Türkiye'de yapılan çalışmalarda Orhon Yazıtları'nı okuma ve yorumlama farklılıkları (1936-2016)
Orhon Inscriptions in the study reading and interpretation differences in Turkey (1936-2016)
- Tez No: 636664
- Danışmanlar: PROF. DR. MEHMET ÖLMEZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Eski Türkçe, Orhon Yazıtları, Okuma ve Yorumlama Farklılıkları, Old Turkic, Orkhon Inscriptions, Reading and Interpreting Differences
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Eski Türk Dili Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 468
Özet
Türklerin bilinen en eski yazılı belgeleri olan Orhon Yazıtları, 1893'te Thomsen tarafından Runik harflerin çözülmesi ve 1894'te Radloff'un yazıtların ilk neşrini yapması ile birlikte pek çok araştırmacının dikkatini çekmiş ve bu alanda çalışmalar yapılmaya başlanmıştır. Bunun doğal bir sonucudur ki hem Türkiye'de hem yurt dışında yazıtların okunuşu, anlamlandırılışı ve yorumlanışı ile ilgili pek çok yayım yapılmış, merak edilen konulara ve sorunlu olduğu düşünülen kısımlara açıklık getirilmeye çalışılmıştır. Yapılan her yeni çalışma bir önceki çalışmayı da kaynak göstererek birikimli olarak ilerlemiş ve günümüze kadar geçen 137 yıllık zaman içerisinde yeni okuma ve anlamlandırma önerileri ile bu alanda ciddi bir yol alınmıştır.“Türkiye'de Yapılan Çalışmalarda Orhon Yazıtları'nı Okuma ve Yorumlama Farklılıkları (1936-2016)”isimli tezimizde ilk olarak Radloff tarafından yapılan metin yayımından başlayarak en son Türkiye'de Ahmet Bican Ercilasun tarafından yapılan metin yayımına kadar hazırlanmış olan Orhon Yazıtları'nı okuma çalışmaları karşılaştırmalı olarak incelenmiş ve kelimeler üzerinden okuma, yorumlama ve anlamlandırma farklılıkları tespit edilmeye çalışılmıştır. Tezin giriş bölümünde, Orhon Yazıtları ile ilgili yapılan okuma çalışmaları kısa bir şekilde tanıtıldıktan sonra çalışmanın amacına ve çalışmada izlenen yönteme yer verilmiştir. Tezin ikinci bölümünde, Türkiye'de Hüseyin Namık Orkun, Muharrem Ergin, Talat Tekin, Cengiz Alyılmaz, Erhan Aydın, Hatice Şirin User, Mehmet Ölmez ve Ahmet Bican Ercilasun tarafından yapılan Orhon Yazıtları okuma çalışmaları; Runik harfleri Latin harflerine aktarırken uyguladıkları transkripsiyon yöntemleri ve Kül Tėgin, Bilge Kagan ve Tunyukuk Yazıtları'nı okuma yöntemleri ayrıntılı olarak incelenmiştir. Tezin üçüncü bölümünde, okunuşu ve yorumlanışı bakımından tartışmalı olduğu tespit edilen kelimeler, Radloff'tan Ahmet Bican Ercilasun'a kadar yapılan okuma çalışmalardaki karşılıkları kronolojik bir sıra ile verilerek Kül Tėgin, Bilge Kagan ve Tunyukuk Yazıtı için açılan ayrı başlıklar altında araştırmacıların okuma ve yorumlama yöntemlerine yer verilmiştir. Açıklanan kelime üzerinden Orhon Yazıtları ile ilgili yapılan çalışmalardaki okuma ve yorumlama farklılıklarının nelerden kaynaklandığı ve ilk hangi araştırmacı tarafından yaygın okunuşun gerçekleştirildiği tespit edilmiş ve sebepleri ile beraber ayrıntılı olarak değerlendirilmiştir. Tezin sonuç bölümünde ise tezin üçüncü bölümünde açıklanmaya çalışılan 182 kelimeden elde edilen veriler ışığında Orhon Yazıtları'nın okuma ve yorumlama farklılıklarının sebepleri maddeler halinde sıralanmıştır.
Özet (Çeviri)
Orhon inscriptions, the oldest known written documents of Turks, in 1893 Thomsen runic letters analysis and publication of the report along with making the first Radloff in 1894 attracted the attention of many researchers and studies have been started in this field. It is a natural consequence of this that many publications have been made on reading, interpreting and interpreting the inscriptions both in Turkey and abroad and it has been tried to clarify the subjects and the parts that are thought to be problematic. Each new study progressed cumulatively by citing the previous study and a serious progress has been made by bringing together new reading and interpretation suggestions over the past 137 years.“Orhon Inscriptions in the Study Reading and Interpretation Differences in Turkey (1936-2016)”, the thesis in the first, starting from the text publications made by Radloff latest made by Ahmet Bican Ercilasun publication until the prepared text publications in Turkey, were comparatively analyzed and read out the words, interpret and explain the differences were attempted to be determined. In the introduction part of the thesis, after the reading studies about Orhon Inscriptions are briefly introduced, the purpose of the study and the method followed in the study are included. In the second part of the thesis, in Turkey, Huseyin Namık Orkun, Muharrem Ergin, Talat Tekin, Cengiz Alyılmaz, Erhan Aydın, Hatice Şirin User, Mehmet Ölmez and Ahmet Bican Ercilasun Orkhon Inscriptions related text publications; the transcription methods they applied while transferring the Runic letters to the Latin letters, the methods of reading the Kül Tėgin, Bilge Kagan and Tunyukuk Inscriptions were examined in detail. In the third part of the thesis, the words determined to be controversial in terms of their reading and interpretation are given in a chronological order and the researchers' reading and interpretation methods are presented under separate titles for Kül Tėgin, Bilge Kagan and Tunyukuk Inscription by giving their equivalents in reading studies from Radloff to Ahmet Bican Ercilasun in cronological order. Based on the word explained, it was determined what the differences in reading and interpretation in the studies about Orhon Inscriptions originate from and which researcher made the most common reading and given in detail with their reasons. In the conclusion part of the thesis, in the light of the data obtained from 182 words tried to be explained in the third part of the thesis, the reasons of the differences in reading and interpretation of Orhon Inscriptions are listed as items.
Benzer Tezler
- Rusya'da Türkoloji çalışmaları çerçevesinde Türkiye Türkçesiyle ilgili eserlerin incelenmesi
Review of work with Turkish language in the framework of Russian Turcology
SAHIBA KHALAFOVA
Doktora
Türkçe
2018
Türk Dili ve EdebiyatıGazi ÜniversitesiTürkçe Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FAHRİ TEMİZYÜREK
- Orhun Yazıtları üzerine Türkiye'de yapılmış yayınların açıklamalı kaynakçası
An annotated bibliography of published studies in Turkish about the Orkhon Inscriptions
IRMAK KAÇAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Türk Dili ve EdebiyatıKaradeniz Teknik ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ASİYE MEVHİBE COŞAR
- Махмуд Кашгаринин 'Диван Лугат ит-Түрк' сөздүгү кыргыз элинин культурогенези боюнча тарыхый-этнографиялык булак катары'
Kırgızların kültür tarihinin kaynağı olarak Kaşgarlı Mahmud'un 'Divanü Lugat it-Türk' sözlüğü
NURSULTAN ABDİMİTALİB ULUU
Doktora
Kırgızca
2023
TarihKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ANVARBEK MOKEEV
- Orhan Pamuk'un romanları üzerine bir araştırma
A research on the novels of Orhan Pamuk
FETHİ DEMİR
Doktora
Türkçe
2011
Türk Dili ve EdebiyatıYüzüncü Yıl ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ALAATTİN KARACA