Geri Dön

Gelişimsel bir bakış açısı ile mülkiyet kavramının değerlendirilmesi

Evaluation of the concept of ownership from a developmental perspective

  1. Tez No: 888382
  2. Yazar: ZEYNEP ŞEN HASTAOĞLU
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. TÜRKAN YILMAZ IRMAK, DOÇ. DR. FATMA CANSU PALA DEDEOĞLU
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Psikoloji, Psychology
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2024
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Ege Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Psikoloji Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 320

Özet

Mülkiyet, birey ve diğerleri tarafından bilinen ve kabul edilen, ipuçları gizil ve soyut olabilen, nesne ile kişi arasındaki“aitlik ilişkisi”dir. Bu tez çalışmasında mülkiyet kavrayışı mülkiyet bilgisi, sahiplenilebilen nesneler, mülkiyet atfında bilgi kullanımı (yanlılıklar), mülkiyet hakları ve mülkiyet aktarımı boyutları üzerinden gelişimsel olarak incelenmiştir. Birinci çalışma, öncelikle 3 ila 8 yaşları arasındaki çocukların mülkiyet kavrayışını ve bu kavrayışın yetişkinler ile benzerliğini kıyaslamayı amaçlamaktadır. Çalışma 1'de mülkiyetin soyut ve çok boyutlu yapısını anlamak için, ölçmeyi amaçlayan bir soru bataryası geliştirilmiştir. Çalışma 2'nin amacı ise, bilişsel bir beceri olarak tanımlayabileceğimiz mülkiyet kavrayışı ile erken çocuklukta hızlı bir değişim geçiren yürütücü işlev, zihin kuramı ve dil becerileri gibi temel sosyal-bilişsel beceriler arasındaki ilişkiyi araştırmaktır. Çalışma 1'e İzmir'in farklı ilçelerinde okul öncesi eğitim alan ve ilkokula devam eden 451 çocuk (Ortay= 71.30, SS=20.34) ve 242 yetişkin (Ortyaş=30.10, SS=10.67) katılmıştır. Katılımcılardan, Demografik Bilgi Formu ve Mülkiyet Bataryası ölçümleri alınmıştır. İlk çalışmadan elde edilen sonuçlar, mülkiyetin tüm boyutlarında gelişimsel bir örüntü olduğunu ortaya koymaktadır. Özellikle 3 yaşındaki çocukların performanslarının, diğer yaş grubundaki çocukların performansından anlamlı şekilde düşük olduğu; 7 ve 8 yaşındaki çocukların neredeyse tüm mülkiyet boyutlarında en yüksek performansa sahip olduğu görülmüştür. Çocuklara mülkiyet bilgisi verildiğinde, nesne sahibinin odada mevcut olduğu koşulda çocukların nesne ve kişiyi doğru bir şekilde eşleştirebildiği; bununla birlikte nesne sahibinin odada mevcut olmadığı koşulda küçük çocukların bunu yapmakta zorlandığı tespit edilmiştir. Hangi nesnelerin (doğal veya insan yapımı) sahiplenilebildiği incelendiğinde, doğal nesneler“herhangi bir kişiye veya insana ait değil”olarak tanımlanırken, insan yapımı yapay nesnelerin“herhangi bir kişiye veya insana ait”şeklinde tanımlandığı ortaya konmuştur. Mülkiyet atfında kullanılan bilgiler incelendiğinde, görsel ve sözel bilginin tutarlı olmasının, çelişkili olmasına kıyasla tüm yaş grubundaki çocukların performansını artırdığı ortaya konmuştur. Küçük çocuklar görsel bilgiyi büyük çocuklara kıyasla daha fazla kullanırken, 6 yaşından itibaren çocuklar istikrarlı olarak sözel bilgiyi tercih etmektedir. Çocuklar mülkiyet atfında bulunurken, nesneye yakın olmayı bir ipucu olarak kullanırken, nesneyi elinde tutan ilk kişi olmayı bir ipucu olarak kullanmamıştır. Nesne kullanımına izin vermek ve nesne kullanımına ilişkin bilgi vermek mülkiyet atfında bir ipucu olarak kullanılmış ve çocukların mülkiyetin getirdiği ayrıcalıkların (hakların) farkında olduğu şeklinde yorumlanmıştır. Mülkiyet aktarımına ilişkin elde edilen sonuçlar da, hediye etme, verme ve bırakma boyutlarında gelişimsel bir örüntü olduğunu, farklı aktarım türlerinin yaşla birlikte daha fazla kabul edildiğini ortaya koymuştur. Çocukların verileri ile karşılaştırılmak üzere yetişkinlerden de ölçüm alınmış, 7 ile 8 yaşındaki çocukların tüm boyutlarda yetişkinlere yakın veya daha yüksek puanlar aldığı tespit edilmiştir. Çalışma 2'ye ise İzmir'de okul öncesi eğitim alan, 3, 4 ve 5 yaşlarında (Ortay= 53.85, SS=10.29) toplam 150 çocuk ve ebeveynleri (Ortanneyaş= 36.51, SS=4.51, Ortbabayaş= 39.37, SS=4.70) katılmıştır. Çocuklardan, Mülkiyet Bataryası, Gece-Gündüz Görevi, Boyut Değiştirerek Kart Eşleme Görevi, İleri Sayım ve Geri Sayım Görevleri, Görsel Çalışma Belleği Görevi, Hediye Bekleme Görevi, Beklenmedik Yer Görevi, Beklenmedik İçerik Görevi, Görünüş-Gerçeklik Görevi ve Peabody Dil-Kelime Testi ölçümleri alınmıştır. Ebeveynler ise, çocuklarının becerilerini değerlendirmek amacıyla, Demografik Bilgi Formu, Çocukluk Dönemi Yönetici İşlev Envanteri Ebeveyn Formu, Çocuklarda Sosyal Anlayış Ölçeği ve Duygu Ayarlama Ölçeğini doldurmuştur. İkinci çalışmada, çocukların mülkiyete ilişkin cevaplarının ilk çalışma ile tutarlılığı incelenmiş, elde edilen sonuçlar farklı bir örneklemde de mülkiyetin gelişiminin benzer örüntünün olduğunu ortaya koymuştur. Mülkiyet ile sosyal bilişsel beceriler arasındaki ilişkilerin incelendiği korelasyon analizi, mülkiyet bilgisi, görsel ve sözel bilginin çelişkili olduğu koşulda bilgi kullanımı, mülkiyet hakları ve belirli mülkiyet aktarımı türleri (hediye etme, verme, bırakma) arasında anlamlı ilişkiler olduğunu göstermiştir. Dil becerisi, en fazla mülkiyet boyutu ile ilişkili olan beceridir. Dilin, mülkiyet bilgisi, görsel-sözel çelişkili bilgi, doğal nesne, mülkiyet haklarından izin verme, mülkiyet aktarımından hediye etme, verme ve bırakma ile anlamlı ilişkilere sahip olduğu saptanmıştır. Ebeveynden alınan ölçümler ile çocuktan alınan ölçümler arasında ise ilişki bulunamamıştır. Ebeveynlerden alınan duygu düzenleme ölçümleri yalnızca yapay nesne ile, yürütücü işlev ölçümleri ise yalnızca mülkiyet aktarımının verme koşulu ile ilişkili iken, zihin kuramı alt boyutları çelişkili görsel-sözel bilgi, doğal nesne, mülkiyet hakları ve mülkiyet aktarımı ile anlamlı ilişkilere sahiptir. Mülkiyet atfı performansını açıklamak için yapılan regresyon analizleri ise, sosyal-bilişsel becerilerin yordayıcı anlamlı değişkenler olmadığını; dil ve yaşın ise mülkiyetin farklı boyutlarının varyansını açıklayan temel değişkenler olduğunu ortaya koymuştur. Diğer sosyal bilişsel değişkenlerle ilişkinin olmaması bu yapının alana özgü bir beceri olduğunu ifade etmek için yeterli değildir.

Özet (Çeviri)

Ownership refers to the association between an object and a person, where others acknowledge and accept the possession, often through implicit or abstract indicators. This thesis explores the concept of ownership from a developmental perspective, focusing on several aspects like ownership knowledge, things that are subject to ownership, the role of information in attributing ownership (including biases), ownership rights, and the transfer of ownership in two separate studies. The first study's primary goal is to compare the comprehension of ownership between children aged 3–8 and adults and identify any similarities. Study 1 involved the development of a set of questions designed to assess and comprehend the complex and multifaceted concept of ownership. Study 2 examines the correlation between ownership comprehension and essential social-cognitive abilities like executive function, theory of mind, and language skills, which experience significant developmental changes during early childhood similar to the development of ownership. In Study 1, a total of 451 children (with a mean age of 71.30 months and a standard deviation of 20.34) who were enrolled in preschool and primary education in various districts of İzmir, as well as 242 adults (with a mean age of 30.10 years and a standard deviation of 10.67), were included. The demographic information and ownership attributions were obtained from the participants. The initial study findings demonstrated a consistent progression in every aspect of ownership throughout development. More specifically, the study revealed that 3-year-old children performed significantly worse than children in other age groups. Additionally, 7- and 8-year-old children demonstrated the strongest performance across nearly all ownership aspects. While children were provided with ownership information, it was discovered that they were able to accurately associate the object with the person while the object owner was physically present in the room. However, younger children faced challenges doing so when the object owner was absent. When examining which objects (natural or man-made) can be owned, it was found that natural objects were described as“not belonging to any person or human,”while manufactured artificial objects were more likely to be described as“belonging to any person or human.”The presence of consistent visual and verbal information significantly enhanced children's performance across all age groups, compared to the presence of contradictory information. Younger children relied more heavily on visual information compared to older children, whereas children aged 6 and above consistently showed a preference for verbal information. Children relied on their proximity to the object as a cue, but they did not consider being the first person who handled the object when determining ownership. Children determine ownership by using cues such as permission and information about the object's usage, which leads to the assumption that young children understand the rights associated with ownership. The results of the transfer of ownership also show a progressive trend in the aspects of gifting, giving, and abandoning, with various forms of transfers becoming increasingly accepted as individuals grow older. Measurements were also collected from adults for comparison with children's data. The results revealed that 7- and 8-year-old children achieved scores that were either similar to or greater than those of adults in all dimensions. Study 2 included 150 children between the ages of 3 and 5 (mean age = 53.85 months, SD = 10.29) and their parents (mean mother age = 36.51 years, SD = 4.51; mean father age = 39.37 years, SD = 4.70) who were enrolled in preschool education in İzmir. Furthermore, alongside the battery of ownership, various assessments of executive functions (Day-Night Task, Dimensional Change Card Sorting Task, Forward and Backward Counting Tasks, Visual Working Memory Task, Gift Delay Task), theory of mind (Unexpected Location/Content Task, Appearance-Reality Task), and language (Peabody Picture Vocabulary Test) were administered to the children. In order to evaluate the abilities of the children, the parents filled out the Demographic Information Form, Childhood Executive Function Inventory Parent Form, Social Understanding Scale in Children, and Emotion Regulation Scale. The second study aimed to assess the similarity between children's responses regarding ownership in the first study. The findings revealed a comparable developmental trajectory of ownership in a distinct group. The social-cognitive skills had a substantial correlation with ownership knowledge, the utilisation of information in situations where visual and verbal information were contradictory, ownership rights, and distinct forms of ownership transfer such as gifting, giving, and abandoning. The strongest relationships were found between linguistic proficiency and several possession elements. The study revealed that language exhibited substantial correlations with understanding of ownership, conflicting visual-verbal information, tangible entities found in nature, authorization as a kind of ownership entitlement, and the acts of bestowing, donating, and relinquishing as means of transferring ownership. There was no discernible link between the performances reported by parents and children. Emotion regulation assessments obtained from parents were solely associated with inanimate things, whereas executive function measurements were exclusively linked to the act of transferring ownership and theory of mind in the context of gifting. The sub-dimensions displayed notable correlations with conflicting visual-verbal information, natural objects, ownership rights, and ownership transfer. The regression analysis showed that social-cognitive skills did not have a significant impact as predictors of ownership performance. Yet, language and age were the primary variables that explained the variation in different aspects of ownership. Nevertheless, the lack of association between other social-cognitive variables and ownership is not sufficient to suggest that this construct is a domain-specific skill.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    846836

    Assessment of urbanization history of Addis Ababa city, Ethiopia

    Addıs Ababa cıty, Ethıopıa'nın kentleşme tarihinin değerlendirilmesi

    ABDURAHMAN HUSSEN YIMER

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2023

    Şehircilik ve Bölge PlanlamaMersin Üniversitesi

    Şehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. ALİ CENAP YOLOĞLU

  2. Tez No

    781767

    Contribution a la recherche d'un cadre juridique pour un droit international de laconcurrence plus efficace

    Daha etkin bir uluslararası rekabet için hukuki çerçeve arayışı

    ALİ CENK KESKİN

    Doktora

    Fransızca

    Fransızca

    2009

    HukukGalatasaray Üniversitesi

    Kamu Hukuku Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. JEAN MARC SOREL

    PROF. DR. HALİL ERCÜMENT ERDEM

  3. Tez No

    510915

    A framework for socially sustainable urban transformation: Sulukule case study

    Sosyal açıdan sürdürülebilir kentsel dönüşüm için bir çerçeve: Sulukule örneği

    RUKEN HAZAL DİLLİ DURAND

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2018

    Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik Üniversitesi

    Şehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. AZİME TEZER

  4. Tez No

    752415

    Görsel okuryazarlık bağlamında sessiz kitaplar ve dil edinimi

    Silent books and language acquisition in the context of visual literacy

    AYŞE ATASAGUN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    Eğitim ve ÖğretimNecmettin Erbakan Üniversitesi

    Güzel Sanatlar Eğitimi Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ NİHAT ŞİRİN

  5. Tez No

    723309

    Özel gereksinimli çocukların kaynaştırma eğitimindeki kabulü ve topluma kazandırılması

    Özel gereksi̇ni̇mli̇ çocuklarin kaynaştirma eği̇ti̇mi̇ndeki̇ kabulü ve topluma kazandirilmasi

    NEŞE DURAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    Eğitim ve ÖğretimÜsküdar Üniversitesi

    Çocuk Gelişimi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. NURPER ÜLKÜER

Geri Dön