Çocuksuzluk tercihinin söylemsel inşası
Discursive construction of the childfree choice
- Tez No: 627842
- Danışmanlar: PROF. DR. AKSU BORA
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Sosyoloji, İletişim Bilimleri, Sociology, Communication Sciences
- Anahtar Kelimeler: Çocuksuzluk Tercihi, Annelik İdeolojisi, Orta Sınıf, Feminizm, Anlatı Analizi, Childfree Choice, Maternity Ideology, Middle Class, Feminism, Narrative Analysis
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İletişim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 306
Özet
Patriarkal pronatalist toplumlarda yaşamamıza ve annelik, kadınlığın inşası için kaçınılmaz bir kimlik, annelik etme biçimleri ise normatiflik iddiası taşımasına karşın; gittikçe artan sayıda kadın, çocuksuz kalmayı tercih etmektedir. Bu çerçevede çalışmanın da problemini kuran“Çocuksuzluk kimin için bir tercih olabilir?”,“çocuksuz kadınlar çocuksuz kalmayı neden tercih ediyor ve hangi motivasyonlarla bu tercihi sürdürüyorlar?”ve“çocuksuz kadınlar tercihlerinin söylemsel inşasını nasıl kuruyorlar?”soruları önemlidir. Bu sorulara aranan yanıtlarla, hem çocuksuzluk tercihinin faili olan kadınları yakından tanımak; hem de her dönemde anne olmayan kadınlar varken, bugün yeni olarak bunun bir tercih mahiyetindeki ifadesini mümkün kılan koşulları, söylemsel ağı ve inşayı açığa çıkarmak amaçlanmıştır. Bu doğrultuda anlatı yaklaşımı bir analiz yöntemi olarak kullanılmış; bireysel hikâyeler ve feminist perspektif dikkate alınarak 21 kadınla yüz yüze derinlemesine görüşmeler yapılmıştır. Böylece kadınların anlatıları stratejik açıdan nasıl kurdukları ve dillendirdikleri kadar, „meta anlatıları‟ oluşturan kültürel ve toplumsal bilgilerin nasıl yeniden üretildikleri üzerine odaklanmak da mümkün olmuştur. Çalışmaya, çocuksuzluğun kendi başına bir mevzu olarak değil, anneliğin karşısında konumlandırılan „öteki‟ olarak ele alınmasından ötürü anneliğin anlamı sorgulanarak başlanmıştır. Kavramsal kısmı oluşturan birinci bölümde annelik ideolojisinden tercih söylemine uzanan bir hat izlenmiş; çocuksuzluk tercihinin kavramsal ayrımlarına değinilmiş, dünyadaki ve Türkiye‟deki genel seyri tartışılmıştır. İkinci bölümde ise anlatılara ve analize odaklanılarak çocuksuzluk tercihinin söylemsel inşası üzerinde durulmuştur. Elde edilen bulgulara göre çocuksuzluk çoğunlukla orta sınıf kadınlar için söz konusu olabilecek bir alternatiftir. Ancak bu, orta sınıfa mensup her kadının çocuksuzluğu kolaylıkla seçebileceği anlamına gelmemektedir. Kadınlar, reel şartların yanı sıra ancak çeşitli motivasyon öğeleri aracılığıyla çocuk sahibi olup olmamayı bir tercih niteliğinde değerlendirebilir. Bu tercihi mümkün kılan en önemli bileşenlerin başında ise feminizm gelmektedir. Feminizm, kadınlara kendi varoluşlarına dair farkındalık dolayımıyla güçlenme olanakları vermektedir. Bugün, feminizmin nimetlerinden faydalanmak için feminizmi bir kimlik unsuru olarak benimsemenin şart olmadığı yaygın kanaattir; ancak bulgulara göre tercihini en özgür yaşayanlar, feminizmi kimliklerinin bir parçası haline getirenlerdir.
Özet (Çeviri)
Although we live in patriarchal pronatalist societies, and motherhood is an inevitable identity for the construction of femininity, and the ways of mothering are normative, an increasing number of women prefer to remain childfree. In this context,“For whom can childlessness be a choice?”,“Why do women without children prefer to remain without children and with which motivations do they maintain this?”and“How do childfree women build the discursive construction of their choices?”questions are important. With the answers to these questions, getting to know women who are perpetrators of childlessness preference closely and while there are women who are not mothers in every period, it is aimed to reveal the conditions, discursive network and construction that make it possible to express this as a choice. Accordingly, the narrative approach was used as an analysis method, and in-depth interviews were held with 21 women, taking into account individual stories and a feminist perspective. Thus, it was possible to focus on how women establish and narrate the narratives strategically as well as how the cultural and social information that constitutes 'meta narratives' are reproduced. The study was started by questioning the meaning of motherhood, as childlessness was not considered as an issue in itself, but as the 'other' positioned against motherhood. In the first part, which constitutes the conceptual part, a line from the ideology of motherhood to the discourse of choice was followed; childlessness prefer touched on the conceptual distinction, the general course of the world and in Turkey were discussed. In the second part, the discursive construction of the childfree choice has been emphasized by focusing on narratives and analysis. According to the findings obtained, childlessness is an alternative that can mostly be the case for middle class women. However, this does not mean that every middle class woman can easily choose childlessness. In addition to real conditions, women can only consider whether they will have children or not through various motivation items. Feminism is one of the most important components that make this choice possible. Feminism gives women opportunities to strengthen through awareness of their own existence. Today, it is a common belief that it is not necessary to adopt feminism as an element of identity in order to take advantage of the blessings of feminism; but according to the findings, the most free-living women are those who have made feminism part of their identity.
Benzer Tezler
- Exploring the relation between women's empowerment and reproductive independence of Syrian refugees in Turkey
Türkiye'deki Suriyeli mültecilerde kadının güçlenmesi ile üreme özerkliği arasındaki ilişkinin araştırılması
KARDELEN GÜNEŞ
Yüksek Lisans
İngilizce
2022
DemografiHacettepe ÜniversitesiDemografi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ALANUR ÇAVLİN BİRCAN
- Toplumsal cinsiyetin yeniden üretimi bağlamında annelik kavramının eleştirisi
A critique of the concept of motherhood in the context of the gender reproduction
KİNEM TOKDEMİR
Doktora
Türkçe
2023
Siyasal BilimlerMarmara ÜniversitesiKamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. AYŞEGÜL YARAMAN
- Tiyatroda sahne dili olarak grotesk ve bir örnek uygulama: Masanın Altında (Roland Topor)
'Grotesque' as a stage language in theatre and a case study: Under the Table (Roland Topor)
ZEKİ TÜZÜN
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Sahne ve Görüntü SanatlarıAnkara ÜniversitesiTiyatro Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. LEVENT SUNER
- Halide Edip Adıvar'ın romanlarının sinema uyarlamalarında eğitsel unsurlar
Educational elements in cinema adaptations of Halide Edip Adivar's novels
EZGİ DEVELİ FIRAT
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Eğitim ve ÖğretimAkdeniz ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TÜLİN ARSEVEN
- Ataerkil toplumda 'gönüllü çocuksuzluk': Türkiye'de 'gönüllü çocuksuzluk'u seçen kadınlara dair algı ve yaklaşımlar
Voluntary childlessness in a patriarchal society: Perceptions and approaches to voluntarily childless women in Turkey
ZEHRA ÇİĞDEM DALAY TEZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Sosyolojiİstanbul ÜniversitesiKadın Çalışmaları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. EMİNE SEVGİ UÇAN ÇUBUKÇU