Atatürk döneminde bir ve tam devreli liselerde (ortaokul ve liselerde) Türk dili ve edebiyatı eğitim ve öğretimi
The Education and teaching of the course Turkish language and literature in high schools and junior high schools during Atatürk's period
- Tez No: 63019
- Danışmanlar: PROF. DR. ABDURRAHMAN GÜZEL
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Türk Dili ve Edebiyatı, Education and Training, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 1997
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türkçenin Eğitimi ve Öğretimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 557
Özet
Türk eğitim sistemi, Tanzimat'ın ilânından sonra batı modeline uygun olarak yeniden yapılanmaya başlamıştır. Bir orta öğretim kurumu olan Rüşdiye mekteplerinin açılması ve İlköğretim-kurumlarının (Sübyan Mektepleri) modern eğitim anlayışıyla yeniden ele alınması ile geleneksel Medrese eğitiminin dışında ilk modern eğitim kurumları maarif teşkilâtı içinde yerini almıştır. 1969'da çıkarılan Maarif-i Umumiye Nizâmnâmesi ile maarif teşkilâtı,modern bir yapıya kavuşturulmuş, eksikliği hissedilen yeni okulların açılması plânlanmıştır. Nizamnâme'de iptidaî, İdadî ve Sultanî adıyla açılması plânlanan ilk ve orta öğretim kurumlannm çoğu II. Meşrutiyet Döneminde açılabilmiştir. Osmanlı Devleti eğitim sistemi içerisinde Orta Öğretim kurumları Rüşdiye Mektepleri, idadiler ve Sultanîlerdir. Bu okulların programlan ayn ayrı yapılmıştır. Bu programlarda Türkçe ve Edebiyat dersleri, Lisan-ı Osmanî, Edebiyat-ı Osman-î, Sarf ve Nahiv, Kıra'at, Tahrir, İnşâd, İmlâ ve İnşâ, Kitabet.... gibi adlarla okutulmuştur. Orta öğretim kurumlarına öğretmen yetiştiren okulların programlarında Türk Dili ve Edebiyatı Eğitimi ve Öğretimi önemli bir yer tutmaktadır. Atatürk Döneminde Orta Öğretim Kurumlan yeniden yapılandırılmıştır. II. Meşrutiyet Döneminde İptidaîlerle birleştirilen Rüşdiye Mekteplerinden geriye kalan Numune Rüşdiyeleri, İptadîler ve Sultanîler kapatılarak bunların yerine beş yıllık İlkokullar, üç yıllık Ortaokullar ve üç yıllık Liseler kurulmuştur. Ortaokul, Lisenin birinci devresi olarak değerlendirilmiş, «Müfredat Programlan altı yıllık bir eğitim süresi dikkate alınarak yapılmıştır. Atatürk Döneminin ilk müfredat programı 1924'te yapılmıştır. Bu programın Gramer kısmı, II. Meşrutiyet Döneminde İdadî, Sultanî ve Muallim Mekteplerinde takip edilen programdır. Edebiyat programı ise yeniden yapılmıştır. 1924 Müfredat Programı hem eskinin devamı olması hem de aynntılı ve geniş kapsamlı olması sebebiyle devrin eğitimci, akademisyen ve yazarlan tarafîndan beğenilmemiştir. 1927'de yeni bir program yapılmış ancak bu program da ihtiyaca cevap vermediği, öncekine bir zeyl olduğu gerekçesiyle eleştirilmiştir. Atatürk Döneminde Türk Dili ve Edebiyatı Eğitimi ve Öğretimiyle ilgili ilk ayrıntılı program 1929'da yapılmıştır. Türk Dili ve Edebiyatı derslerinin muhtevası ve amaçlan, ilk olarak bu programla tespit edilmiştir. Bundan sonra yapılan programlarda 1929programı esas alınmıştır. Çalıştığımız dönem (Atatürk Dönemi)'de Türk Dili ve Edebiyatı Müfredat Programları altı defa elden geçirilmiştir. Bu programların hepsinde de Kıra'at (okuma), Tahrir (yazma) Edebî Bilgiler ve Edebiyat Tarihi dersleri yer almaktadır. Ancak Sarf ve Nahiv (Gramer) dersleri 1936 -1937 ders yılında kaldırılmış, 1940-1941 ders yılında yeniden konulmuştur. 1928 Harf inkılâbından sonra yapılan 1929 programı, öncekilerden ayrı bir mana ve mahiyet arz etmektedir. Bu programla Osmanlı Devleti Maarif sisteminin uzantıları ortadan kaldırılmıştır. Türk Dili ve Edebiyatı müfredat programlarından Arapça, Farsça dersleri çıkarılmış, Arapça ve Farsça'ya ait gramer unsurları ayıklanmıştır. Ayrıca Edebiyat derslerinin edebî.metinlere bağlı olarak yapılması esası getirilerek ezberci eğitimden vazgeçilmiştir. 1924-1938 yılları arasında uygulanan müfredat programlarında Türkçe ve Edebiyat birbirini tamamlayan iki ders olarak değerlendirilmiştir. Bilhassa Kıra'at derslerinde edebî metinler üzerinde çalışılarak öğrenciye hem dil zevki hem de edebî bilgiler öğretilmiştir. Tahrir (yazma) derslerinde Roman, Hikâye ve Tiyatro türünden eserlerin özetini çıkarma, Roman kahramanlarını birbiriyle mektuplaştırma, bir Romanda veya Hikâyede geçen olayı gazete haberi şeklinde düzenleme, okulda veya dışarıdaki günlük faaliyetleri anlatma gibi eğitici öğretici çalışmalar yaptırılmıştır. Atatürk Döneminde yapılan Türk Dili ve Edebiyatı programları, Harf İnkılâbına, Dil İnkılâbına ve Türkiye Cumhuriyeti Devletinin Maarif Politikasına uygun olarak basitten mükemmele doğru bir gelişme göstermiştir. 1924 programı ile 1927 programı bir çerçeve program özelliği göstermektedir. 1938 programı millî ve medenî hedeflerin açıkça ortaya konmuş olduğu gelişmiş bir programdır. Ancak bu programlara göre ders kitapları yazılamamıştır. Gerek Edebiyat Tarihleri, gerek Okuma kitapları ve gerekse Gramer kitapları^ ders kitabı olmaktan çok, kaynak kitap özelliği göstermektedir. 1939-1940 ders yılından itibaren Orta Öğretim kurumlarında Bakanlığın hazırlatmış olduğu Gramer kitabı ve Okuma kitapları takip edilmiştir. Atatürk Döneminde yeni okulların açılması, nitelikli ve yeterli sayıda öğretmen istihdamı, devletin en acil işleri arasında ele alınmış, ancak mali imkânların yetersiz olması sebebiyle bu hususta hedeflenen düzeye ulaşılmamışlar. Devletin dil, Tarih ve müspet bilimlerle ilgili politikalarından taviz verilmeden mevcut şartlar en iyi şekilde değerlendirilmiştir.
Özet (Çeviri)
After decleration of The Rise of Chamber, Turkish Education system starts to be stnıctured appropriate for the west model. Except for traditional medresseh education, first modern educational institutions take place in the educational organization by considering of primaıy education vvith a modem understanding. The educational organization is suceed in ^etting a modern structure by The Education - Instruction General Regulation in 1969.lt is planned that needed ne\v schools are opened. in the regulation, many of the primary and secondary schools which are planned to öpen in the name of iptidıai (primary school), İdadi (Lycee), and Sultani (at the same level vvith lycees), nüght be opened in The second Constitution Period. in the Education.şystem of Ottoman Empire, the secondary education institutions are (Rüsdiye) secondary, schools, (Idadî) Içes, and (Sultani) the same level school witlı lyres. The programmers, of these schools are made separetorlly. in this programmes, Turkish and Literatüre couses are given in the name of Lisan-ı Osmani, Edebiyat-ı Osman-i, Sarf and Nahiv (Gramer), Kira'at (Reading), Tahrir (writing), Inşâd (Reading Literary Text), imlâ and İnşâ (Grammer and Construction), Kitabet (Lûerary Text)ete. Truce Language and Literatüre Education and Instruction takes paramount -place in the programmers of the institutions training teachers for the secondary education. During Atatürk Period, The Secondary Educational institutions are again structured. in The Second Constitution Period, Ruşdiye (secondary) schools are connected with İptidai (primary) schools. Numune Rüşdiyeleri, İptidai (primary) schools, and sultani (lycees), that are the rest of them, are closed. înstead of them, the primary schools for five years, the secondary schools for three years and lycees for three years are established. The secondary schools are evaluated as the fîrst period of the lycee, their curriculums are made by taking into consideration for six years education term, in Atatürk Period, the first surriculum is made in 1924. Its grammer part is the programmed of idadi (lycee), schools at the Second Constitution Period (Meşrutiyet Literatüre programme is made again. 1924's curriculum is disapproved by the educators, the academician and authors bocause of both being cantinuation of the olda end detaüed and wide comprehensive. A nevv programme ise made in 1927, but it is criticized because of not answering the needs, being similar to the preceding. in Atatürk Period, the first detaüed programme in relation to Türe Language and Literatüre Education and Instruction is made in 1929. Türe Language and Literatüre Courses conîent and aims are determined by this programme firstly. After that, 1929's programme is taken as the base.in the period which we work on (Atatürk Period), Türe Language and Literatüre Curriculums are revievved for six times. in ali of these programmes, Kıra“at (reading), Tahrir (\vriting), Knowledge of Literatüre and Hîstory of Literatüre are taken part in. However, Sarf and Nahiv (Grammer) courses are done a vvay in 1936 -1937 school year, in 1940 - 1941 they are included again. After 1928 The Rfiform of the Alphabet, 1928's programme presents different meaning and characteristic from the previous. Ottoman Empire Educaüon system's prolangations are abolished by this programme. Arabic and Persian courses are put out from the curriculum of Türe Language and Literatüre. The grammer rule belonging to Arabic and Persian are cleared of İL Besides, memorizing education is forsaken on condition that literatüre courses are made in relation to the literary texts. Between 1924 - 1938 in being applied curriculum, Turkish and Literatüre are evaluated as completing two courses each other. Especially in Kıra'at creading courses, the students are given both literatüre pleasure and literatüre knowledge by working on literary texts. in miting (tahrir) courses, educational and instructive studies such as summarizing novels, story, and theatre, being corresponded novels' heros among themselves, arrangement an event in a novel ör a story like nevvs, explaning daily events in school ör outside. Türe Language and Literatüre curriculums which are done in Atatürk Period, show a development from the simple to the perfect öne in accordance with The Reform of the Alphabet, The Reform of The Language and Turkish Repüblic Educational Policy. 1924”'s and 192Ts programmes sho\v the characteristics of a frame programme. But, according to these programme, the course books would not be written. Whetlıer History of Literatüre ör Reading books ör Grammer books shows the characteristic of a reference book but not a course bopk. Beginning from 1939 -1940 school year, the grammer and reading books prepared by The Ministry are followed. in Atatürk Period, establishing and openning new schools and entrusting qualifed and enough number teachers are taken up among the most urgent works, however aimed level could not be reached in this subject because of insufficient financial opportwities. The present conditions are evaluated in the best vvay vvithout compramising the government policy related with Language, History, and Positive Science.
Benzer Tezler
- Manisa Mekteb-i İdadisi (kuruluşu-gelişimi-sosyo kültürel hizmetleri)
Manisa Mekteb-i İdadi (establishment-development-socio-cultural services)
GÜLCAN KAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Eğitim ve ÖğretimKütahya Dumlupınar ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ARİF KOLAY
- İstanbul'da günlük yaşam sahnelerinin Türk resim sanatına yansımaları
Reflections on the Turkish painting art of daily life scenes in Istanbul
EVREN KARAYEL GÖKKAYA
Sanatta Yeterlik
Türkçe
2012
Güzel SanatlarMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiResim Ana Sanat Dalı
PROF. AYDIN AYAN