Kütahya Vahid Paşa ve Tavşanlı Zeytinoğlu Kütüphaneleri'nde bulunan yazma eserlerin tezhip sanatı açısından incelenmesi
Evaluation of illuminated manuscripts held by the Kütahya Vahid Paşa and Tavşanlı Zeytinoğlu Libraries
- Tez No: 639141
- Danışmanlar: DOÇ. FİLİZ ADIGÜZEL TOPRAK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Güzel Sanatlar, Sanat Tarihi, Fine Arts, Art History
- Anahtar Kelimeler: Tezhip Sanatı, Yazma Eser, Geleneksel Sanatlar, Vahid Paşa Yazma Eser Kütüphanesi, Tavşanlı Zeytinoğlu İlçe Halk Kütüphanesi, Illumination Art, Manuscript, Traditional Arts, Library of Vahid Paşa, Library of Tavşanlı Zeytinoğlu
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İslam Tarihi ve Sanatları Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 787
Özet
Kitap sanatları içerisinde önemli bir yere sahip olan tezhip , kelime anlamı olarak altınlama, yaldızlama anlamına gelen Arapça zeheb (altın) sözcüğünden türemiştir. Tezhip sanatı başta el yazmaları olmak üzere, levhalar, hilyeler, tuğralar, murakkaaların bezenmesinde kullanılmıştır. Kitaba duyulan ilgi ve hürmet neticesinde gerek İslâm dünyasında gerekse Osmanlı Devleti'nde pek çok resmi ve özel kütüphane kurulmuş; kimi zaman toplumun önde gelen şahsiyetleri hâmi vasfıyla buna öncülük etmişlerdir. Bu çalışmada Osmanlı'nın son dönemlerinde kurulmuş olan Kütahya Vahid Paşa Yazma Eserler ile Tavşanlı Zeytinoğlu Kütüphaneleri'nde bulunan elli adet müzehhep eser, desen, motif, kompozisyon, teknik, renk ve üslûp özellikleri bakımından incelenmiştir. Bu eserlerin seçimi, her iki kütüphanedeki yedi yüz otuz müzehhep eser arasından, kompozisyon ve işçilik açısından nitelikli olmaları veya farklı özellikler taşımaları göz önünde bulundurularak yapılmıştır. İki ana bölümden oluşan tezin birinci bölümünde söz konusu kütüphaneler tanıtılmaya çalışılarak, tezhip sanatının gelişimi ile nakkaşhâne ve sanat hâmiliği konularına değinilmiştir. İkinci bölüm bir katalog çalışması olup, çalışmaya esas teşkil eden eserlerin künyeleri, fotoğrafları, desen analizleri ve çizimlerinden oluşmaktadır. Bölüm sonunda, katalogdaki eserler esas alınarak, sayfa bezemelerinde kullanılan ana formlar, motifler, pervaz, durak, tığ ve güllerin detaylı çizimleri yapılmış ve böylelikle 14. yüzyıl ile 19. yüzyıl arasındaki tezhip sanatının bezeme unsurlarının dokümanı çıkartılmıştır. Bu belgeleme ve inceleme çalışmasının amacı, tezhip sanatının gelişimini ortaya koyarak, motif dağarcığına yenilerinin eklenmesini sağlamaktır.
Özet (Çeviri)
The art of illumination (tezhip) is an art which has found a prominent place in the world of traditional arts. The word tezhip is literally translated as gilding and comes from the Arabic word zeheb (lit. gold). Illumination is widely used to decorate manuscripts, plates of calligraphy, hilye-i şerif's, tuğra's (Sultan's signature) and various calligraphic manuscripts. As a result of interest and reverence for the book, many official and private libraries were established both in the Islamic world and in the Ottoman Empire; sometimes the leading personalities of the society have pioneered this as a patron. In this work, the works of art from in the libraries of Kütahya Vahid Paşa Yazma Eserler and Tavşanlı Zeytinoğlu are evaluated. These fifty pieces of illuminated artwork are evaluated from the points of view of composition, motifs, technique, colour and style. These works of art have been selected from seven hundred thirty illuminated pieces, based on various qualifications, chiefly composition, and craftsmanship. The thesis consists of two parts. In the first part, the two libraries mentioned above will be introduced, and the development of illumination art, the benefaction tradition and the tradition of calligrapher houses will be discussed. The second part focuses mainly on cataloguing. The photographs, the identification plates, the analysis of the motifs and the drawings of the works are displayed. At the end of the second part, detailed drawings of the main forms,page decorations, motifs, pervaz (margins), the duraks (full stop), tığs and roses from these selected works are shown. The decoration parts of illumination art between 14th and 19th centuries are documented. The aim of this documentation is to show the development of illumination art and to create an opportunity to add new elements to the motif treasury.
Benzer Tezler
- Cumhuriyet Döneminde sosyal bilimlerde Kütahya araştırmaları bibliyografyası (1923-2015)
Kütahya researches in social sciences in the Republican Period bibliography (1923-2015)
ELİF GÜN
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
BibliyografyaKütahya Dumlupınar ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HACI MURAT ARABACI
- Kütahya Vahid Paşa Kütüphanesindeki yazma bir cönk-mecmua
Hand-written a periodical of junk in Kütahya Vahid Paşa Library (Research-metin)
DENİZ MENTEŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2002
Türk Dili ve EdebiyatıDumlupınar ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MUSTAFA GÜNEŞ
- Kütahya Vahîd Paşa Yazma Eser Kütüphanesi''nde bulunan Beylikler Dönemi cildleri
The Emirates Period bookbind examples in Kütahya Vahîd Pasha Manuscripts Library
LATİFE DURMUŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
El SanatlarıNecmettin Erbakan Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET ÇAYCI
- Kütahya Vahid Paşa Kütüphanesinde korunan 3313 numaralı el yazması Kur'an-ı Kerim'in koruma ve onarım çalışmaları
Conservation and restoration of the manuscript no.3313 of the Qur'an, preserved in the Vahid Pasha Library in Kutayha
ELİF ÖZYALÇIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Güzel SanatlarKastamonu ÜniversitesiSanat ve Tasarım Ana Sanat Dalı
DOÇ. MUHAMMET BİLGEN
- Kütahya Vahid Paşa Kütüphanesi'nde bulunan tezhibli Kur'an-ı Kerim'ler
The restorative Qur'an in the Library of Kütahya Vahid Pasha
PINAR DOĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
El SanatlarıMersin ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SAVAŞ YILDIRIM