate alınarak tedvin edildiği ortaya konmuştur. Bu perspektiften hareketle müellifin özellikle belâgat ilimleriyle nahiv arasındaki ayrımı nasıl izah ettiği ve bediî sanatları niçin belâgat araştırmasının mahiyetine dâhil etmediği sorularına cevap aranmıştır.
Özet (Çeviri)
The dissertation consists of introduction and three parts. In the introductory section where a general framework of the research is put forward, at first the reason and importance of the thesis is explained, then its subject matter is put forward and finally the methodology of the research is touched and made some remarkes on its sources. In the first chapter, it is aimed to position Sekkâkî in a historical and theoretical context. Here, first of all, the identity of the author was asked considering the historical situation in which he lived and the biographical datas were interpreted with various questions. Secondly, the outline of his scientific personality and his portrait as a thinker have been put forward via the people/texts that the author refers to in his works, the names who are alive in his time and shared the same neighborhood, the schools of thought which he considers himself connected, the disciplines and issues he was interested in. In the last section of the chapter, the pre-Sekkâkî development of balaghah thinking is explained by considering the historical flow, especially in the center of Abdülkâhir Cürcânî-Zemahşerî-Fahreddin Râzî line. Thus, it was clarified what kind of balaghah accumulation Sekkâkî had inherited and which problematical he faced. In the second part of the thesis, the content of Miftâhu'l-ulûm is focused and the author's general perspective on ilmu'l-edeb and in this context the general framework and position of the balaghah thinking in relation to past accumulation are examined. In this section, the adab concept in Miftâh was first introduced. From this point of view, answers were sought for questions such as the content and systematic of the text, its basic question and the formal order of adab analysis in Miftâh. In the second subtitle of the chapter, the theoretical character of the balaghah conception in Miftâh is emphasized. In the third and last chapter, the balaghah thinking of the author was examined directly. In the first part of the chapter, Sekkâkî's explanations on fasahat and balaghah were evaluated, it was stated that the author envisiones the concept of balaghah as the level of secondary meanings that went beyond the basic meaning of the word (aslu'l-mana) and it was demonstrated that this level of research is treated considering the context element (muktezâ-yı hal). Based on this perspective, answers were sought to the questions of how the author explained the distinction between balaghah sciences and nahw and why he did not include the literary arts in the rhetoric research.
Benzer Tezler
- Sadrüşşerîa'nın belâgat ilimlerine dair el-Vişâh adlı eserinin tahkik ve tahlili
Critical edition and analysis of al-Wishāḥ in rhetoric by Sadr al-Sharī'ah
AHMET AYDIN
Doktora
Türkçe
2024
Dilbilimİstanbul ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUSA ALAK
- Müneccimbaşı Ahmed Dede'nin 'Gayetü'l-beyan fi Dekaiki İlmi'l-Beyan' adlı eserinin tahkiki (ö. 1702)
Chi̇efastrologer Dede's book of named 'Gayetü'l-beyan fi̇ Dekaiki İlmi̇'l-Beyan's cri̇ti̇cal edi̇ti̇on (ö. 1702)
ABDÜLMÜTTALİP GÖKBUNAR
Yüksek Lisans
Arapça
2019
DilbilimYalova ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ AHMET FEDAİOĞLU
- حاشية على شرح الدردير لتحفة الإخوان في علم البيانللإمام أحمد بن محمد الصاوي(ت 1241ه)دراسة وتحقيق
Şeyh Ahmed b. Muhammed es-Sâvî'nin (ö. 1241) 'Şerhu'd-derdîr li tuhfeti'l-ihvân fî ilmi'l-beyân' adlı eser üzerine yaptığı haşiyenin tahkik ve incelemesi
MOHAMMED ABDULKAREEM YOUSIF AL-AMERI
Yüksek Lisans
Arapça
2023
DinÇankırı Karatekin ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ARİF GEZER
- Cemâlüddîn Aksarâyî'nin 'İzâh'l-îzâh' adlı eserinin meânî bölümünün tahkik ve tahlili
The critical edition of the chapter of meani̇ of the İzahu'l-îzah for Cemâluddin Aksarâyî
ERDOĞAN ALBAYRAK
- (Molla Lütfî) Lütfullâh b. Hasan et-Tokâdî'ye ait Hâşiye Alâ Şerhi'l-Miftâh li'l-Cürcânî adlı eserin edisyon kritiği
Edition critical of hashiyah ala Sharh al- Miftah li al jorjany by Lutfullah b. Hasan (Molla Lutfi) et-Tokadi
SULTAN DURMUŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
DilbilimBayburt ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ABDULKADİR YILMAZ