Türk, Avrupa ve Amerika yükseköğretim sistemlerinde uygulanan kurumsal değerlendirme süreçlerinin değerlendirilmesi
Evaluation of the institutional evaluation processes in Turkish, European and American higher education systems
- Tez No: 634209
- Danışmanlar: PROF. DR. NURDAN KALAYCI ATAY
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Eğitim Programları ve Öğretim Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 316
Özet
Dünyada değişen ekonomik, kültürel, politik ve toplumsal koşullar diğer alanları etkilediği gibi yükseköğretim alanını da etkilemektedir. Değişen koşulların etkisiyle yükseköğretim kurumlarının işlevlerinin kapsamı hem genişlemiş hem de bunlara yeni işlevler eklenmiştir. Bu değişikliklerin yanı sıra, yükseköğretim kurumlarına olan talep eğitim, araştırma ve topluma hizmet boyutlarında her geçen gün artmaktadır. Yükseköğretim alanında yaşanan büyüme ve yükseköğretim kurumlarının toplum üzerindeki etkisinin derinleşmesi, yükseköğretim kurumlarının faaliyetlerinin niteliğine ilişkin sorgulamalar yapılmasına neden olmaktadır. Bu bağlamda, yükseköğretim kurumlarında kurumsal kalite değerlendirme süreçleri yürütülmektedir. Araştırmanın amacı, Türk, Avrupa ve Amerika yükseköğretim sistemlerinde uygulanan kurumsal kalite değerlendirme süreçlerinin analizi, değerlendirilmesi ve karşılaştırılmasıdır. Bu amaç doğrultusunda, Türk, Avrupa ve Amerika yükseköğretim sistemlerinde uygulanan kurumsal kalite değerlendirme süreçlerinin nasıl farklılaştığı incelenmiş; Türk yükseköğretim sisteminde kurumsal kalite değerlendirme süreçlerinin eğitim-öğretim boyutunda nasıl uygulandığı incelenmiş; Türk yükseköğretim sisteminde eğitim-öğretim boyutunun nasıl değerlendirildiği/ değerlendirilmesi gerektiğine ilişkin üniversitelerin kalite komisyonlarında görev yapan/yapmış üyelerin ve dış değerlendiricilerin görüşleri alınmıştır. Araştırma, Türkiye'de uluslararası uygulamaların takip edilebilmesi ve kurumsal kalite değerlendirme süreçlerinin uluslararası boyutta yapılandırılabilmesi bakımından önemlidir. Ayrıca bu araştırma, Türk yükseköğretim sisteminde uygulanan kurumsal kalite değerlendirme süreçlerinin etkili sonuçlar ortaya koyup koymadığının değerlendirilmesi açısından önem taşımaktadır. Araştırma sonuçlarının, kalite değerlendirme süreçlerinin niteliğinin artırılmasına katkı sağlayacağı düşünülmektedir. Araştırma tarama modelindedir ve araştırmada nitel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın birinci alt amaç için çalışma grubunu Türkiye, İngiltere, Norveç, Finlandiya ve Amerika Birleşik Devletleri (ABD) yükseköğretim sistemlerinde uygulanan kurumsal kalite değerlendirme süreçleri ile ilgili dokümanlar oluşturmaktadır. İkinci alt amacın çalışma grubu, Türk yükseköğretim sisteminde uygulanan Kurumsal Dış Değerlendirme Programı ile ilgili dokümanlardır. Üçüncü alt amacın çalışma grubu ise Ankara, Gazi, Hacettepe ve Orta Doğu Teknik Üniversitelerinde kalite çalışmalarında yer alan/almış öğretim elemanları/ yöneticiler ve Yükseköğretim Kalite Kurulu üyeleri/ uzmanları ile dış değerlendiricilerdir. Araştırmanın birinci ve ikinci alt amacı için veriler doküman incelemesi; üçüncü alt amaç için ise görüşme yöntemiyle toplanmıştır. Birinci ve ikinci alt amacın verileri doküman analizi; üçüncü alt amacın verileri ise içerik analizi yöntemi ile analiz edilmiştir. Araştırmanın birinci alt amacı kapsamında ulaşılan bulgulara göre, Türkiye, İngiltere, Norveç, Finlandiya'da kurumsal dış değerlendirme ya da denetim modelleri kullanılırken, Amerika'da kurumsal akreditasyon sistemi temel alınmaktadır. Uygulanan kalite değerlendirme süreçleri temel amaçlar, değerlendirilen boyutlar, değerlendirme yaklaşımı, değerlendirmenin yürütülmesinde görev alan kişiler ve değerlendirme türü bakımından genel olarak benzerlik gösterse de, ülkelerin yükseköğretim sistemlerindeki yönetim, koordinasyon ve tanınma uygulamalarına göre farklılıklar olduğu belirlenmiştir. Araştırmanın ikinci alt amacı kapsamında ulaşılan bulgulara göre, Türkiye'de dış değerlendirme ve iç değerlendirme süreçleri kapsamında eğitim-öğretim boyutunun değerlendirilmesinde aynı ölçütler kullanılmaktadır. Bu ölçütler 2019 yılında güncellenerek sadeleştirilmeye çalışılmıştır. Ancak yine de, ölçütlerin değerlendirilmesine ilişkin Türk yükseköğretim sisteminin bağlamından kaynaklanan zorluklar olduğu belirlenmiştir. Ayrıca, kurum iç değerlendirme süreci kapsamında eğitim-öğretim boyutu değerlendirilirken üniversiteler arasında farklı uygulamalar olduğu tespit edilmiştir. Üçüncü alt amaç kapsamında ulaşılan bulgulara göre, kalite değerlendirme çalışmalarının en önemli amacı, üniversitenin güçlü ya da gelişmeye açık yönlerinin belirlenmesidir ve bu çalışmalar kapsamında ağırlıklı olarak eğitim-öğretim işlevi değerlendirilmektedir. Dış değerlendiriciler ve üniversitelerin kalite komisyonların görev yapan/yapmış üyeler; programların tasarımı ve onayı, programların sürekli izlenmesi ve güncellenmesi, öğrenci merkezli öğrenme, öğretme ve değerlendirme, öğrencinin kabulü ve gelişimi, tanıma ve sertifikalandırma, eğitim-öğretim kadrosu, öğrenme kaynakları, erişilebilirlik ve destekler ölçütlerine ilişkin yapılan çalışmalar hakkında hem olumlu hem de olumsuz görüşler belirtmişlerdir. Ayrıca, katılımcılardan puan vermeleri istenen konularda, dış değerlendiriciler daha düşük puan verirken, kalite komisyonların görev yapan/yapmış üyeler daha yüksek puan vermişlerdir. Bu sonuçlar doğrultusunda Yükseköğretim Kalite Kurulu için; (i) Kurumsal Dış Değerlendirme Programının amacı, önemi ve uygulanma özellikleri konularında tüm paydaşlara daha fazla eğitim verilmesi, (ii) eğitim-öğretim boyutuna ait değerlendirme ölçütlerinin açık, anlaşılır ve ölçülebilir olacak şekilde yeniden düzenlenmesi, (iii) ulusal bağlam göz önünde bulundurularak değerlendirmelerin yapılması gibi öneriler sunulmuştur. Üniversiteler için; (i) kalite kültürünün yükseköğretim kurumunun her biriminde yaygınlaştırılması, (ii) kurum iç değerlendirme sürecinde, veri akışının nitelikli bir şekilde yapılabilmesi için bilgi işlem altyapılarının geliştirilmesi, (iii) değerlendirme sürecinde bir ya da birden fazla program değerlendirme yaklaşımının, modelinin temel alınması önerilmiştir. Araştırmacılar için; (i) kalite değerlendirme süreçlerini uygulayan diğer ülkeler ile benzer ya da farklı özelliklerin karşılaştırıldığı çalışmaların, (ii) kalite değerlendirme süreçlerine ilişkin diğer ülkelerin akademisyenlerinin görüşlerinin alınacağı bir çalışmanın, (iii) kalite değerlendirme süreçlerinde kullanılan kılavuzun/ ölçütlerin etkililiğine ilişkin bir değerlendirme çalışmasının yapılması gibi öneriler sunulmuştur.
Özet (Çeviri)
Changing economic, cultural, political and social conditions in the world affect the higher education field as well as other fields. With the influence of changing conditions, the scope of the functions of higher education institutions has expanded and new functions have been added to them. In addition to these changes, the demand for higher education institutions is increasing day by day in terms of education, research and service to society. The growth in the field of higher education and the deepening of the impact of higher education institutions on society cause questioning on the quality of the activities of higher education institutions. In this context, institutional quality assessment processes are carried out in higher education institutions. The aim of the research is to analyze, evaluate and compare institutional quality assessment processes applied in Turkish, European and American higher education systems. For this purpose, how the institutional quality assessment processes applied in Turkish, European and American higher education systems differ; how the institutional quality assessment processes in the Turkish higher education system are applied in the learning and teaching dimension has been examined; the opinions of the members working in the quality commissions of the universities and the external evaluators on how the learning and teaching dimension is evaluated in the Turkish higher education system were received. The study is important because international practices related to quality evaluation process can be learned and followed in Turkey and the institutional quality evaluation process in Turkey can be configured on an international scale. In addition, this research is important in terms of evaluating whether institutional quality assessment processes implemented in the Turkish higher education system produce effective results. It is thought that the results of the research will contribute to increase the quality of the quality assessment processes. The research is a descriptive study and it is a qualitative study. The study group for the first sub-goal of research consists of the documents related to institutional quality assessment processes implemented in Turkey, the UK, Norway, Finland and the United States of America (USA) higher education systems. The study group for the second sub-goal is the documents related to the Institutional External Evaluation Program implemented in the Turkish higher education system. The study group for the third sub-goal is the faculty members/ administrators who took part in the quality studies in Ankara, Gazi, Hacettepe and Middle East Technical Universities and external evaluators. Data was collected with document review method for the first and second sub-goals of the research; for the third sub-goal, it was collected with interview method. Data of the first and second sub-goals were analyzed with document analysis method and the data of the third sub-goal were analyzed with content analysis method. According to the findings reached in the first sub-goal of the study, institutional external evaluation or audit models are used in Turkey, the UK, Norway and Finland while institutional accreditation system is used in America. Although the quality assessment processes applied are generally similar in terms of basic objectives, assessed dimensions, assessment approach, people involved in the implementation of the assessment, and assessment type, there are differences based on the management, coordination and recognition practices of the countries' higher education systems. According to the findings reached within the scope of the second sub-goal of the research, the same criteria are used in the evaluation of the learning and teaching dimension within the scope of the external evaluation and internal evaluation processes in Turkey. These criteria were updated in 2019 and tried to be simplified. However, it has been determined that there are difficulties in evaluating the criteria arising from the context of the Turkish higher education system. In addition, while evaluating the learning and teaching dimension within the scope of the institution's internal evaluation process, it has been determined that there are different practices among universities. According to the findings reached within the scope of the third sub-goal, the most important purpose of the quality assessment studies is to determine the strengths or weaknesses of the university and the learning and teaching function is mainly evaluated within the scope of these studies. External evaluators and members of universities' quality commissions have stated both positive and negative opinions about the design and approval of the programs, continuous monitoring and updating of the programs, student-centered learning, teaching and assessment, student acceptance and development, recognition and certification, teaching staff, learning resources, accessibility and support criteria. In addition, the external evaluators gave lower scores on subjects asked to score from participants, while the members of the quality commissions rated higher. In line with these results, the following are suggested for the Higher Education Quality Board; (i) providing more training to all stakeholders on the purpose, importance and implementation characteristics of the Institutional External Assessment Program, (ii) reorganizing the assessment criteria of the learning and teaching dimension to be clear, understandable and measurable, (iii) evaluate the higher education institutions taking into account the national context. The following suggestions are presented for the universities; (i) dissemination of the quality culture in every unit of the higher education institution, (ii) the development of data processing infrastructures in order to make the data flow in a qualified way in the institutional internal evaluation process, (iii) the evaluation process based on one or more program evaluation approaches/ models. The following are suggested for the researchers; (i) conducting studies comparing similar or different characteristics with other countries implementing quality evaluation processes, (ii) conducting a study in which the opinions of academicians of other countries regarding the quality evaluation processes will be obtained, (iii) evaluating the effectiveness of the guide/ criteria used in the quality evaluation processes.
Benzer Tezler
- İnşaat sektöründe ara işgücü: Kalfalar
Intermediate labour force in construction sector: Foremen
MELİKE ERDEMİR
- Yükseköğretimde proje tabanlı eğitim programlarının incelenmesi: Türk üniversiteleri için kavramsal bir model önerisi
The analysis of project based curricula in higher education: A conceptual model proposal for Turkish universities
GÜNEŞ KORKMAZ
Doktora
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NURDAN KALAYCI ATAY
- Küreselleşme, ISO 9000 kalite güvence sistemleri ve özel bir Türk bankasında ISO 9001 uygulama örneği
Globalization, ISO 9000 quality assurance systems and ISO 9001 application in a private Turkish bank
HAKAN GAZİYİZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2000
İşletmeİstanbul Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. A. ZEYNEP DÜREN
- Medyaların Türk toplumu'nda popüler kültüre etkisi
The Impact of the popular culture in the Turkish society
NAJDA ÇILBIYIKOĞLU
Doktora
Türkçe
2000
Radyo-Televizyonİstanbul ÜniversitesiRadyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ARİF ESİN
- Amerika, Avrupa, Asya-Pasifik ve Türk üniversitelerinde bulunan öğrenme öğretme merkezlerinin incelenmesi, değerlendirilmesi ve karşılaştırılması
The analysis, evaluation and comparison of learning and teaching centers in American, European, Asian-Pacific and Turkish universities
ELİF ÇOLAK SANCI
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NURDAN KALAYCI