Zorunlu örgütsel vatandaşlık davranışının örgütsel sinizme etkisinde psikolojik sermayenin rolü
The role of psychological capital in the impact of compulsory organizational citizenship behaviour on organizational cynicism
- Tez No: 633066
- Danışmanlar: PROF. DR. FERİT ÖLÇER
- Tez Türü: Doktora
- Konular: İşletme, Business Administration
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İşletme Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 255
Özet
Örgütsel Vatandaşlık Davranışı (ÖVD), normalde gönüllü olarak çalışanlarca sergilenen ekstra rol davranışlarıdır. Fakat bu davranışların örgüt içinde sergilenmesi yöneticilerin bu davranışları normal rol davranışları olarak algılamaya başlamasına ve örgüt içindeki bütün çalışanlardan bu davranışları sergilemesini istemelerine yani Zorunlu Örgütsel Vatandaşlık Davranışına (ZÖVD) neden olabilmektedir. Bu ise çalışanların üzerinde olumsuz bir etki yaparak onların örgüt ile ilgili hoşnutsuzluğa kapılmalarına, bilişsel, duyuşsal ve nihayetinde davranışsal sinizme neden olabilmektedir. Bu durum örgütsel bir problem olarak ortaya çıkmakta ve giderilmesine yardımcı olabilecek örgütsel değişkenlerin neler olabileceği örgütün amacına ulaşabilmesinde önem arz etmektedir. Bu çalışmanın amacı; ZÖVD'nin çalışanları sinik bir tutama ve davranışa itmesini azaltmada ve engellemede Psikolojik Sermayenin (PS) olumlu bir katkısı olup olmayacağının ortaya konulmasıdır. Başka bir deyişle, bu çalışmada yüksek ve düşük seviyedeki PS'nin ZÖVD ile Örgütsel Sinizm (ÖS) arasında nasıl bir role sahip olacağı incelenmektedir. Çalışma kapsamında yapılacak araştırma için 2019 yılı İSO 500 listesinde yer alan ve Gaziantep ilinde bulunan bir temel gıda üreticisi işletme seçilmiştir. Araştırma için gerekli veriler anket yöntemi ile toplanmış olup 305 kişilik veri setti SPSS 22 istatistik programı ile analiz edilmiştir. ZÖVD'nin ÖS ve alt boyutlarına etkisinde PS'nin negatif yöndeki aracılık rolü çoklu regresyon analizi ile test edilmiş ve analizin sonucunda PS'nin ZÖVD'yi azalttığı, azalan ZÖVD'nin göreceli olarak ÖS'yi daha az arttırdığı istatistiksel olarak anlamlı şekilde bulgulanmıştır. Ayrıca yapılan hiyerarşik regresyon analizi ile ZÖVD'nin ÖS'ye etkisinde PS'nin düzenleyicilik rolü olduğu yani PS seviyesi yükseldikçe ZÖVD'nin ÖS'yi yükseltme oranının istatistiksel olarak anlamlı şekilde düştüğü tespit edilmiştir. Sonuç olarak PS'nin ZÖVD'nin ÖS'ye etkisindeki aracılık ve düzenleyicilik rolünün sistem yaklaşımı çevresinde değerlendirilecek PS'nin yükseltilmesi ile ZÖVD ve ÖS'nin düşürülmesi için alınacak önlemlerin aynı anda uygulanmasının sinerjik etkisinin olacağı değerlendirilmektedir.
Özet (Çeviri)
Organizational Citizenship Behavior (OCB) is normally extra role behaviors that are displayed voluntarily by employees. However, such behaviors displayed within the organization may lead managers perceiving these behaviors as normal role behaviors and asking for all employees to display these behaviors within the organization, ,in other words, such behaviors may lead to Compulsory Organizational Citizenship Behavior (COCB). This, in turn, can have a negative impact on employees, causing them to be dissatisfied with the organization as well as cognitive, affective, and eventually behavioral cynicism. The issue of organizational variables that can help solve this situation, which has emerged as an organizational problem, is important for the organization to achieve its goals. The aim of this study is to reveal whether Psychological Capital (PC) has a positive effect in COCB that push employees to a cynical attitude and behavior. In other words, this study examines the role of high and low level of PC between COCB and Organizational Cynicism (OC). A basic food producer enterprise located in the province of Gaziantep and in the ISO 500 list of 2019 was selected for the research within the scope of the study. The data required for the research were collected using the questionnaire method and the data set of 305 people was analyzed with the SPSS 22 statistics program. The negative mediating role of PC in the impact of the COCB on OC and its sub-dimensions was tested by Multiple Regression Analysis. As a result of the analysis, it was found statistically significant that PC meaningfully moderation the COCB, however, the decreased COCB relatively less increased OC. In addition, it has been found statistically significant with Hierarchical Regression Analysis that PC has a regulatory role in the effect of COCB on OC. As a result, the mediation and moderation role of PC in the effect of COCB on OC was evaluated within the framework of the system approach and it is considered that the application of the measures to be taken at the same time to increase the PC and to decrease the COCB and OC will have a synergistic
Benzer Tezler
- Zorunlu örgütsel vatandaşlık davranışı ile sosyal kaytarma ilişkisinde dönüşümcü liderliğin aracı etkisi: Ankara'da özel bir hastanede uygulama
The mediation effect of transformational leadership on the relationship between compulsory organizational citizenship behavior and social loafing: Application in a private hospital in Ankara
MISKI ALI HASSAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
İşletmeİstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ÜMİT ŞEVİK
- Lider üye etkileşiminin işe yabancılaşma ve örgütsel özdeşleşmeye etkisinde zorunlu örgütsel vatandaşlık davranışının rolü: Bir kamu kurumunda araştırma
The mandatory role of compulsory citizenship behavior in the effect of the leader-member interaction on work alienation and organizational identification: Turkish public sector
DERYA TÜZGEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
İşletmeMilli Savunma ÜniversitesiSavunma Yönetimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İSMAİL TOKMAK
- How good soldiers become bad apples? Unethical prosocial behavior and compulsory citizenship behavior: Roles of psychological entitlement and organizational identification
İyi askerler nasıl çürük elma olur? Örgüt yanlısı etik olmayan davranış ve zorunlu vatandaşlık davranışı: Psikolojik ayrıcalık ve örgütsel özdeşleşmenin rolleri
CEMRE ÇINAR
Yüksek Lisans
İngilizce
2022
Psikolojiİstanbul Bilgi ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ GERGELY CZUKOR
- Örgütsel etik iklim, kişi-örgüt uyumu, örgütsel bağlılık ve örgütsel vatandaşlık davranışı ilişkisi; görgül bir araştırma
The relationship between organizatonal ethical climate, person-organization fit, organizational commitment and organizational citizenship behavior; an empirical research
TÜRKMEN TAŞER AKBAŞ
- Zorunlu vatandaşlık davranışı ile örgütsel bağlılık ilişkisinde başarma ihtiyacının ve presenteeismin moderatör rolünün incelenmesi
Examination the role of the need to succeed and presenteeism in the relationship between compulsory citizenship behavior and organizational commitment
AÇELYA TELLİ DANIŞMAZ