Geri Dön

Bugünkü Oğuz Türkçesi (Tarihî-karşılaştırmalı dil bilgisi)

Present Oghuz Turkic (Historical-comparative grammar)

  1. Tez No: 629005
  2. Yazar: HABİBE HALİBRYAM
  3. Danışmanlar: PROF. DR. MUSTAFA ÖNER
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
  6. Anahtar Kelimeler: Oğuz Türkçesi, ses bilgisi, şekil bilgisi, tarihî-karşılaştırmalı gramer Türkiye Türkçesi, Azerbaycan Türkçesi, Türkmence, Gagauzca
  7. Yıl: 2020
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Ege Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Yeni Türk Dili Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 1005

Özet

Türk dili tarihinde, Türk coğrafyasının güneybatısında ortaya çıkıp gelişen tarihî ve çağdaş Türk yazı dilleri,“Batı Türkçesi”ve etnik çoğunluğu dolayısıyla da“Oğuz Türkçesi”olarak adlandırılmaktadır. Türk yazı dilinin en eski belgelerinden başlayarak varlıkları ve tarihleri bilinen Oğuzların dilleri hakkındaki ilk kayıtlar XI. yüzyılda Kâşgarlı Mahmud'un eseri Dîvânu Lügâti't Türk'te yer alır. Ne o döneme ne de sonraki yüzyıla ait bugün elde herhangi bir yazılı metin bulunmamasından da anlaşıldığı kadarıyla Oğuz Türkçesi başlangıçta yalnızca bir konuşma dili, yani bir ağız olarak varlık göstermiştir. XIII. yüzyıldan itibaren yazılı metinleri görülmeye başlayan Oğuz Türkçesi, Anadolu ve Azerbaycan coğrafyalarında yazı dili olarak gelişmeye başlamış; XVI. yüzyıldan sonra da“Batı Oğuz Türkçesi”ve“Doğu Oğuz Türkçesi”olarak iki ayrı kol halinde gelişimini sürdürmüştür. XVIII. yüzyılın sonlarına doğru Türkmen, Azerbaycan, Türkiye Türkçesi ve Gagavuz Türkçesi kendi fonetik ve morfolojik özellikleriyle müstakil bir lehçe haline gelmişlerdir. Günümüzdeki coğrafyası; Türkiye, Azerbaycan, Türkmenistan, Balkanlar ve Kıbrıs olan ve“Bugünkü Oğuz Türkçesi”başlığı altında değerlendirdiğimiz dört yazı dili, Türkiye Türkçesi, Azerbaycan, Türkmen ve Gagavuz Türkçesidir. Bugüne kadar, Oğuz Türkçesinin gerek tarihî gerekse çağdaş yazı dillerinin anıt değerinde birçok eseri yayımlanmıştır. Bunlar üzerinde akademik incelemeler yapılmış ve dil bilgisi ya da sözlük/ dizin gibi monografik çalışmalar ortaya konmuştur. Buna rağmen, Oğuz yazı dilinin XIII.-XV. yüzyıllar arasındaki başlangıç dönemini oluşturan Eski Anadolu Türkçesi çağından sonra geniş bir coğrafyada giderek gelişmiş anılan varisleri üzerinde karşılaştırmalı bir dil incelemesi şimdiye dek yapılmış değildir. Doktora tezi olarak hazırlananan bu çalışmada, bugünkü Oğuz Türkçesinin yazı dilleriyle ilgili yurtiçi ve yurtdışındaki mevcut akademik çalışmalara dayanan tarihî ve karşılaştırmalı dil bilgisinin ortaya konması hedeflenmiştir. Esas olarak Oğuz Türkçesinin tarihî oluşumunun incelendiği Giriş bölümünden başka Ses Bilgisi ve Şekil Bilgisi başlıklı iki ana bölümde, adı geçen dört yazı dilinin özellikleri yan yana yer almıştır. Bu yerleştirmenin ortaya çıkaracağı farklıların tarihî nedenleri değerlendirilmiş ve ortaklıklarınsa durumu gösterilmeye çalışılmıştır.

Özet (Çeviri)

.

Benzer Tezler

  1. Dîvânu Lugâti't-Türk'te Oğuzca olarak verilen kelimelerin Oğuz grubu lehçelerinde kullanımları (Ses, şekil ve anlam bilgisi bakımından karşılaştırılması)

    Uses of words given as Oguz in Divânu Lugâti't-Türk in Oguz group dialts (Comparison in terms of sound, shape and meaning)

    BETÜL TEKEMEN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    Türk Dili ve EdebiyatıMersin Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. ALİ TAN

  2. Oğuz grubu Türk dillerinin karşılaştırmalı fonolojisi

    Başlık çevirisi yok

    HYOJOUNG CHOİ

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    1992

    Türk Dili ve EdebiyatıHacettepe Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. TALAT TEKİN

  3. Türkmenistan Türkçesi ağızlarının Türkiye Türkçesi ağızları ile morfolojik bağlantısı

    Başlık çevirisi yok

    MEHMET ALİ UYAR

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2004

    DilbilimGazi Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. İSMET CEMİLOĞLU

  4. Tarihî Kırım Türkçesinde fiil - XVI-XVIII. yüzyıllar arasında yazılmış Kırım diplomatik yarlıkları-

    Verb in the old Crimean Turkic – Crimean diplomatical yarliqs written in XVI-XVIII. centuries

    BANU BAŞER

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    DilbilimMuğla Sıtkı Koçman Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ALİ AKAR

    PROF. DR. A. MELEK ÖZYETGİN

  5. Kıpçak Türkçesi ile Kırgız Türkçesi arasında bir karşılaştırma denemsi

    A comparison study between Kypchak Turkish and Kyrgyz Turkish

    NURLAN ŞERİMBEKOV

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2009

    Türk Dili ve EdebiyatıGazi Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. AHMET BİCAN ERCİLASUN