Hasta aktiflik düzeyinde klinisyen desteği ölçüm aracının (Clinician support for patient activation measure) Türkçeye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması
Adaptation of clinician support for patient activation measure into Turkish: Reliability and validity study
- Tez No: 630814
- Danışmanlar: PROF. DR. NADİYE PINAR AY, DOÇ. DR. SEYHAN HIDIROĞLU
- Tez Türü: Tıpta Uzmanlık
- Konular: Halk Sağlığı, Public Health
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Tıp Fakültesi
- Ana Bilim Dalı: Halk Sağlığı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 109
Özet
Giriş ve amaç: Günümüzde bulaşıcı olmayan hastalıkların yükünün giderek artması, kronik hastalıkların etkin kontrolünü daha da önemli kılmaktadır. Bu amaçla, hasta özyönetimi ve aktifliği günümüzde önem kazanan ve birbirini tamamlayan kavramlar olarak karşımıza çıkmaktadır. Kronik hastalıkların yönetimi, bütüncül bakış açısı ile planlanmış bir bakım gerektirmektedir. Düzenli tıbbi izlem ve klinisyen desteği, hastaların öz bakımında ve özyönetiminde üstlenmesi gereken sorumluluğu artırmak için önemlidir. Ülkemizde kronik sağlık sorunu olan hastaların özyönetim becerilerinin önemi hakkında, klinisyenlerin düşüncelerini nicel olarak değerlendiren bir ölçüm aracı bulunmamaktadır. Bu çalışmanın temel amacı; Hasta Aktiflik Düzeyinde Klinisyen Desteği Ölçüm Aracı'nı (CS-PAM) Türkçeye uyarlamak üzere geçerlik ve güvenirliğini değerlendirmektir. Gereç ve yöntem: Bir validasyon çalışması olan araştırmanın evrenini, Haziran-Temmuz 2019 tarihleri arasında İstanbul'un Maltepe ilçesinde bulunan Aile Sağlığı Merkezleri ve Marmara Üniversitesi Pendik Eğitim ve Araştırma Hastanesi'nde görev yapmakta olan klinisyenler oluşturmaktadır. Çalışmanın verileri gelişigüzel yöntemle toplanmış ve toplam 210 klinisyene ulaşılmıştır. Veri toplama aracı olarak sosyodemografik özellikler ve özyönetim kavramı ile ilgili soruları içeren bir anket formu ile birlikte Hasta Aktiflik Düzeyinde Klinisyen Desteği Ölçüm Aracı (CS-PAM) kullanılmıştır. Ölçüm aracının dil uyarlaması, Dünya Sağlık Örgütü'nün önerdiği çeviri ve geri çeviri yöntemi ile yapılmıştır. Ölçüm aracının güvenirliği; test-tekrar test güvenirliği, madde toplam puan korelasyon katsayıları, iç tutarlılık güvenirlik katsayıları, alt-üst grup ortalamalarına dayalı madde analizi ve Rasch analizi ile elde edilen kişi güvenirliği, kişi ayırıcılık indeksi ve madde güvenirliği aracılığıyla değerlendirilmiştir. Ölçüm aracının geçerliği; açıklayıcı faktör analizi, bilinen gruplar karşılaştırılması ve Rasch analizi ile elde edilen madde zorluk yapısı ve madde uyum istatistikleri aracılığıyla değerlendirilmiştir. Araştırma için; ölçeği geliştiren kurum olan Insignia Health'den, Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Klinik Araştırmalar Etik Kurulundan ve İstanbul İl Sağlık Müdürlüğünden gerekli olan izinler alınmıştır. Bulgular: İki hafta ara ile uygulanan ölçüm aracının test-retest korelasyon katsayısı 0,79'dur (p˂0,001). Madde toplam puan korelasyon katsayıları, en düşük 0,45 ile en yüksek 0,71 arasındadır. Cronbach alfa iç tutarlık güvenirlik katsayısı 0,90'dır. Alt-üst grup ortalamalarına dayalı madde analizi ile ölçüm aracında yer alan tüm maddelerin, destek düzeyi açısından en yüksek toplam puanları alan 56 klinisyeni ve en düşük toplam puanları alan 56 klinisyeni ayırt edebildiği görülmüştür. Ölçüm aracının kişi güvenirlik katsayısı 0,86 olarak; kişi ayırıcılık indeksi 2,45 olarak; madde güvenirlik katsayısı 0,99 olarak bulunmuştur. Katılımcıların ölçüm aracından aldıkları puanlar ile yaş, mesleki tecrübe süresi, çalışılan birim, çalışılan birimdeki görev ve özyönetim kavramını duyma gibi değişkenler arasında ilişki olduğu görülmüştür (p˂0,05). Açıklayıcı faktör analizi ile elde edilen Barlett testi sonucuna göre ki-kare değeri:1170,62 ve p˂0,001 olarak; KMO değeri: 0,90 olarak saptanmıştır. Döndürme sonrası, ortaya çıkan iki alt boyutun özdeğerlerinin sırasıyla 4,62 ve 2,87 olduğu görülmüştür. Birinci alt boyutun açıkladığı varyans %35,53 olarak, ikinci alt boyutun açıkladığı varyans %22,06 olarak, toplam açıklanan varyans ise %57,59 olarak saptanmıştır. Birinci alt boyutta yer alan maddelerin (1 ile 8 arası maddeler) faktör yüklerinin 0,88 ile 0,48 arasında; ikinci alt boyutta yer alan maddelerin (9 ile 13 arası maddeler) faktör yüklerinin ise 0,79 ile 0,60 arasında olduğu görülmüştür. Alt boyutlar için hesaplanan Cronbach alfa değerleri sırasıyla 0,88 ve 0,80 şeklindedir. Alt boyutlar kavramsal olarak değerlendirildiğinde, birinci alt boyut“Hasta Sorumluluğu”başlığı altında; ikinci alt boyut“Ortak Karar Verme”başlığı altında toplanmıştır. Ölçüm aracının Rasch analizi ile belirlenen madde zorluk yapısı değerleri 34-69 arasında değişmektedir. Ölçüm aracının Rasch analizi ile belirlenen INFIT değerleri 0,76-1,57 arasında; OUTFIT değerleri ise 0,62-1,79 arasındadır. Sonuç: Hasta Aktiflik Düzeyinde Klinisyen Desteği Ölçüm Aracı'nın (CS-PAM) kronik sağlık sorunu olan hastaların özyönetimi hakkında, ülkemizde çalışan klinisyenlerin düşüncelerini değerlendirmede kullanılabilecek geçerli ve güvenilir bir ölçüm aracı olduğu saptanmıştır.
Özet (Çeviri)
Background and aim: The increasing burden of non-communicable diseases makes effective control of chronic diseases even more important. For this purpose, patient self-management and activation are emerging as complementary concepts. Management of chronic diseases requires planned care from a holistic perspective. Regular medical follow-up and clinician support are important to increase the responsibility that patients should take in self-care and self-management. In our country, there is no tool that evaluates the opinions of clinicians quantitatively about the importance of self-management skills of patients with chronic health problems. The main purpose of this study is to evaluate the validity and reliability of the Turkish version of the Clinician Support for Patient Activation Measure (CS-PAM). Material and method: This is a validation study carried out among clinicians working in Primary Health Care Centers in Maltepe district of Istanbul and Pendik Training and Research Hospital of Marmara University between June and July 2019. Convenient sampling was used and 210 clinicians were recruited. A questionnaire including sociodemographic characteristics and questions about the concept of self-management as well as the Clinician Support for Patient Activation Measure (CS-PAM) were used as data collection tools. The language adaptation of the instrument was performed by the translation and back-translation method proposed by World Health Organisation. Test-retest reliability, item-total correlation coefficients, internal consistency reliability coefficient, item analysis based on lower-upper group averages, and Rasch analysis (person reliability, person separation index and item reliability) were used to evaluate the reliability. Exploratory factor analysis, known-groups comparison, and Rasch Analysis (item difficulty structure and item fit statistics) were used to evaluate the validity. This research has been approved by the Marmara University Medical Faculty Clinical Research Ethics Committee, Istanbul Provincial Health Directorate and Insignia Health. Results: The correlation coefficient of the test-retest reliability of the CS-PAM was 0.79. Item-total correlation coefficients ranged from 0.45 to 0.71. Cronbach's alpha internal consistency reliability coefficient was 0.90. With the item analysis based on the lower-upper group averages, it was seen that all items in the measurement tool could distinguish 56 clinicians with the highest total scores and 56 clinicians with the lowest total scores. The person reliability was 0.86; the person separation index was 2.45; the item reliability was 0.99. There was a relationship between the scores obtained from the CS-PAM and age, duration of professional experience, workplace, and awareness of the patient self-management concept (p˂0.05). According to the Bartlett test obtained by the exploratory factor analysis, the chi-square value was 1170.62 and p˂0.001; the KMO value was 0.90. After the rotation, the eigenvalues of the two sub-dimensions were 4.62 and 2.87, respectively. The variance explained by the first sub-dimension was 35.53%, the variance explained by the second sub-dimension was 22.06%, and the total explained variance was 57.59%. The factor loads of the items in the first sub-dimension (items 1 to 8) were between 0.88 and 0.48; the factor loads of the items in the second sub-dimension (items 9 to 13) were between 0.79 and 0.60. The Cronbach alpha values calculated for the sub-dimensions were 0.88 and 0.80, respectively. When the sub-dimensions were evaluated conceptually, the first sub-dimension was referred to as“Patient Responsibility”and the second sub-dimension was referred to as“Shared Decision Making”. The item difficulty structure values determined by Rasch analysis ranged between 34-69. The INFIT values were between 0.76-1.57 and the OUTFIT values were between 0.62-1.79. Conclusion: The Turkish version of the Clinician Support for Patient Activation Measure (CS-PAM) was a valid and reliable instrument that can be used to evaluate the opinions of clinicians working in our country about self-management of patients with chronic health conditions.
Benzer Tezler
- Kanser hastalarında yas belirti ve distres düzeyinin hasta aktiflik düzeyi ile ilişkisinin incelenmesi
Examination of the relation among grief level, distress level and patient activity level in patients with cancer
SEDA TEK
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Psikolojiİstanbul Üniversitesi-CerrahpaşaRuh Sağlığı ve Psikiyatri Hemşireliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEVİM BUZLU
- Meme kanseri ilişkili lenfödem hastalarında kendi kendine lenfödem yönetimi eğitim programının hasta uyumu, günlük yaşam aktiviteleri ve hasta aktiflik düzeyi üzerine etkisi
The effect of self-manegement lymphedema education programme on the patient adherence, daily life activities and patient activation in patients with breast-cancer related lymphedema
GİZEM CANSIZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
HemşirelikHacettepe Üniversitesiİç Hastalıkları Hemşireliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEVGİSUN KAPUCU
- Geriatrik diyabetli bireylerde diyabet yükü ve aktiflik düzeylerinin belirlenmesi
Determination of diabetes burden and activity levels in individualswith geriatric diabetes
MEHTAP BÖLÜKBAŞI
- Sağlık okuryazarlığının akılcı ilaç kullanımı farkındalığı ve hasta aktiflik düzeyi üzerindeki etkisinin incelenmesi
Investigation of the impact of health literacy on rational drug use awareness and patient activity level
ZEYNEP HATİPOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Sağlık YönetimiSelçuk ÜniversitesiSağlık Yönetimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET YORULMAZ
- Hastanın sağlığa bağlılığı/katılımı ölçeği' nin Türkçe formunun geçerlilik ve güvenilirliği
Validity and reliability of the Turkish version of patient health engagement scale
ESİN ATEŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Halk SağlığıEge ÜniversitesiHalk Sağlığı Hemşireliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYLA BAYIK TEMEL