Ulılara oku:-Yazu: Öwretmek Üçin Sapaklık (1924) adlı eserin imla özellikleri
Spelling features of the work named ulilara oku:- Yazu: Öwretmek Üçin Sapaklık (1924)
- Tez No: 630478
- Danışmanlar: PROF. DR. YAVUZ KARTALLIOĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 240
Özet
Günümüze ulaşan yazılı eserlerinin ilki 18. yüzyıla ait olan Türkmen Türkçesi, 1928 yılına kadar Arap harfli Türkmen alfabesi ile yazılmıştır. Arap harfli alfabe ile yazılan metinlerde bazı seslerin yazımını tam olarak görmek mümkün olmamaktadır. 20. yüzyılın başlarında Türkmen dilbilimci Muhammed Geldiyev, Arap harfli Türkmen alfabesinin daha kolay okunup yazılabilmesi için bazı düzenlemeler yapmıştır: Arap diline özgü sesleri gösteren ve Türkmen dilinde karşılığı bulunmayan harflerin alfabede kullanılmaması, kısa ve uzun ünlülerin yazıda ayırıcı işaretlerle gösterilmesi, noktalama işaretlerinin kullanılması. Muhammed Geldiyev'in Gıybadulla Alparov ile birlikte yetişkinlere okuma yazma öğretmek amacıyla yazdığı“Ulılara Oku:- Yazu: Öwretmek Üçin Sapaklık”adlı eser bu çalışmaların ürünlerinden biridir. Türkmencenin o dönemdeki yazımını açık olarak tespit edebîldiğimiz“Ulılara Oku:- Yazu: Öwretmek Üçin Sapaklık (1924) Adlı Eserin İmla Özellikleri”başlıklı çalışma;“Giriş”,“İmla Özellikleri”,“Transkripsiyonlu Metin-Aktarma”ve“Sonuç”bölümlerinden oluşmaktadır.“Giriş”bölümünde eser hakkında bilgi, yazarlarının kısa özgeçmişleri ve yaptıkları çalışmalar, Türkmen Türkçesi ve Arap harfli Türkmen Türkçesiyle yapılmış çalışmalarla ilgili bilgiler ve çalışmada kullanılan çeviri yazı alfabesine yer verilmiştir.“İnceleme”kısmının birinci bölümünde ünlüler, kısa ve uzun ünlüler olarak iki alt başlıkta; ikinci bölümünde ünsüzlerin ön, iç ve son seste yazılışları üç alt başlık hâlinde gösterilmiştir. Bu bölümde ünlüler ve ünsüzler, Türkmence ve alıntı sözcükler şeklinde gruplandırılmıştır. İncelemenin üçüncü bölümünde ekler yapım ekleri ve çekim ekleri olmak üzere iki ana başlık altında sınıflandırılarak incelenmiştir. Dördüncü bölümde metinde yazım farklıkları tespit edilen sözcükler“Sözcüklerin İmlası”başlığı altında incelenmiştir. İnceleme kısmında bütün sözcüklerin Arap ve Latin harfleriyle yazımı, Türkiye Türkçesindeki karşılığı metinde geçtiği sayfa ve satır numarasıyla birlikte verilmiştir. İnceleme bölümünden sonra metnin Latin harfli transkripsiyonu, Türkiye Türkçesine aktarılmış hâli aynı sayfa üzerinde iki sütun halinde verilmiş ve orijinal metnin tamamının fotoğrafları eklenmiştir. Sonuç bölümünde ise elde edilen bulgular ışığında bir değerlendirme yapılmıştır.
Özet (Çeviri)
Turkmen Turkish, the first of its written works dating back to the 18th century, was written in Turkmen alphabet with Arabic letters until 1928. It is not possible to see the spelling of some sounds in the texts written with the Arabic alphabet. In the early 20th century, Turkmen linguist Muhammed Geldiyev made some arrangements to make the Turkmen alphabet with Arabic letters easier to read and write: Not using the letters that show Arabic-specific sounds and which do not have any equivalent in Turkmen language in the alphabet, showing short and long vowels with distinctive signs in the text, using punctuation marks. The work of Muhammad Geldiyev written with Gıybadulla Alparov in order to teach adults how to read and write“Ulılara Oku:- Yazu: Öwretmek Üçin Sapaklık”is a product of such study. The study titled“Spelling Features of the Work Named Ulılara Oku:- Yazu: Öwretmek Üçi̇n Sapaklik (1924)”; consists of“Introduction”,“Spelling Features”,“Transcriptional Text-Transfer'' and ”Conclusion“ sections. In the ”Introduction“ section, information about the work, the short biographies of the authors and the studies they have done, information about the studies made in Turkmen Turkish and Turkmen Turkish with Arabic letters and the transcription alphabet used in the study are included. In the first part of the ”Review" section, vowels are divided into two subtitles as short and long vowels; In the second part, the spelling of the consonants in the initial, interior and last sounds are shown under three subtitles. In this section, consonants are grouped into Turkmen and loan words. In the third part of the review, the suffixes were classified and analyzed under two main headings: the derivational affixes and the inflexional suffixes. In the fourth chapter, the words whose spelling differences are detected in the text are examined under the title of Spelling of the Words. In the Review section, writing of all words in Arabic and Latin letters, their equivalent in Turkey Turkish is given with the page and line number in the text. After the Review section; transcription of the text with Latin letters and metaphrasing of the text to Turkey Turkish is given in two columns on the same page with photos of the entire original text. In the Conclusion part, an evaluation has been made in the light of the findings obtained.
Benzer Tezler
- Güç koşullarda yaşayan sokak çocuklarında dayanıklılık (sağlamlık)
Resilience (hardiness) of street children living in difficult conditions
NESLİHAN EMİNAĞAOĞLU
- Çocukların sokakta çalıştırılma nedenleri ve çalışmalarının engellenmesi
The causes of street working children and prevention of working
KADER MERT
Doktora
Türkçe
2012
HemşirelikMarmara ÜniversitesiHalk Sağlığı Hemşireliği Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. HASİBE KADIOĞLU
- Finansal serbestleşmenin tüketim harcamaları üzerindeki etkisi: Türkiye örneği
The effects of financial liberalisation on the consumption expenditure: The case of Turkey
MUSTAFA OZAN YILDIRIM
- Grup kimliğine yönelik tehdit ile iç-grup yanlılığının benlik değeri üzerindeki etkileri
The effects of threat to group identity and in-group bias on self-esteem
GÖKSU KOSTAKOĞLU
- Tekirdağ ve Çorlu'nun iklim özellikleri bakımından karşılaştırılması
Climate characteristics comparison in terms of Tekirdag and Çorlu
BEHÇET DAĞLI