Eski Türkçede seslenme ifadeleri -semantik bir inceleme-
Addressing words in old Turkic -a semantic examination-
- Tez No: 630400
- Danışmanlar: PROF. DR. FERRUH AĞCA
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Dilbilim, Türk Dili ve Edebiyatı, Linguistics, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 112
Özet
Bir muhataba yönelik söylenen her ifade hitap olarak adlandırılabilir. İnsanların iletişim kurmalarını sağlayan en temel araç olarak diller çeşitli hitap ifadelerine sahiptir. Fakat dil nasıl ki konuşulduğu toplumun değerlerinden ve kültüründen etkileniyorsa, hitap ifadeleri de etkilenmekte ve buna göre şekillenmektedir. Bu sebeple her toplumun kullandığı hitap ifadeleri kendine özgüdür ve o toplumun değerlerinden izler taşımaktadır. Yaş, cinsiyet, statü, sosyal mesafe gibi bazı sosyal değişkenler hitap yapıları üzerinde etkili olmaktadır. Bununla birlikte, hitap formları muhataba yönelik saygı, sevgi ve nezaket ifadelerine göre de şekillenmekte ve bunları muhataba yansıtma görevini de üzerinde taşımaktadır. Hitap ifadelerinin toplumsal değerler ve kültür sayesinde oluştuğu düşünülürse, bu konunun toplumdilbilim alanı içinde incelenmesi gereklidir. Bu çalışmanın amacı, toplumdilbilim alanından faydalanarak hitabın ne olduğu ve sınırlarını belirttikten sonra, hitap ifadeleri üzerinde etkili olan sosyal değişkenleri inceleyip hitap ile saygı ifadeleri arasındaki ilişkiyi açıklamaktır. Tüm bunların ışığında, bu çalışmada, Eski Türkçe metinlerde sosyal değişkenlerin hitap ifadelerini nasıl etkilediği gösterilmiştir. Bununla beraber Eski Türkçe metinlerde kullanılan hitap ifadelerine odaklanılıp bu ifadeler dilbilgisel, sözcüksel ve edimbilimsel olarak üç bölümde incelenmiştir. Runik harfli metinlerden ve Eski Uygur Türkçesi ile yazılmış metinlerden alınan örneklerle Eski Türkçede kullanılan hitap ifadeleri açıklanmıştır. Aynı zamanda, hitap formlarının kullanımı ile saygı ifadeleri arasındaki ilişki bu metinlerde de gösterilmiştir.
Özet (Çeviri)
Every expression that is to be directed to an interlocutor can be called addressing. Languages, as the fundamental tools which help people to communicate, have various addressing expressions. However, since the language is affected by the values and the culture of the related society, the addressing words are also influenced and formed according to these variables. For this reason, every addressing words used by each society are unique and they carry traces of societal values. Some social variables such as age, gender, status and social distance, can have an impact on addressing structures. In addition to that, addressing words can be formed in relation to the expressions of respect, love, andcourtesy which are directed to the interlocutor. Therefore, they carry the mission of projecting these expressions to the interlocutor. Considering the addressing words shaped by societal values and culture, this subject should be examined in the field of sociolinguistics. The aims of this research, after demonstrating what the addressing is and the limits of it with the help of sociolinguistics, are examining the impact of the social variables on addressing words and explaining the relation between the addressing and respect expressions. In light of these, with this research, it was demonstrated how social variables affect the addressing words in Old Turkic texts. At the same time, by focusing the addressing words in Old Turkic texts, these expressions were analyzed in three chapters as grammatical, lexical, and pragmatics. The addressing words of Old Turkic were explained with the examples from texts containing Runic letters and from texts written in Old Uighur Turkic. Moreover, the relation between the usage of addressing words and respect expressions was also shown in these texts.
Benzer Tezler
- 11. yüzyıl ve öncesi Türkçesinde insan yapımı nesne adları
Artefat names dating back to eleventh century and earlier Turkish
ENGİN ÇETİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2002
Türk Dili ve EdebiyatıÇukurova ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ.DR. A. DENİZ ABİK
- Eski Türkçede çatı ekli fiillerin semantiği
Semantics of voice verbs in Old Turkish
KERİME ÇALIŞ
Doktora
Türkçe
2022
Türk Dili ve EdebiyatıEskişehir Osmangazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FERRUH AĞCA
- Eski Türkçede çokluk ve topluluk yapıları
Plural and collective forms in old Turkish
ONUR NİZAM
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
DilbilimEskişehir Osmangazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FERRUH AĞCA
- Eski Türkçede (VIII. - XII. yüzyıl) ikilemeler
Hendiadys in old Turkic (VIII. - XII. century)
AHMET KARAMAN
Doktora
Türkçe
2021
Türk Dili ve Edebiyatıİnönü ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ERHAN AYDIN
- Eski Türkçede fonksiyonel açıdan varlık eki
Functional asset supplement in old Turkish
HİLAL OLGAÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Türk Dili ve EdebiyatıEskişehir Osmangazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FERRUH AĞCA
- Eski Türkçede mental fiiller
Mental verbs in old Turkish
KUBAN SEÇKİN
Doktora
Türkçe
2019
DilbilimKaradeniz Teknik ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ÇİĞDEM USTA