Tasarım temelli bilgi işlemsel düşünme eğitim modelinin okul öncesi çocukların yürütücü işlev ve öz düzenleme becerilerine etkisi
Effect of design-based computational thinking educational model on executive function and self-regulation skills of preschool children
- Tez No: 959164
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ŞERMİN METİN, DOÇ. DR. MEHMET BAŞARAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hasan Kalyoncu Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel Eğitim Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Okul Öncesi Eğitimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 406
Özet
Bu çalışma TÜBİTAK 1001“Okul öncesinde tasarım yoluyla anlama yaklaşımı temelli bilgi işlemsel düşünme (BİD) ve kodlama beceri eğitim modelinin (TATBİK) geliştirilmesi”projesinin bir çıktısını sunmaktadır. Araştırma, proje kapsamında geliştirilen TATBİK Modeli'nin, okul öncesi dönem çocuklarının yürütücü işlev ve öz düzenleme becerileri üzerindeki etkisini incelemek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Çalışmada, tasarım temelli düşünmeye dayalı BİD ve kodlama temelli bir öğretim modelinin geliştirilmesi, uygulanması ve etkililiğinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Bu kapsamda, kuramsal temellerle uygulama sürecini bütünleştirmeye olanak tanıyan, öğretim modelinin tasarlanması, uygulama sürecinde iyileştirilmesi ve işlevsel hâle getirilmesini sağlayan döngüsel ve esnek yapısıyla Tasarım Tabanlı Araştırma (TTA) yöntemi araştırmada temel yaklaşım olarak benimsenmiştir. Tasarlama-geliştirme-değerlendirme döngüsel süreçlerini içeren TTA yaklaşımına göre modelin geliştirme süreci dört aşamada gerçekleştirilmiştir. İlk aşamada mevcut durum analiz edilerek modelin kavramsal ve kuramsal temelleri ortaya konmuştur. İkinci aşamada, araştırmacı, öğretmen, ebeveyn ve çocukların iş birliğiyle robot ile uygulanan 18 etkinlik, robotsuz uygulanan 18 etkinlik olmak üzere toplam 36 etkinlik geliştirilmiştir. Bu etkinlikler uygulayıcı öğretmenlerce uygulanarak döngüsel biçimde revize edilmiştir. Üçüncü aşamada, geliştirilen TATBİK Modeli proje kapsamında mühendislik tasarım, kodlama ve BİD becerileri üzerinde etkisi test edilirken, bu çalışma kapsamında yürütücü işlev ve öz düzenleme becerilerine etkisi test edilmiştir. Bu araştırmada veri toplama aracı olarak,“Kişisel Bilgi Formu”,“EF Touch Yürütücü İşlev Bataryası”ve“Okul Öncesi Öz Düzenleme Ölçeği”kullanılmıştır. Çalışma grubunu; Gaziantep ili merkezindeki Milli Eğitim Müdürlüğü'ne bağlı anaokuluna devam eden 5-6 yaş Deney 1 grubunda 26, Deney 2 grubunda 25 ve kontrol grubunda 25 çocuk olmak üzere toplamda 76 çocuk oluşturmuştur. Deney 1 grubuna araştırmacı tarafından“Robot ile Uygulanan Etkinlikler”etkinlikler, Deney 2 grubuna ise sınıf öğretmeni tarafından“Robotsuz Uygulanan Etkinlikler”6 hafta, haftada 3 gün ve ortalama 40-60 dakika uygulanmıştır. Araştırmanın verileri SPSS.26 paket programı aracılığıyla parametrik testlerden karışık ölçümler 3x3 ANOVA kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırma bulguları, uygulanan modelin yürütücü işlev ve öz düzenleme becerileri alt boyutlarında, Deney 1 ve Deney 2 gruplarında, kontrol grubuna kıyasla anlamlı düzeyde gelişim olduğunu ortaya koymuştur. Deney gruplarının öntest, sontest ve kalıcılık testi puanları karşılaştırıldığında her iki grupta da anlamlı fark saptanmıştır. Ayrıca, robot ile uygulanan etkinliklerin robotsuz uygulanan etkinliklere göre yürütücü işlev ve öz düzenleme becerilerinin tüm alt boyutlarında daha yüksek düzeyde gelişim sağladığı belirlenmiştir. Bu sonuçlar, uygulanan TATBİK Modeli'nin yürütücü işlev ve öz düzenleme becerilerine katkı sağladığı ortaya konmuştur.
Özet (Çeviri)
This study presents an output of the TÜBİTAK 1001 project titled“The Development of a Computational Thinking and Coding Education Model Based on the Design-Based Understanding Approach (TATBİK) for Early Childhood.”The research examined the effects of the TATBİK Model, developed within the project's scope, on preschool children's executive function and self-regulation skills. The study focused on designing, implementing, and evaluating the effectiveness of an instructional model grounded in computational thinking and coding, guided by the principles of design-based thinking. To this end, the Design-Based Research (DBR) approach was adopted as the central methodology, offering a cyclical and flexible structure that enables the integration of theoretical foundations with practical applications. According to the DBR framework, the model development process was carried out in four phases. In the first phase, the current situation was analyzed, and the conceptual and theoretical foundations of the model were established. In the second phase, in collaboration with researchers, teachers, parents, and children, 36 activities were developed—18 involving robotic applications and 18 unplugged (robot-free) activities. These activities were implemented and revised iteratively by the participating teachers. In the third phase, while the model was tested for its impact on engineering design, coding, and computational thinking within the broader scope of the project, this particular study focused on its effects on executive function and self-regulation skills. Data were collected using the“Personal Information Form,”the“EF Touch Executive Function Battery,”and the“Preschool Self-Regulation Scale.”The sample consisted of 76 children aged 5–6, attending a public preschool in Gaziantep, Türkiye, under the Ministry of National Education. The participants were assigned to 26 in Experimental Group 1, 25 in Experimental Group 2, and 25 in the Control Group. Experimental Group 1 received the robotic activities implemented by the researcher, while Experimental Group 2 received the unplugged activities implemented by the classroom teacher. The intervention lasted for six weeks, with sessions conducted three times per week for approximately 40–60 minutes per session. The data were analyzed using mixed-measures 3x3 ANOVA via SPSS 26. The results demonstrated that both experimental groups showed significantly greater improvements in the subdimensions of executive function and self-regulation compared to the control group. Moreover, the robotic activities in Experimental Group 1 resulted in higher levels of development across all subdimensions when compared to the unplugged activities in Experimental Group 2. These findings indicate that the TATBİK Model positively developed preschool children's executive function and self-regulation skills.
Benzer Tezler
- Deneyimsel öğrenmeye dayalı algoritmik düşünme becerileri programı: Mesleki gelişim için tasarım temelli bir araştırma
Algorithmic thinking skills curriculum based on experiential learning: A design-based research for teachers' professional development
BÜŞRA AKYÜZ TİNGİL
Doktora
Türkçe
2024
Eğitim ve Öğretimİzmir Demokrasi ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İLKE EVİN GENCEL
- Bilgi-işlemsel düşünme temelli mikro öğrenmenin yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde modellenmesi
Modeling of computational thinking-based micro learning in teaching Turkish as a foreign language
ALP KAAN KILINÇ
Doktora
Türkçe
2025
DilbilimHacettepe ÜniversitesiTürkiyat Araştırmaları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜLDEM ALEV ÖZKÖK
PROF. DR. NERMİN YAZICI
- Konut tercihlerinin, mekansal dizin ve mekansal davranış parametreleri ile ilişkisi
Relation of the house preferences with space syntax and spatial behaviour parameters
ERİNCİK EDGÜ
- Hafif düzeyde zihinsel yetersizliği olan öğrencilerin matematiksel modelleme ve bilgi işlemsel düşünme becerilerinin süreç temelli değerlendirmesi
Process-based assessment of mathematical modeling and computational thinking skills in students with mild intellectual disabilities
AHMET GÖK
Doktora
Türkçe
2025
Eğitim ve ÖğretimBalıkesir ÜniversitesiMatematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AYŞEN KARAMETE
- Taxonomy and visualization of digital architecture knowledge: Proposal for a scientific online encyclopedia
Dijital mimarlık bilgisinin taksonomisi ve görselleştirilmesi: Bilimsel bir çevrim içi ansiklopedi önerisi
ESRANUR KARACİF
