Okul öncesi dönem çocuklarının yürütücü işlev becerilerinin değerlendirilmesi
Assessment of preschool children's executive function skills
- Tez No: 635388
- Danışmanlar: PROF. GÜLDEN UYANIK, DOÇ. DR. İBRAHİM HAKKI ACAR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Psikoloji, Education and Training, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel Eğitim Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Okul Öncesi Eğitimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 131
Özet
Bu araştırmada; 36-71 ay grubunda bulunan okul öncesi eğitime devam eden çocukların, performanslarına dayalı yürütücü işlevler ölçümleri ile sosyal çevresinde yer alan yetişkinlerin çocukların yürütücü işlevlerine yönelik davranış değerlendirmeleri arasındaki ilişkilerin belirlenmesi amaçlanmaktadır. Araştırma kapsamında; Yürütücü İşlevler Bataryası'nın geçerlik ve güvenirlik analizi yapılarak çocukların yürütücü işlev becerileri performansları odağında ölçümlenmiş, çocukların yürütücü işlevlerinin ebeveyn ve öğretmen değerlendirmeleri ile arasındaki ilişkiler incelenmiştir. Araştırmanın verileri; 2019-2020 eğitim öğretim yılında İstanbul ilinde bulunan okul öncesi eğitim kurumlarına devam eden, 36-71 ay aralığında (x ̅=54,01, ss=9,65) bulunan, %48,5'i kız (n=97) ve %51,5'i erkek (n=103) olmak üzere 200 çocuk, 200 ebeveyn ve 30 okul öncesi öğretmeninden elde edilmiştir. Araştırmada okul öncesi dönem çocuklarının performansına dayalı yürütücü işlevlerini ölçmek amacıyla Yürütücü İşlevler Bataryası, çocuğun yürütücü işlevlerini öğretmen ve ebeveynlerinin değerlendirmeleri amacı ile Çocukluk Dönemi Yürütücü İşlev Envanteri ve Çocuk Davranış Listesi–Kısa Form'u kullanılmıştır. Çocukların ve ebeveynlerin demografik özelliklerine ait bilgiler araştırmacı tarafından hazırlanan ebeveyn ve çocuk bilgi formundan elde edilmiştir. Verilerin analizinde; Yürütücü İşlevler Bataryası'nın geçerlik analizi için Doğrulayıcı Faktör Analizi (DFA) kullanılmıştır. Yürütücü işlevlerin demografik özelliklere ilişkin değişkenlerinin analizinde; cinsiyet, kardeşi olma durumu, okul öncesi eğitim süresi, ebeveyn öğrenim düzeyi ve anne çalışma durumu değişkenlerine göre anlamlı düzeyde farklılaşıp farklılaşmadığının belirlenmesi için t-testi, kronolojik yaş ve ailenin sosyoekonomik düzeyi ile ilişkisinin belirlenmesinde Pearson Korelasyon analizi yapılmıştır. Bunun yanı sıra; çocukların yürütücü işlevler performanslarının, ebeveyn ve öğretmen değerlendirmeleri ile ilişkisinin belirlenmesinde Pearson Korelasyon analizi kullanılmıştır. Yapılan analizler sonucunda; Yürütücü İşlevler Bataryası'nın orijinal yapısının korunduğu ve güvenilir bir ölçme aracı olduğu bulunmuştur (χ2(19, N=200)=29,834, p=0,05; CFI=0,958; RMSEA=0,053 [%90 CI 00, 08], SRMR=0,071; CR=,804). Cinsiyet değişkenine ilişkin analizlerin sonucunda çocukların yürütücü işlevlerinin; çocuğun performansına ait ölçümlerde farklılaşmadığı görülürken, ebeveyn değerlendirmelerinde ketleyici kontrol becerisinin kız çocukları lehinde, öğretmen değerlendirmelerinde ketleyici kontrol ile engelleme denetimi becerilerinin kız çocukları lehinde ve etkinlik seviyesi değerlendirmelerinin erkek çocukları lehinde farklılaştığı görülmüştür. Yaş değişkenine ilişkin analizlerin sonucunda çocukların yürütücü işlevlerinin; çocukların performansına ait ölçümlerin tamamında, ebeveyn değerlendirmelerinde etkinlik seviyesi ve dikkati odaklama becerilerinde, öğretmen değerlendirmelerinde ise dikkati odaklama, işleyen bellek ve ketleyici kontrol becerilerinde anlamlı düzeyde ilişkili bulunmuştur. Sosyoekonomik düzey ve ebeveyn öğrenim düzeyi değişkenlerine ilişkin analizlerin sonucunda çocukların yürütücü işlevlerinin; çocukların performansı, ebeveyn ve öğretmen değerlendirmelerinde anlamlı düzeyde farklılaşmadığı bulunmuştur. Çocuğun yürütücü işlevler performansının; ebeveyn değerlendirmeleri ve öğretmen değerlendirmelerinde anlamlı ilişkiler bulunmuştur.
Özet (Çeviri)
This study aims to determine the relationship between the performance-based assessment of executive functions of the preschool children between months 36 and 71 and the behavioural assessment of executive functions made by the adults, who are in the social circles of the children. Within the scope of the study, the relationship between the parent and teacher assessments of children's executive functions was investigated based on children's performances through the validity and reliability analysis of the Executive Function Battery. The data of the study was obtained from 200 children between the months 36 and 71 (x ̅=54,01, sd=9,65), and consisting 97 girls (48,5%) and 103 boys (51,5%), who have received preschool education in institutions during the school year 2019-2020 in Istanbul, as well as 200 parents and 30 preschool teachers. In the study, Executive Function Battery was used to measure the performance-based executive functions of the preschool children, while the Childhood Executive Functioning Inventory and Children's Behavior Questionnaire Short Form were used for the teachers and parents to measure the executive functions of the children. The information regarding the demographic characteristics of the children and the parents is obtained through the parent and child information form prepared by the researcher. In the analysis of the data, Confirmatory Factor Analysis (CFA) was used for the validity analysis of the Executive Function Battery. In the analysis of the relationship between executive functions and demographic characteristics, t-test was used to determine whether the gender, having siblings, preschool education year, parental education and mother's occupation variables produces a significant difference, and Pearson's Correlation Coefficient was used in the determination of the relationship between the chronological age and the socio-economic status of the family, and executive functions. Pearson's Correlation Coefficient was also used to determine the relationship between the children's executive function performances and the parent and teacher assessments of these performances. As a result of the analysis, it was concluded that the original factor structure of the Executive Function Battery (EF Touch) is preserved, and it is a reliable measurement tool (χ2(19, N=200)=29,834, p=0,05; CFI=0,958; RMSEA=0,053 [%90 CI 00, 08], SRMR=0,071; CR=,804). Considering the analysis of gender variable, there was no difference in the measurements of the children's executive function performances. However, according to the parent and teacher ratings, the inhibitory control abilities significantly differed in favour of girls, and in the teacher ratings, the skills of activity level were significantly different in favour of boys. As a result of the analysis regarding the age variable, it was found that the executive functions of children were significantly relevant in all performance-based measurements of the children, in terms of activity level and attentional focusing skills in parent ratings, and terms of attentional focusing skills, working memory, and inhibitory control abilities in teacher ratings. After the analysis of the socio-economic status and parental education variables, there were concluded that the executive functions of the children do not significantly differ in the children's performances, and the parent and teacher ratings. A significant relationship was found between the parent ratings and teacher ratings of the children's executive function performances.
Benzer Tezler
- Miadında ve prematüre doğmuş okul öncesi dönem çocuklarında duyusal işlemleme, duygu düzenleme ve yürütücü işlev becerilerinin değerlendirilmesi
Evaluation of sensory processing, emotion regulation and executive function skills in preschool-aged children who were born full-term and preterm
GÜLBAHAR UYSAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Psikolojiİstanbul Aydın ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ENGİN EKER
- Yürütücü işlev bağlamında davranışsal ölçüm araçları kullanılan 4-7 yaş arası gelişimsel dil bozukluğu olan çocuklara yönelik çalışmaların sistematik derlemesi
Systematic review of studies for children with developmental language disorders between the ages of 4-7 years who use behavioral measurement tools in the context of executive function
ELİF ERVA BEKTAŞOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
DilbilimÜsküdar ÜniversitesiDil ve Konuşma Terapisi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MARAL YEŞİLYURT
- Gelişimsel bir bakış açısı ile mülkiyet kavramının değerlendirilmesi
Evaluation of the concept of ownership from a developmental perspective
ZEYNEP ŞEN HASTAOĞLU
Doktora
Türkçe
2024
PsikolojiEge ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TÜRKAN YILMAZ IRMAK
DOÇ. DR. FATMA CANSU PALA DEDEOĞLU
- Okul öncesi çocuklarda duyu motor temelli ergoterapi yaklaşımının öz düzenleme, bilişsel beceriler ve okula hazır bulunuşluğa etkisi: pilot randomize kontrollü çalışma
Effects of sensorimotor-based occupational therapy approach on self-regulation, cognitive skills and school readiness in preschool children: A pilot randomized controlled trial
REMZİYE AKARSU
- Okul öncesi dönem çocuklarının yürütücü işlev becerilerinin incelenmesi
Examination of preschool children's executive function skills
NUR HAZAL EREN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimSivas Cumhuriyet ÜniversitesiTemel Eğitim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET KANAK