Bugünkü Oğuz Türkçesi (Tarihî-karşılaştırmalı dil bilgisi)
Present Oghuz Turkic (Historical-comparative grammar)
- Tez No: 629005
- Danışmanlar: PROF. DR. MUSTAFA ÖNER
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Oğuz Türkçesi, ses bilgisi, şekil bilgisi, tarihî-karşılaştırmalı gramer Türkiye Türkçesi, Azerbaycan Türkçesi, Türkmence, Gagauzca
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ege Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Yeni Türk Dili Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 1005
Özet
Türk dili tarihinde, Türk coğrafyasının güneybatısında ortaya çıkıp gelişen tarihî ve çağdaş Türk yazı dilleri,“Batı Türkçesi”ve etnik çoğunluğu dolayısıyla da“Oğuz Türkçesi”olarak adlandırılmaktadır. Türk yazı dilinin en eski belgelerinden başlayarak varlıkları ve tarihleri bilinen Oğuzların dilleri hakkındaki ilk kayıtlar XI. yüzyılda Kâşgarlı Mahmud'un eseri Dîvânu Lügâti't Türk'te yer alır. Ne o döneme ne de sonraki yüzyıla ait bugün elde herhangi bir yazılı metin bulunmamasından da anlaşıldığı kadarıyla Oğuz Türkçesi başlangıçta yalnızca bir konuşma dili, yani bir ağız olarak varlık göstermiştir. XIII. yüzyıldan itibaren yazılı metinleri görülmeye başlayan Oğuz Türkçesi, Anadolu ve Azerbaycan coğrafyalarında yazı dili olarak gelişmeye başlamış; XVI. yüzyıldan sonra da“Batı Oğuz Türkçesi”ve“Doğu Oğuz Türkçesi”olarak iki ayrı kol halinde gelişimini sürdürmüştür. XVIII. yüzyılın sonlarına doğru Türkmen, Azerbaycan, Türkiye Türkçesi ve Gagavuz Türkçesi kendi fonetik ve morfolojik özellikleriyle müstakil bir lehçe haline gelmişlerdir. Günümüzdeki coğrafyası; Türkiye, Azerbaycan, Türkmenistan, Balkanlar ve Kıbrıs olan ve“Bugünkü Oğuz Türkçesi”başlığı altında değerlendirdiğimiz dört yazı dili, Türkiye Türkçesi, Azerbaycan, Türkmen ve Gagavuz Türkçesidir. Bugüne kadar, Oğuz Türkçesinin gerek tarihî gerekse çağdaş yazı dillerinin anıt değerinde birçok eseri yayımlanmıştır. Bunlar üzerinde akademik incelemeler yapılmış ve dil bilgisi ya da sözlük/ dizin gibi monografik çalışmalar ortaya konmuştur. Buna rağmen, Oğuz yazı dilinin XIII.-XV. yüzyıllar arasındaki başlangıç dönemini oluşturan Eski Anadolu Türkçesi çağından sonra geniş bir coğrafyada giderek gelişmiş anılan varisleri üzerinde karşılaştırmalı bir dil incelemesi şimdiye dek yapılmış değildir. Doktora tezi olarak hazırlananan bu çalışmada, bugünkü Oğuz Türkçesinin yazı dilleriyle ilgili yurtiçi ve yurtdışındaki mevcut akademik çalışmalara dayanan tarihî ve karşılaştırmalı dil bilgisinin ortaya konması hedeflenmiştir. Esas olarak Oğuz Türkçesinin tarihî oluşumunun incelendiği Giriş bölümünden başka Ses Bilgisi ve Şekil Bilgisi başlıklı iki ana bölümde, adı geçen dört yazı dilinin özellikleri yan yana yer almıştır. Bu yerleştirmenin ortaya çıkaracağı farklıların tarihî nedenleri değerlendirilmiş ve ortaklıklarınsa durumu gösterilmeye çalışılmıştır.
Özet (Çeviri)
.
Benzer Tezler
- Dîvânu Lugâti't-Türk'te Oğuzca olarak verilen kelimelerin Oğuz grubu lehçelerinde kullanımları (Ses, şekil ve anlam bilgisi bakımından karşılaştırılması)
Uses of words given as Oguz in Divânu Lugâti't-Türk in Oguz group dialts (Comparison in terms of sound, shape and meaning)
BETÜL TEKEMEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Türk Dili ve EdebiyatıMersin ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ALİ TAN
- Oğuz grubu Türk dillerinin karşılaştırmalı fonolojisi
Başlık çevirisi yok
HYOJOUNG CHOİ
Doktora
Türkçe
1992
Türk Dili ve EdebiyatıHacettepe ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TALAT TEKİN
- Türkmenistan Türkçesi ağızlarının Türkiye Türkçesi ağızları ile morfolojik bağlantısı
Başlık çevirisi yok
MEHMET ALİ UYAR
Doktora
Türkçe
2004
DilbilimGazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İSMET CEMİLOĞLU
- Tarihî Kırım Türkçesinde fiil - XVI-XVIII. yüzyıllar arasında yazılmış Kırım diplomatik yarlıkları-
Verb in the old Crimean Turkic – Crimean diplomatical yarliqs written in XVI-XVIII. centuries
BANU BAŞER
Doktora
Türkçe
2019
DilbilimMuğla Sıtkı Koçman ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ AKAR
PROF. DR. A. MELEK ÖZYETGİN
- Kıpçak Türkçesi ile Kırgız Türkçesi arasında bir karşılaştırma denemsi
A comparison study between Kypchak Turkish and Kyrgyz Turkish
NURLAN ŞERİMBEKOV
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
Türk Dili ve EdebiyatıGazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET BİCAN ERCİLASUN