Lübnan Trablusşam Karatay Medresesi, Karatay Evi ve çevresi koruma sorunları
Protection problems of Karatay Madrasah, Karatay House and surrounding area in Tripoli Lebanon
- Tez No: 640978
- Danışmanlar: PROF. DR. ZEYNEP GÜL ÜNAL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Trablus¸sam, Memlük mimarisi, Karatay medresesi, kültür mirası, restorasyon, Tripoli, Mamluk architecture, Qartawiyyah madrasah, cultural heritage, restoration
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Rölöve-Restorasyon Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 427
Özet
Lübnan'ın Kuzey sahilinde yer alan Trablusşam şehri, Lübnan Cumhuriyeti'nin hem ikinci büyük şehri hem de ikinci başkentidir. Çok eski bir şehir olan Trablusşam'ın yazılı tarihi MÖ. 1400'e dayanır. Trablusşam şehri, Trablus Kenti ve el-Mina Kenti olarak iki ana bölümden oluşmaktadır. Memlük döneminde Kahire'den sonra devletin ikinci merkezi olmuştur. 1289 yılında Memlükler Trablusşam'ı fethettiğinden beri şehir günümüze kadar ayakta kalmıştır. 150 anıtsal eseri ve bozulmamış mimarisiyle Akdeniz sahil şehirleri arasında; tarihi eser sayısı bakımından en zengin şehir olmuştur. Memlük döneminde“Ilim ve Ulemâ Şehri”ünvanı kazanmış ve içinde her türlü ilim ve sanatın eğitimini veren 360 medrese olduğu belirlenmiştir. Trablusşam'da medreselerin çoğunluğu tarihi kent merkezindeki Büyük Mansuri Cami çevresinde bulunmaktadır. Şehrin en önemli yapılarından olan ve Büyük Mansuri Camisi yanında bulunan medreselerden biri de Memlük Dönemi Anıtsal Yapısı Karatay Medresesi'dir. 1316-26 tarihleri arasında o dönemin yöneticisi Sultan Karatay tarafından inşa edilmiştir. Sultan Karatay'ın naaşı yaptırdığı medresesine gömülmüştür. Medresenin kıble duvarı 15.yy'da resmi kararnameleri göstermek için kullanılmıştır. Memlük sivil mimarlık örneği Sultan Karatay'ın evi medresenin güney cephesinin olduğu sokakta bulunmaktadır ve medreseye üst örtüyle bağlanmaktadır. Medrese çevresinde Sultan Karatay tarafından kurulan vakıf binaları inşa edilmiştir. Memlük mimarisinin güzel örnekleri olan vakıf binaları tarihi kent merkezindeki çarşı olarak günümüzde halen faaliyet göstermektedir. Karatay medresesi, Karatay evi ve Karatay vakıf yapıları tarihsel değeri ve mimari özellikleri nedeni ile korunması ve incelenmesi gereken değerlere sahiptir. Özellikle bulunduğu dokunun belirleyici anıtlarından biri olması, Memlük Dönemi'nin en önemli yöneticilerinden biri tarafından inşa ettirilen bir yapı ve konutunun fiziki bağlantıları ve medresenin kıble duvarı üzerinde yer alan 15. yüzyıl kararnameleri yapıyı barındırdığı değerleri açısından önemli kılmaktadır. Yapının günümüze kadar vakfiyesine ilişkin bir çalışma yapılmış ve mimari rölöve tekniğinde belgelenmiştir. Tez kapsamında; Karatay Medresesi (M.S.1316-26) ve Sultan Karatay evinin (M.S.1320) analitik rölövelerinin hazırlanması ve medrese çevresindeki Karatay vakfına ait yapılarla beraber bu kapsam da koruma önerilerinin geliştirilmesi hedeflenmektedir. Trablusşam'da bulunan kültür mirası yapıların büyük çoğunluğu birçok araştırmacı tarafından incelenmiş ve kitaplar yazılmıştır. Ancak bu yapıların ayrıntılı olarak belgelenmesi ve koruma sorunlarının araştırılmasına yönelik koruma uzmanı mimarlar tarafından daha önce akademik bir çalışma yapılmamıştır. Bu çalışma kapsamında detaylı bir belgeleme çalışmasının yapılması ve 1975'te yaşanan iç savaş sonrası belirlenen tarihi çevrede sosyal, kültürel ve fiziksel açıdan yaşanan değişimler ele alınarak kültürel mirasın nasıl korunacağına dair önerilerin tanımlanması hedeflenmektedir. Bu çalışma ile söz konusu yapılar ilk kez koruma odaklı mimari bir bakış açısıyla incelenerek elde edilen veriler çok yönlü ele alınarak değerlendirilecektir. Araştırma süresince yapıların bakımından sorumlu kurumlar ve kullanıcılar ile görüşmeler yapılması, yapıların mekan kurgusu, yapım tekniği ve malzeme açısından yerinde ölçümlerle ayrıntılı olarak incelenmesi hedeflenmektedir. Bu çalışmada Karatay Medresesi, evi ve çevresi özgün niteliklerinin korunması, koruma sorunları belirlenerek gelecek nesillere aktarılabilmesi için alanın korunmasına yönelik yönlendirici öneriler geliştirilmesi, Trablusşam'daki mimari mirasın varlığı ve korunmasında farkındalık yaratması, diğer yapıların restorasyonları sürecinde gereken analizlerin yapılarak koruma yöntemlerinin belirlenmesi konusunda olumlu yönde etkilemesi hedeflenmektedir.
Özet (Çeviri)
Located on the northern coast of Lebanon, Tripoli is both the second largest city and the second capital of the Republic of Lebanon. The written history of Tripoli, which is a very old city, dates back to 1400 BC. The city of Tripoli consists of two main parts: the city of Tripoli and the city of al-Mina. During the Mamluk period it became the second center of the state after Cairo. Since the Mamluks conquered Tripoli in 1289, the city has survived to the present day. With 150 monumental artifacts and unimpaired architecture, it is among the Mediterranean coastal cities; it was the richest city in terms of the number of historical monuments. During the Mamluk period he won the title of“City of Science and Ulema”and it has been determined that there are 360 madrasahs that provide education for all kinds of science and art. Most of the madrasahs in Tripoli are located around the Great Mansuri Mosque in the historical city center. One of the most important structures of the city and one of the madrasas next to the Great Mansuri Mosque, the monumental structure of the Mamluk period is Qartawiyyah Madrasah. It was built between AD 1316-26 by Sultan Qaratay, the governor of that period. The body of Sultan Qaratay was buried in his own madrasah. The Qibla wall of the madrasah was used to show official decrees in the 15th century. An example of the Mamluk civil architecture, the house of Sultan Qaratay is located on the street where the south side of the madrasah is located and is connected to the madrasah with an vaulting. Foundation buildings established by Sultan Qaratay were built around the madrasah. The foundation buildings, which are beautiful examples of Mamluk architecture, are still active as the bazaar in the historical city center. Qaratay madrasah, Qaratay house and Qaratay foundation structures have values that need to be protected and examined due to their historical value and architectural features. Particularly, it is one of the defining monuments of the urban texture, the physical connections of a building and house built by one of the most important governor of the Mamluk Period and the 15th century decrees on the Qibla wall of the madrasah make the structure important in terms of its values. A study on the charter of a waqf of the building has been made until today and has been documented architectural surveying techniques. In the thesis; preparation of analytical surveys of Qaratay Madrasa (A.D.1316-26) and Sultan Qaratay house (A.D.1320) and in this context, it is aimed to develop conservation proposals along with the structures of Karatay Foundation in the surrounding of the madrasah. Many of the cultural heritage buildings in Tripoli have been studied and written by many researchers. However, an academic study has not been conducted by conservation architects in order to document these structures detailed and to investigate conservation problems. Within the scope of this study, it is aimed to carry out a detailed documentation study and to define the suggestions on how to protect the cultural heritage by considering the social, cultural and physical changes in the historical environment determined after the civil war in 1975. In this study, these buildings will be examined for the first time from a conservation oriented architectural perspective and the data obtained will be evaluated in a multi-faceted way. During the research, it is aimed to conduct interviews with the institutions and users responsible for the maintenance of the buildings, and to examine the buildings in detail with on-site measurements in terms of space fiction, construction technique and material. In this study, protection of authenticity attribution of Qaratay Madrasah, house and its surroundings area, identifying protection problems, developing directing recommendations for the protection of the area so that and passed on to future generations, raise awareness of the existence and preservation of the architectural heritage in Tripoli, other structures during the restoration process by making the necessary analysis to determine the protection methods is aimed to affect positively.
Benzer Tezler
- Lübnan/Trablusşam'daki Memlûk Dönemi medreseleri
The Mamluk madrasahs in Lebanon/Tripoli
ÖMER SÖYLEMEZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
MimarlıkAkdeniz ÜniversitesiAkdeniz Ortaçağ Araştırmaları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YILDIRAY ÖZBEK
- Suriyeli mültecilere yönelik göç politikalarında yerel yönetimlerin rolü: Gaziantep ve Trablusşam'da karşılaştırmalı bir politika analizi
The role of local governments in migration policies towards Syrian refugees: A comporative policy analysis in Gaziantep and Tripoli
SÖNMEZ ALVANOĞLU
Doktora
Türkçe
2022
Kamu Yönetimiİstanbul ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YEŞER YEŞİM ÖZER YÜRÜR
- Trablusşam kentsel sit alanının incelenmesi ve içinde yer alan sivil mimarlık örnekleri üzerine bir araştırma
Survey of the old tripoli city and analysis of examples of architectural civil structures
KHALED TADMORİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2000
MimarlıkMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiRestorasyon Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İLGİ YÜCE AŞKUN
- The managerial practices of Lebanese restaurants towards workforce with disabilities
Lübnan restoranlarının engelli işgücüne yönelik yönetsel uygulamaları
RASHA AL SHAER
Yüksek Lisans
İngilizce
2022
İşletmeHaliç Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MUSTAFA ŞENYÜCEL
- Lübnan siyasal sisteminin açık ve kapalı medeniyet yaklaşımları
Open and closed civilization approach to Lebanon political system
KUBİLAY ÇAKIR
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Siyasal Bilimlerİbn Haldun ÜniversitesiMedeniyet Araştırmaları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. RECEP ŞENTÜRK