Türkçe Aca'ib ü'l-Mahlukat yazmalarının minyatürlerinde üslup ve ikonografya
The Style and the iconography in the miniature of the Turkish manuscript of Aja'ib al-Mahlukat
- Tez No: 63765
- Danışmanlar: DOÇ. DR. SERPİL BAĞCI
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sanat Tarihi, Art History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 1997
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Arkeoloji ve Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 359
Özet
ÖZET Aca'ib ü'1-mahlukat ve Gara ib ü'1-mevcudat adlı eser 1280-83 yıllarında Kazvînî tarafından Arapça yazılmıştır. Eser daha sonra çeşitli tarihlerde Farsça, Çağatayca ve Türkçe'ye tercüme edilir. Türkçe tercümelerden biri 1552-53 yıllarında Sürûrî tarafından yapılmıştır. Sürûrî, eseri Kanunî Sultan Süleyman'ın oğlu Şehzade Mustafa'nın isteği üzerine tercüme etmeye başlar. Fakat Mustafa'nın ölümü üzerine tercümeyi tamamlamaz. İki bölümden oluşan eserin birinci bölümünde gezegenler, burçlar, kuzey ve güney kutbunda bulunan yıldızlar, ikinci bölümde ise melekler, Çin, Hint ve Fars denizinde yaşayan acayip yaratıklar anlatılır. Tamamlanmamış olan bu metnin altı minyatürlü kopyası mevcuttur. R.1088'de 148, H.409'da 146 konu resimlenmiştir. Bu iki eser tasvir sayısı açısından en zengin kopyalardır. R. 1662' de ise eserin sadece birinci bölümünde yer alan 55 konu resimlenmiştir. Üslup açısından yazmaları üç grupta değerlendirmek mümkündür. XVI. yüzyıla tarihlendirilen A.3632 ve Add.7894 no.lu kopyalar ile 1684 tarihli H.409 no.lu kopya hem üslup hem de konulan yorumlama açısından birbirlerine benzemektedirler. Bu kopyalarda titiz, özenli ve ayrıntılı bir çalışmanın ürünü olan resimler yer alır. 1701 tarihli R.1088 ve 1856 tarihli Ms. or. quart 1828 no.lu yazmalarda ise kaba bir üslupla yapılmış tasvirler bulunmaktadır. Üçüncü grup R1662 no.lu yazmadır. Bu yazma hem ikonografik program hem de üslup açısından diğer kopyalardan farklıdır. Yazmaların üretim tarihleri arasında uzun zaman dilimleri bulunmasına rağmen ortak bir ikonografik programın uygulandığı görülmektedir. Sanatçılar konulan aynı ifade biçimiyle resimlemişlerdir. Söz konusu ikonografik program sadece Sürûrî kopyalan için oluşturulan özgün bir program değildir. Bu tasvirlere Kazvînînin eserinin Arapça ve Farsça çeşitli kopyalarında, farklı konularda hazırlanan el yazmalarında ve el sanatı örneklerinde de rastlanmaktadır.Hem coğrafya hem de kozmografyaya ait bilgiler içeren eserin Osmanlılar döneminde yoğun bir ilgi uyandırdığı bugün müze ve kütüphanelerde mevcut olan çok sayıda kopyalarından anlaşılmaktadır. Bu kopyalarda yer alan tasvirler Osmanlı resim sanatında önemli bir yere sahiptir.
Özet (Çeviri)
Ill SUMMARY The work“Aja'ib al-makhlukat and Ghara'ib al-mawjudat”was written during the years 1280-83 by Qazwini in Arabic. The work was later at different dates translated into Persian, Jagataic, and Turkish. One of the Turkish translations was done by Surun during the years 1552-53. He started translating the work upon the request by the Ottoman prince Mustafa, the son of Sultan Suleiman the lawmaker. However, Mustafa died, and he did not complete the translation. In the first of the work which consist of two parts, the author writes about the planets, constellations, and the stars of the north-and south-pole, and in the second part about angels and strange creatures that live in the seas of China, India and Persia. There exist six copies with miniatures of this uncompleted text. 148 themes were portrayed in R1088 and 146 themes in H.409. These two works are the richest copies in respect of the number of picturings. In R 1662 only 55 themes that are in the first part of the work were pictured. These writings can be considered in three groups in respect of style. The copies v. A. 3 63 8 and Add. 7894, dated as from the XVI. century, and the copy dated 1684 with the number H.409 resemble each other in respect of style as well as their interpretation of the themes. The pictures in these copies are the result of a meticulous, painstaking and detailed work. In the writings dated 1701 with no. R1088 and 1856 with no. Ms. or. quart 1828, however there are picturings of rough style. The writing no. R 1662 is of the third group. This writing differs from the other copies in respect of iconographic program as well as of style. Although these are long time periods between the production dates of the writings it, can be observed that a common iconographic program was applied. TheIV artists portrayed the themes in the same way of expression. This iconographic program is not a program that was developed solely for the Surun copies. These portrayings can also be seen in various Arabic and Persian copies of Qazwini's work, in manuscripts produced about different themes, and in handicraft samples. The numerous copies that exist today in museums and libraries show that this work that contains information about geography as well as cosmography, attracted a lot of attention and interest in the Ottoman period. The picturings in these copies are an important part of the Ottoman Art of Painting.
Benzer Tezler
- Osmanlı minyatür sanatında yaratılış imgesi
The imagine of creation in Ottoman miniature art
EMİNE AKDOĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
El SanatlarıOndokuz Mayıs Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. RECEP GÜN
- Topkapı Sarayında bulunan evren olgusu içerikli minyatürlerin resim diliyle yorumlanması
Interpreting miniatures with universe phenomenon contents in the Topkapı Palace with picture language
SABRİYE ÖZTÜTÜNCÜ
Sanatta Yeterlik
Türkçe
2019
Güzel SanatlarAkdeniz ÜniversitesiSanat ve Tasarım Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FATİH BAŞBUĞ
- Aca'ibü'l-mahlukat (200a-404a varaklar arası) (giriş,transkripsiyonlu metin, dil-yazım özellikleri, dizin-sözlük)
Aca'ibü'l-mahlukat (200a-404a varaklar arasi) (giriş,transkripsiyonlu metin, dil-yazim özellikleri, dizin-sözlük)
MEHMET GEDİZLİ
Doktora
Türkçe
2011
DilbilimKocaeli ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MÜNEVVER TEKCAN
- Acaibü'l-Ma?l?k?t giriş, metin, inceleme, dizin ?sözlük
Acaibü?l-Ma?l?k?t introduction, text, analysis, index-dictionary
ŞERİFE BURCU AL
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Türk Dili ve EdebiyatıSakarya ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. SELÇUK KIRBAÇ
- İbrâhîm Bin Bâlî'nin Hikmet-Nâme'sindeki coğrafi unsurlar üzerine mitolojik, efsanevi ve tarihî açıdan bir inceleme
A mythological mythical and historical analysis on the geographical elements in İbrâhîm Bin Bâlî's work Hikmet-Nâme
DUYGU KERTİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Türk Dili ve EdebiyatıHacettepe ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FATMA SABİHA KUTLAR OĞUZ