Geri Dön

Zorunlu örgütsel vatandaşlık davranışının örgütsel sinizme etkisinde psikolojik sermayenin rolü

The role of psychological capital in the impact of compulsory organizational citizenship behaviour on organizational cynicism

  1. Tez No: 633066
  2. Yazar: CENGİZ ÇOBAN
  3. Danışmanlar: PROF. DR. FERİT ÖLÇER
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: İşletme, Business Administration
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2020
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: İşletme Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 255

Özet

Örgütsel Vatandaşlık Davranışı (ÖVD), normalde gönüllü olarak çalışanlarca sergilenen ekstra rol davranışlarıdır. Fakat bu davranışların örgüt içinde sergilenmesi yöneticilerin bu davranışları normal rol davranışları olarak algılamaya başlamasına ve örgüt içindeki bütün çalışanlardan bu davranışları sergilemesini istemelerine yani Zorunlu Örgütsel Vatandaşlık Davranışına (ZÖVD) neden olabilmektedir. Bu ise çalışanların üzerinde olumsuz bir etki yaparak onların örgüt ile ilgili hoşnutsuzluğa kapılmalarına, bilişsel, duyuşsal ve nihayetinde davranışsal sinizme neden olabilmektedir. Bu durum örgütsel bir problem olarak ortaya çıkmakta ve giderilmesine yardımcı olabilecek örgütsel değişkenlerin neler olabileceği örgütün amacına ulaşabilmesinde önem arz etmektedir. Bu çalışmanın amacı; ZÖVD'nin çalışanları sinik bir tutama ve davranışa itmesini azaltmada ve engellemede Psikolojik Sermayenin (PS) olumlu bir katkısı olup olmayacağının ortaya konulmasıdır. Başka bir deyişle, bu çalışmada yüksek ve düşük seviyedeki PS'nin ZÖVD ile Örgütsel Sinizm (ÖS) arasında nasıl bir role sahip olacağı incelenmektedir. Çalışma kapsamında yapılacak araştırma için 2019 yılı İSO 500 listesinde yer alan ve Gaziantep ilinde bulunan bir temel gıda üreticisi işletme seçilmiştir. Araştırma için gerekli veriler anket yöntemi ile toplanmış olup 305 kişilik veri setti SPSS 22 istatistik programı ile analiz edilmiştir. ZÖVD'nin ÖS ve alt boyutlarına etkisinde PS'nin negatif yöndeki aracılık rolü çoklu regresyon analizi ile test edilmiş ve analizin sonucunda PS'nin ZÖVD'yi azalttığı, azalan ZÖVD'nin göreceli olarak ÖS'yi daha az arttırdığı istatistiksel olarak anlamlı şekilde bulgulanmıştır. Ayrıca yapılan hiyerarşik regresyon analizi ile ZÖVD'nin ÖS'ye etkisinde PS'nin düzenleyicilik rolü olduğu yani PS seviyesi yükseldikçe ZÖVD'nin ÖS'yi yükseltme oranının istatistiksel olarak anlamlı şekilde düştüğü tespit edilmiştir. Sonuç olarak PS'nin ZÖVD'nin ÖS'ye etkisindeki aracılık ve düzenleyicilik rolünün sistem yaklaşımı çevresinde değerlendirilecek PS'nin yükseltilmesi ile ZÖVD ve ÖS'nin düşürülmesi için alınacak önlemlerin aynı anda uygulanmasının sinerjik etkisinin olacağı değerlendirilmektedir.

Özet (Çeviri)

Organizational Citizenship Behavior (OCB) is normally extra role behaviors that are displayed voluntarily by employees. However, such behaviors displayed within the organization may lead managers perceiving these behaviors as normal role behaviors and asking for all employees to display these behaviors within the organization, ,in other words, such behaviors may lead to Compulsory Organizational Citizenship Behavior (COCB). This, in turn, can have a negative impact on employees, causing them to be dissatisfied with the organization as well as cognitive, affective, and eventually behavioral cynicism. The issue of organizational variables that can help solve this situation, which has emerged as an organizational problem, is important for the organization to achieve its goals. The aim of this study is to reveal whether Psychological Capital (PC) has a positive effect in COCB that push employees to a cynical attitude and behavior. In other words, this study examines the role of high and low level of PC between COCB and Organizational Cynicism (OC). A basic food producer enterprise located in the province of Gaziantep and in the ISO 500 list of 2019 was selected for the research within the scope of the study. The data required for the research were collected using the questionnaire method and the data set of 305 people was analyzed with the SPSS 22 statistics program. The negative mediating role of PC in the impact of the COCB on OC and its sub-dimensions was tested by Multiple Regression Analysis. As a result of the analysis, it was found statistically significant that PC meaningfully moderation the COCB, however, the decreased COCB relatively less increased OC. In addition, it has been found statistically significant with Hierarchical Regression Analysis that PC has a regulatory role in the effect of COCB on OC. As a result, the mediation and moderation role of PC in the effect of COCB on OC was evaluated within the framework of the system approach and it is considered that the application of the measures to be taken at the same time to increase the PC and to decrease the COCB and OC will have a synergistic

Benzer Tezler

  1. Zorunlu örgütsel vatandaşlık davranışı ile sosyal kaytarma ilişkisinde dönüşümcü liderliğin aracı etkisi: Ankara'da özel bir hastanede uygulama

    The mediation effect of transformational leadership on the relationship between compulsory organizational citizenship behavior and social loafing: Application in a private hospital in Ankara

    MISKI ALI HASSAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    İşletmeİstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi

    İşletme Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ ÜMİT ŞEVİK

  2. Lider üye etkileşiminin işe yabancılaşma ve örgütsel özdeşleşmeye etkisinde zorunlu örgütsel vatandaşlık davranışının rolü: Bir kamu kurumunda araştırma

    The mandatory role of compulsory citizenship behavior in the effect of the leader-member interaction on work alienation and organizational identification: Turkish public sector

    DERYA TÜZGEL

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    İşletmeMilli Savunma Üniversitesi

    Savunma Yönetimi Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. İSMAİL TOKMAK

  3. How good soldiers become bad apples? Unethical prosocial behavior and compulsory citizenship behavior: Roles of psychological entitlement and organizational identification

    İyi askerler nasıl çürük elma olur? Örgüt yanlısı etik olmayan davranış ve zorunlu vatandaşlık davranışı: Psikolojik ayrıcalık ve örgütsel özdeşleşmenin rolleri

    CEMRE ÇINAR

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2022

    Psikolojiİstanbul Bilgi Üniversitesi

    Psikoloji Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ GERGELY CZUKOR

  4. Örgütsel etik iklim, kişi-örgüt uyumu, örgütsel bağlılık ve örgütsel vatandaşlık davranışı ilişkisi; görgül bir araştırma

    The relationship between organizatonal ethical climate, person-organization fit, organizational commitment and organizational citizenship behavior; an empirical research

    TÜRKMEN TAŞER AKBAŞ

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2010

    İşletmeGazi Üniversitesi

    İşletme Bölümü

    PROF. DR. TENGİZ ÜÇOK

  5. Zorunlu vatandaşlık davranışı ile örgütsel bağlılık ilişkisinde başarma ihtiyacının ve presenteeismin moderatör rolünün incelenmesi

    Examination the role of the need to succeed and presenteeism in the relationship between compulsory citizenship behavior and organizational commitment

    AÇELYA TELLİ DANIŞMAZ

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    İşletmeYıldız Teknik Üniversitesi

    İşletme Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. SERDAR BOZKURT