Zihinsel engelli çocuğa sahip ebeveynlerin engelliliğe bakış açısı
Perspective of parents with intellectually disabled children on disability
- Tez No: 627162
- Danışmanlar: PROF. DR. NAHİDE KONAK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Sosyoloji, Sociology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sosyoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Sosyoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 180
Özet
Bu nitel araştırmanın nihai hedefi engelli çocuğa sahip ebeveynlerin engelliliği dışlanma, damgalanma, ayrımcılık, hizmetlerin sağlanması, hayırseverlik, haklar, eşitlik temelinde nasıl inşa ettiğini ortaya çıkarmaktır. Ana veri toplama kaynağı, yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılarak İzmir ilinin Kemalpaşa ilçesinde bir erkek ve 39 kadın olmak üzere toplam 40 zihinsel engelli çocuk sahibi ebeveynlerle yapılan yüz yüze derinlemesine görüşmelerdir. Ebeveynlerin neredeyse tamamının tıbbi temelli hâkim engellilik tanımını içselleştirip, yeniden ürettiği gözlemlenmiş; bağlamında bu durum ebeveynlerin engelliliği tanımlarken kullandığı dilin de dışlayıcı ve damgalayıcı olmasına etki etmiştir. Eleştirel cinsiyet ve engellilik ırk çalışmaları bakış açısı ile ebeveynlerin kullandığı dili değerlendirildiğinde, engelli olmayanlarca engelli kategorileştirmesi yapılırken ve engelli olan olarak kategorileştiren grup tanımlanırken, kullanılan dilin damgalayıcı olmanın yanında, eş zamanlı olarak cinsiyetleştirilmiş ve ırksallaştırılmış olduğu görülmüştür. Engellilik kimliği inşası cinsiyetleştirilmiş bir alan olarak ortaya çıkarken aynı zamanda engelli bakım emeğinin de cinsiyetleştirildiği tespit edilmiştir. Ebeveynler fiziksel ve toplumsal çeşitli engellere maruz kaldıklarını belirtirken, RAM raporu gerekliliğinin en önemli engel olduğunun altını çizmişlerdir. Toplum tarafından çeşitli damgalama, dışlanma ve ayrımcılığa maruz kaldıklarını belirten ebeveynler, özellikle engelliliğe yönelik cinsiyetleştirilmiş ve ırksallaştırılmış damgalayıcı ve dışlayıcı dilin etkisinden kaçamamaktadırlar. Bunların yanı sıra engelli çocuk sahibi ebeveynlerin, engellilere yönelik yasal mevzuat ve haklar açısından sınırlı bilgiye sahip olmaları, hak temelli yaklaşım yerine yardımsever ve hayırsever yaklaşımı onaylamaları ve yardımı yapan kişilere karşı minnettar olmaları damgalanma, dışlanma ve ayrımcılığın yeniden üretimine katkıda bulunmaktadır.
Özet (Çeviri)
The ultimate goal of this qualitative research is to reveal how parents of disabled children construct disability on the basis of exclusion, stigma, discrimination, provision of services, charity, rights, and equality. This research consisted of face-to-face in-depth interviews with parents of a total of 40 mentally disabled children, one male and 39 females, in the Kemalpaşa district of Izmir. A semi-structured interview form was used as the main data collection source of the research. It was observed that almost all of the parents internalized and reproduced the medically based dominant definition of disability; In this context, this situation has affected the language used by parents when defining disability to be exclusionary and stigmatizing. When the language used by parents is evaluated from the perspective of critical gender and disability race studies, it is seen that the language used is simultaneously gendered and racialized, in addition to being stigmatizing, when categorizing disabled people by those who are not disabled and defining the group that categorizes them as disabled. While the construction of disability identity emerges as a gendered field, it has also been determined that disability care labor is also gendered. While parents stated that they were exposed to various physical and social obstacles, they underlined that the requirement for a RAM report was the most important obstacle. Parents, who state that they are exposed to various stigmatization, exclusion and discrimination by society, cannot escape the effects of gendered and racialized stigmatizing and exclusionary language, especially regarding disability. In addition, the fact that parents of disabled children have limited knowledge about the legal legislation and rights for disabled people, that they approve of a helpful and philanthropic approach instead of a rights-based approach, and that they are grateful to people who provide assistance contribute to the reproduction of stigma, exclusion and discrimination.
Benzer Tezler
- Zihinsel engelli çocuğa (7 - 21 yaş arası) sahip ebeveynlerin sosyal destek algılarının incelenmesi: Isparta il merkezi örneği
Mentally handicapped children (7 - 21 years) perception study of social support of parents have to: Isparta province sample
MUHAMMED SÜLEYMAN AKIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
SosyolojiSüleyman Demirel ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NAZMİ AVCI
- Engelli çocuğa sahip ebeveynlerin yaşam doyum düzeyleri ile aile işlevleri arasındaki ilişkinin incelenmesi
Investigation of the relationship between life satisfaction levels and family functions of parents with disabled children
NİHAL KAYHAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Sporİstanbul Gelişim ÜniversitesiAntrenörlük Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TANER ATASOY
- Zihinsel ve ortopedik engelli bireylerin ebeveynlerinde engellilerin hakları hakkında bilgi sahibi olmanın yaşam doyumu ve ebeveynlerin stresle başa çıkma tutumları ile ilişkisi
The relationship between the parents of mentally or physically disabled individual's knowledge of disability rights and parents' life satisfaction and way of stress coping
HAVVA KAHRAMAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
PsikolojiÜsküdar ÜniversitesiKlinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BARIŞ METİN
- Zihinsel engelli ve sınır zeka kapasitesine sahip çocuk ve ergenlerin ebeveynlerinde aile yükü ve yaşam kalitesi
Family burden and quality of life assesment in families whose children and adolescents evaluated mentally and borderline i̇ntellectual functioning
HİCRAN DEMİRHAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Halk SağlığıBülent Ecevit ÜniversitesiHalk Sağlığı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FERRUH NİYAZİ AYOĞLU
YRD. DOÇ. DR. LATİFE UTAŞ AKHAN
- COVID-19 pandemi sürecinin 6–12 yaş otizm ve zihinsel engelli çocuğa sahip annelerin bakım yükü ve yaşam kalitesine etkisi
The effect of the COVID-19 pandemic process on the care burden and quality of life of mothers with 6-12 ages autism and children with intellectual disability
MEHMET ALA
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Psikolojiİstanbul ÜniversitesiEngellilik Araştırmaları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYŞE RESA AYDIN