Yuri Lotman'ın kültür göstergebilimi bakış açısından Nasreddin Hoca fıkralarının İngilizce çevirilerinde kültürel aktarım sorunsalı
The problematic of cultural transmission in english translations of Nasreddin Hodja jokes from Yuri Lotman's perspective of semiotics of culture
- Tez No: 636750
- Danışmanlar: PROF. DR. SÜNDÜZ KASAR
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Mütercim-Tercümanlık, Translation and Interpretation
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Batı Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Diller ve Kültürlerarası Çeviribilim Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 249
Özet
Bu çalışmanın amacı, Nasreddin Hoca fıkralarının Türkçeden İngilizceye çevirilerindeki kültürel öğelerin aktarımlarındaki kültürel farklılıkları çeviri örnekleriyle sunmak ve bu farklılıklardan kaynaklanan zorlukları incelemektir. Bu amaca yönelik olarak Yuri Lotman'ın semiyosfer (göstergeküre), sembol, asimetri (bakışımsızlık) ve kültürel bellek gibi kültür göstergebilimi kavramları çeviri göstergebilimine uyarlanmış ve 74 fıkra örneği bu doğrultuda incelenmiştir. İnsanları güldüren ve düşündüren Nasreddin Hoca fıkraları içeriğinde alt metinleri barındıran ve Anadolu kültürünün gelecek kuşaklara aktarımını sağlayan folklorik metinlerdir. Dolayısıyla bu metinlerin çevirilerinin bir kültür aktarımı olarak değerlendirilmesi ve kültürel öğelerle sembollerin yeterli kültürel ve tarihi bilgi edinilerek dikkatli ve özenli bir şekilde çevrilmesi gerekmektedir. Çalışma kapsamında öncelikle, mizah kavramıyla birlikte Lotman kavramlarının Nasreddin Hoca fıkralarıyla ilişkisi kurulmuş, sonrasında fıkra örneklerindeki kültürel öğelerin aktarımında tespit edilen zorluklar örnekler üzerinde tartışılmış ve Lotman'ın kavramlarıyla değerlendirmesi yapılmıştır. Değerlendirme sonucunda kimi çevirmenlerin, karşılığı bulunmayan kültürel öğelerin çevirilerinden kaçındığı, kimilerinin bu öğeleri yeterli açıklama ve bilgi sunmadan kaynak dilde olduğu gibi bıraktığı, kimilerinin ise hedef kültürde var olan benzer kavramlarla karşıladığı saptanmıştır. Bu bağlamda, çeviri eyleminden önce yapılacak olan göstergebilimsel çözümleme ve yorumlamaların kültürel öğelerin aktarımında çevirmene yardımcı olabileceği ve çevirinin kültürlerarası iletişim işlevine katkı sağlayacağı düşünülmektedir.
Özet (Çeviri)
The purpose of this study is to present the cultural differences in English translations of Nasreddin Hodja Jokes and analyse the difficulties that arise from these differences. To this end, 74 examples were analysed by the help of Yuri Lotman's concepts of semiotics of culture such as semiospher, symbol, assymetry and cultural memory. These concepts were adopted to semiotics of translation field. Nasreddin Hodja Jokes that make people laugh and think are folkloric texts interwoven with subtexts and they render it pass down Anatolian culture to the next generations. For this reason translation of those texts should be seen as an act of cultural transfer and the symbols and cultural elements in those texts should be translated carefully by considering their cultural and background information. In this study first the concept of homour was analyzed with an association built between Lotman's concepts and Nasreddin Hodja Jokes were discussed with examples identified in accordence with the Lotman's concept. The analysis of translation showed that while some translators avoid translating the cultural elements unique to the source text culture and wipe out the sign in the target text, some translators directly transfer the cultural element from the source culture without explication or elaboration of those items and still some others use the target culture equivalence of those cultural elements. The difficulties in translation of cultural elements as found in the examples in this study were ascribed to lack of cultural background information. In this sense, semiotical analysis and interpretations of source text prior to the act of translation could help the translators in transformation of cultural elements and contribute to the intercultural communication function of translation.
Benzer Tezler
- Yuri Lotman hayatı – kuramı – etkisi
Yuri Lotman: His life, his theory and his legacy
SABRİ GÜRSES
Doktora
Türkçe
2019
Batı Dilleri ve EdebiyatıErciyes ÜniversitesiRus Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEVİNÇ ÜÇGÜL
- Görsel iletişim bağlamında kitap kapaklarında glokalleşme: Küçük Prens örneği üzerinde göstergebilimsel çözümleme
Başlık çevirisi yok
TUBA HAS
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
İletişim BilimleriKocaeli Üniversitesiİletişim Tasarımı ve Bilişim Teknolojileri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET CEM PEKMAN
- Semiotics of space: A critical analysis of Yuri Lotman's spatial theory based on three novels from different periods; north and south, brave new world, and oranges are not the only fruit
Mekanın semiyotiği: Yuri Lotman'ın mekan teorisinin farklı dönemlere ait North and South, Brave New World, ve Oranges are not the Only Fruit adlı üç roman üzerinden eleştirel analizi
SENA TEBER
Yüksek Lisans
İngilizce
2017
İngiliz Dili ve EdebiyatıKocaeli ÜniversitesiBatı Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. METİN TOPRAK
- Textual readings of architecture: Orienting semiosphere
Mimarlığın metinsel okumaları: Anlammekan'ı konumlandırmak
GÜNCE EŞİNGEN
Yüksek Lisans
İngilizce
2014
MimarlıkOrta Doğu Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYŞEN SAVAŞ SARGIN
- Savaş nesri yazarlarından Yuri Bondarev'in eserlerine sosyo-psikolojik bir yaklaşım
A socio-psychological approach to the works of Yuri Bondarev of the war prose writers
BADEGÜL CAN
Doktora
Türkçe
2014
Batı Dilleri ve EdebiyatıErciyes ÜniversitesiRus Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEVİNÇ ÜÇGÜL