Eski Uygurca zaman kategorisinin metindilbilim açısından incelenmesi: İyi ve Kötü Prens öyküsü örneği
The textlinguistic analysis of tense category in old Uyghur: The case of İyi ve Kötü Prens öyküsü
- Tez No: 638791
- Danışmanlar: PROF. DR. BÜLENT GÜL
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türkiyat Araştırmaları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türkiyat Araştırmaları Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 186
Özet
Son yıllarda zaman ekleriyle ilgili dilbilimciler tarafından zaman, görünüş (Aspect), kiplik konuları üzerinde yapılan çalışmalar artmıştır.“Eski Uygurca Zaman Kategorisinin Metin dilbilim açısından İncelenmesi : İyi ve Kötü Prens Öyküsü Örneği”başlıklı bu tezde, zaman kategorisi metindilbilim çatısı altında ele alınmış ve bu bakımdan eski Uygurca metinlerinde karşımıza çıkacak olan zaman ekleri incelenmiştir. Eski Uygurcada zaman eki olarak kullanılan -DX, -mXş, -(X/A)r, -GAy ve -DAçI eklerinin temel anlamlarının yanı sıra birden fazla anlama sahip olduğu da görülmektedir. Bu tezde bu eklerin taşıdığı anlamların bilişsel dilbilim çerçevesinde prototip anlamını ortaya koymak hedeflenmiştir. Bu çalışmada metin incelemesi için ön plan ve arka plan teorilere odaklanarak, İyi ve Kötü Prens Öyküsü metininde zaman eklerinin nasıl kullanıldığını incelemiştir. Metinde belli bir zaman grubunun kullanımı açısından diğer zamanlara göre daha yoğun tercih edilmiş olduğunu görmek mümkündür. Aynı zamanda zaman kategorisindeki bu seçim, aslında metinlerin türlerine göre de değişkenlik göstermektedir.
Özet (Çeviri)
The purpose of this dissertation is to describe tense category in old Uyghur text. The main goal behind the first chapter is to introduce the topics of the thesis and review literature regarding text linguistic. Chapter 1 discusses the terminologies 'Foreground – Background', 'Tense', 'Aspect', 'Modality' and 'Prototype meaning' that based on recent researches by linguists . Chapter 2 considers the various usage of the tense markers of old Uyghur DX, -mXş, -(X/A)r, -GAy and-DAçI. On the basis of it, each part sets the Prototype meaning established through the previous research results. A common feature of the texts that, when analyzing a particular text, it is possible to see that the text is preferred more intensely in terms of the use of a certain time marker. Chapter 3, based on the results of the study in Chapter 1 and 2, we apply to the text İyi ve Kötü Prens Öyküsü and analyze the frequency of tense markers use in the text. Finally, Last chapter summaries the previous contents of the study and suggests remains.
Benzer Tezler
- Байыркы уйгур тилинин чак категориясы (салыштырма-тарыхый багытта изилдөө)
Eski uygurca'da zaman (Tarihi-karşılaştırmalı inceleme)
ZARİNA CALBİYEVA
Doktora
Kırgızca
2017
Türk Dili ve EdebiyatıKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiTürkoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BURUL SAGINBAYEVA
- Eski Uygurcada belirsizlik ifade eden çokluk sözcükleri
Plural words which expressing indefineteness in old Uyghur
EZGİ KUŞKONMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
DilbilimEskişehir Osmangazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FERRUH AĞCA
- Orta Asya Uygur resim sanatında biçim ve anlam
Form and meaning in the Central Asian Uighur painting
BEYZA ARAL BAHTİYAROĞULLARI
Doktora
Türkçe
2021
Sanat TarihiMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NURİ SEÇGİN
- Eski Uygurca metinlerden Buddha'ya bakmak
Looking at Buddha from Old Uighur texte
SERAP SEVİM
Doktora
Türkçe
2025
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MURAT ELMALI
- Eski Uygurca Çaştani Bey ve Aç Bars hikâyelerinin söz dizimi incelemesi
A syntactic analysis of the story of Çaştani Bey and Aç Bars in old Uighur language
SENA YALÇIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Dilbilimİstanbul Medeniyet ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BETÜL ÖZBAY