Geri Dön

Kütahya Vahid Paşa ve Tavşanlı Zeytinoğlu Kütüphaneleri'nde bulunan yazma eserlerin tezhip sanatı açısından incelenmesi

Evaluation of illuminated manuscripts held by the Kütahya Vahid Paşa and Tavşanlı Zeytinoğlu Libraries

  1. Tez No: 639141
  2. Yazar: ÜMRAN UYANIK
  3. Danışmanlar: DOÇ. FİLİZ ADIGÜZEL TOPRAK
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Güzel Sanatlar, Sanat Tarihi, Fine Arts, Art History
  6. Anahtar Kelimeler: Tezhip Sanatı, Yazma Eser, Geleneksel Sanatlar, Vahid Paşa Yazma Eser Kütüphanesi, Tavşanlı Zeytinoğlu İlçe Halk Kütüphanesi, Illumination Art, Manuscript, Traditional Arts, Library of Vahid Paşa, Library of Tavşanlı Zeytinoğlu
  7. Yıl: 2020
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: İslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: İslam Tarihi ve Sanatları Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 787

Özet

Kitap sanatları içerisinde önemli bir yere sahip olan tezhip , kelime anlamı olarak altınlama, yaldızlama anlamına gelen Arapça zeheb (altın) sözcüğünden türemiştir. Tezhip sanatı başta el yazmaları olmak üzere, levhalar, hilyeler, tuğralar, murakkaaların bezenmesinde kullanılmıştır. Kitaba duyulan ilgi ve hürmet neticesinde gerek İslâm dünyasında gerekse Osmanlı Devleti'nde pek çok resmi ve özel kütüphane kurulmuş; kimi zaman toplumun önde gelen şahsiyetleri hâmi vasfıyla buna öncülük etmişlerdir. Bu çalışmada Osmanlı'nın son dönemlerinde kurulmuş olan Kütahya Vahid Paşa Yazma Eserler ile Tavşanlı Zeytinoğlu Kütüphaneleri'nde bulunan elli adet müzehhep eser, desen, motif, kompozisyon, teknik, renk ve üslûp özellikleri bakımından incelenmiştir. Bu eserlerin seçimi, her iki kütüphanedeki yedi yüz otuz müzehhep eser arasından, kompozisyon ve işçilik açısından nitelikli olmaları veya farklı özellikler taşımaları göz önünde bulundurularak yapılmıştır. İki ana bölümden oluşan tezin birinci bölümünde söz konusu kütüphaneler tanıtılmaya çalışılarak, tezhip sanatının gelişimi ile nakkaşhâne ve sanat hâmiliği konularına değinilmiştir. İkinci bölüm bir katalog çalışması olup, çalışmaya esas teşkil eden eserlerin künyeleri, fotoğrafları, desen analizleri ve çizimlerinden oluşmaktadır. Bölüm sonunda, katalogdaki eserler esas alınarak, sayfa bezemelerinde kullanılan ana formlar, motifler, pervaz, durak, tığ ve güllerin detaylı çizimleri yapılmış ve böylelikle 14. yüzyıl ile 19. yüzyıl arasındaki tezhip sanatının bezeme unsurlarının dokümanı çıkartılmıştır. Bu belgeleme ve inceleme çalışmasının amacı, tezhip sanatının gelişimini ortaya koyarak, motif dağarcığına yenilerinin eklenmesini sağlamaktır.

Özet (Çeviri)

The art of illumination (tezhip) is an art which has found a prominent place in the world of traditional arts. The word tezhip is literally translated as gilding and comes from the Arabic word zeheb (lit. gold). Illumination is widely used to decorate manuscripts, plates of calligraphy, hilye-i şerif's, tuğra's (Sultan's signature) and various calligraphic manuscripts. As a result of interest and reverence for the book, many official and private libraries were established both in the Islamic world and in the Ottoman Empire; sometimes the leading personalities of the society have pioneered this as a patron. In this work, the works of art from in the libraries of Kütahya Vahid Paşa Yazma Eserler and Tavşanlı Zeytinoğlu are evaluated. These fifty pieces of illuminated artwork are evaluated from the points of view of composition, motifs, technique, colour and style. These works of art have been selected from seven hundred thirty illuminated pieces, based on various qualifications, chiefly composition, and craftsmanship. The thesis consists of two parts. In the first part, the two libraries mentioned above will be introduced, and the development of illumination art, the benefaction tradition and the tradition of calligrapher houses will be discussed. The second part focuses mainly on cataloguing. The photographs, the identification plates, the analysis of the motifs and the drawings of the works are displayed. At the end of the second part, detailed drawings of the main forms,page decorations, motifs, pervaz (margins), the duraks (full stop), tığs and roses from these selected works are shown. The decoration parts of illumination art between 14th and 19th centuries are documented. The aim of this documentation is to show the development of illumination art and to create an opportunity to add new elements to the motif treasury.

Benzer Tezler

  1. Cumhuriyet Döneminde sosyal bilimlerde Kütahya araştırmaları bibliyografyası (1923-2015)

    Kütahya researches in social sciences in the Republican Period bibliography (1923-2015)

    ELİF GÜN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2018

    BibliyografyaKütahya Dumlupınar Üniversitesi

    Tarih Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ HACI MURAT ARABACI

  2. Kütahya Vahid Paşa Kütüphanesindeki yazma bir cönk-mecmua

    Hand-written a periodical of junk in Kütahya Vahid Paşa Library (Research-metin)

    DENİZ MENTEŞ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2002

    Türk Dili ve EdebiyatıDumlupınar Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. MUSTAFA GÜNEŞ

  3. Kütahya Vahîd Paşa Yazma Eser Kütüphanesi''nde bulunan Beylikler Dönemi cildleri

    The Emirates Period bookbind examples in Kütahya Vahîd Pasha Manuscripts Library

    LATİFE DURMUŞ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    El SanatlarıNecmettin Erbakan Üniversitesi

    İslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. AHMET ÇAYCI

  4. Kütahya Vahid Paşa Kütüphanesinde korunan 3313 numaralı el yazması Kur'an-ı Kerim'in koruma ve onarım çalışmaları

    Conservation and restoration of the manuscript no.3313 of the Qur'an, preserved in the Vahid Pasha Library in Kutayha

    ELİF ÖZYALÇIN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    Güzel SanatlarKastamonu Üniversitesi

    Sanat ve Tasarım Ana Sanat Dalı

    DOÇ. MUHAMMET BİLGEN

  5. Kütahya Vahid Paşa Kütüphanesi'nde bulunan tezhibli Kur'an-ı Kerim'ler

    The restorative Qur'an in the Library of Kütahya Vahid Pasha

    PINAR DOĞAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    El SanatlarıMersin Üniversitesi

    Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. SAVAŞ YILDIRIM