Çalışma belleğinin geliştirilmesine yönelik erken müdahale programının özel yetenekli çocukların çalışma belleği performansına etkisi
The effect of early intervention program for improving working memory on working memory performance of gifted children
- Tez No: 641921
- Danışmanlar: PROF. DR. VESİLE YILDIZ DEMİRTAŞ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Özel Eğitim Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Özel Eğitim Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 128
Özet
Erken çocukluk döneminde gelişimdeki kritik dönemler ve çocukların bireysel farklılıkları göz önüne alan araştırmalar okul öncesi dönemde alınan eğitimin çocuğun tüm gelişim alanlarını etkileyen kritik bir süreç olduğunu göstermektedir. Bu dönemdeki özel yetenekli çocukların eğitimi, öğrenme özellikleri ve farklı alanlardaki gelişim özelliklerine uygun bir anlayışa dayandırılmalıdır. Bu kavramların kesişiminde okul öncesindeki özel yetenekli çocuklara hizmet vermenin güçlü etkileri olduğu ve hem erken çocukluk hem de özel yeteneklilerin eğitimi alanlarındaki bilgilerin bir araya getirilmesinin gerekliliği karşımıza çıkmaktadır. Özel yetenekli çocukların erken dönemde belirlenmesinin önemi, uzun yıllar dile getirilmiş olsa da bu çocuklara yönelik erken eğitim müdahalelerinin programlanması konusunda çok yavaş ilerleme kaydedilmiştir. Alan yazında, bu türden bir erken müdahale desteğinin gerekliliğine ve okul öncesi dönemdeki çocuklara yönelik programların geniş çaplı olarak sağlanmasında ilerlemeye ihtiyaç olduğu görülmektedir. Bilimsel çalışmalarda okul öncesi dönemdeki özel yetenekli çocukların eğitime duyduğu ihtiyaç üzerinde fikir birliği olmasına rağmen eğitimde en az hizmet alan gruplardan biri olduğu ortaya konmuştur. Farklı gereksinim grupları (özel yetenek, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu) ve normal gelişim gösteren çocuklar ile yapılan çalışmalar, çalışma belleğinin eğitim ile geliştirilebileceğini göstermektedir. Bu çalışmalardan elde edilen bulgular, bilişsel beceri eğitiminin ümit verici etkileri olduğunu göstermektedir. Bu doğrultuda, bilişsel gelişime erken müdahalenin çok önemli olduğu bir gerçektir. Alan yazında yer alan bazı çalışmalarda okul öncesi dönemdeki çocukların bilişsel becerileri ve çalışma belleklerini geliştirmeye yönelik erken müdahale eğitimi verildiği ve olumlu sonuçlar ortaya konulduğu görülmektedir. Ancak okul öncesi dönemdeki özel yetenekli çocukların çalışma belleği konusunda ne tür bir farklılık gösterdiğini ve bu farklılığın bir müdahale programı ile nasıl bir değişim göstereceğini inceleyen bir çalışma bulunmadığı görülmektedir. Görüldüğü üzere, erken çocukluk döneminin kritikliği ve bu dönemde yapılacak müdahalelerin önemi, bilişsel olarak akranlarına göre önde olan özel yetenekli çocuklara yönelik yapılacak erken müdahale programlarının gerekliliğini ortaya koymaktadır. Bu dönemdeki çocukların bilişsel gelişiminde önemli bir yer tutan ve bilişsel aktiviteler ile iç içe bir kavram olan çalışma belleği üzerine yapılacak çalışmalar, alan yazından beslenerek yeni çalışmalara ışık tutacaktır. Bu doğrultuda çalışmanın amacı, çalışma belleğinin geliştirilmesine yönelik erken müdahale programının okul öncesi dönemdeki özel yetenekli çocukların çalışma belleği performansı üzerine etkisinin incelenmesi olarak belirlenmiştir. Çalışmada yarı deneysel desenlerden eşit olmayan gruplar ön test son test deney deseni kullanılmıştır. Bu desende deney grubunun yanı sıra bir grup, karşılaştırma veya kontrol amaçlı belirlenir. Çalışmanın bağımlı değişkeni okul öncesi dönemdeki çocukların çalışma belleği performansı iken, bağımsız değişkeni ise çalışma belleğinin geliştirilmesine yönelik erken müdahale programıdır. Deney grubuna çalışma belleğinin geliştirilmesine yönelik erken müdahale programı uygulanırken, kontrol grubu bu eğitimden faydalanmamıştır. Araştırmanın çalışma grubu, 2019-2020 eğitim-öğretim yılında İzmir İl'inde okul öncesi eğitime devam eden, özel yetenekli olarak belirlenen deney grubu için 17, kontrol grubu için 17 ve normal gelişim gösteren deney grubu için 16 kontrol grubu için 17 olmak üzere toplam 67 çocuktan oluşmaktadır. Araştırmada kullanılan veri toplama araçları, özel yetenekli ve normal gelişim gösteren çocukları belirleme ölçekleri, erken müdahale programının etkililiğini belirleme ölçeği ve çalışmanın sosyal geçerliğini belirlemeye yönelik ölçekler olmak üzere üç gruptan oluşmuştur. Deneysel sürecin başında ve sonunda elde edilen nicel veriler SPSS 23.00 paket programında analiz edilmiştir. Çalışmanın diğer bir verisi olan ve yarı yapılanmış görüşmeler sonucunda elde edilen nitel veriler ise, tümevarım veri analizi tekniği ile analiz edilmiştir. Bu analizde veriler temalar haline dönüştürülerek, kategorilere göre frekans ve yüzdeleri hesaplanmıştır. Çalışmadan elde edilen nicel bulgular, hazırlanan erken müdahale programının hem özel yetenekli hem normal gelişim gösteren çocukların çalışma belleği performansını geliştirdiğini göstermiştir. Bunun yanı sıra çalışmaya katılan öğrenciler, onların velileri ve öğretmenleri erken müdahale programını faydalı bulmuş ve araştırmanın sosyal geçerliği sağladığı görülmüştür.
Özet (Çeviri)
Studies that take into account the critical periods of development in early childhood and the individual differences of children show that education taken in pre-school period is a critical process affecting all areas of development of the child. The education of special talented children in this period should be based on an understanding that is appropriate for their learning characteristics and developmental characteristics in different fields. At the intersection of these concepts, the fact that serving pre-school children with special abilities has strong effects and the necessity of gathering information in the fields of both early childhood and education of special gifted children appears. Although the importance of identifying children with special abilities in the early period has been expressed for many years, very little progress has been made in programming early education interventions for these children. In the literature, it is seen that the need for such early intervention support and progress is needed in providing a wide range of programs for pre-school children. In scientific studies, although there is a consensus on the need for special talented children in preschool education, it has been revealed that it is one of the groups that receive the least service in education. Studies with different needs groups (special ability, attention deficit and hyperactivity disorder) and children with normal development show that working memory can be improved with education. Findings from these studies show that cognitive skills training has promising effects. Accordingly, it is a fact that early intervention in cognitive development is very important. In some studies, in the literature, it is seen that early intervention education is given to improve the cognitive skills and working memories of preschool children and positive results are revealed. However, it is seen that there is no study examining the kind of difference between working memory of specially talented children in preschool period and how this difference will change with an intervention program. As can be seen, the criticality of early childhood and the importance of interventions in this period reveals the necessity of early intervention programs for specially talented children who are cognitively ahead of their peers. Studies on working memory, which has an important place in the cognitive development of children in this period and which is a concept intertwined with cognitive activities, will shed light on new studies by feeding from the literature. Accordingly, the purpose of the study was determined as the study of the effect of the early intervention program for the development of working memory on the performance of working memory of specially gifted children in preschool period. In the study, unequal groups pretest-posttest experimental design was used. In this design, besides the experimental group, a group is determined for comparison or control purposes. While the dependent variable of the study is the working memory performance of preschool children, its independent variable is the early intervention program for the development of working memory. While the early intervention program for the development of working memory was applied to the experimental group, the control group did not benefit from this training. The study group of the study was 67, 17 for the experimental group, 17 for the control group and 16 for the normally developing experiment group, which continued pre-school education in İzmir Province in the 2019-2020 academic year. consists of children. The data collection tools used in the research consisted of three groups, namely the scales for determining children with special skills and normal development, the scale of determining the effectiveness of the early intervention program and the scales for determining the social validity of the study. Quantitative data obtained at the beginning and end of the experimental process were analyzed in SPSS 23.00 package program. The qualitative data obtained as a result of semi-structured interviews, which are another data of the study, were analyzed by inductive data analysis technique. In this analysis, the data were transformed into themes, and the frequencies and percentages were calculated according to the categories. Quantitative findings obtained from the study showed that the prepared early intervention program improves the working memory performance of children with both special abilities and normal development. In addition, students who participated in the study, their parents and teachers found the early intervention program useful and the research was found to provide social validity.
Benzer Tezler
- Şizofreni hastalarında klinik belirti ve bilişsel yetilerle triptofan kinürenin yolağı arasındaki ilişkinin incelenmesi
The examination of the relationship between clinical symptoms, cognitive functions and the tryptophan kynurenine pathway in schizophrenia patients
EZGİ SELÇUK ÖZMEN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2020
PsikiyatriKaradeniz Teknik ÜniversitesiRuh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FİLİZ CİVİL ARSLAN
- Conservation of a modern rural heritage place: Early Republican Period model village of Samutlu (Temelli), Ankara
Modern kırsal bir miras alanının korunması: Bir erken Cumhuriyet Dönemi örnek köyü; Samutlu (Temelli), Ankara
TUĞBA KAVAK
Yüksek Lisans
İngilizce
2019
MimarlıkOrta Doğu Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AYŞE GÜLİZ BİLGİN ALTINÖZ
- Normal işiten genç yetişkinlerde görsel dikkatin gürültüde konuşmayı anlama becerisi üzerine etkisi
Effect of visual attention on speech discrimination ability in youngadults with normal hearing
BEYZA ÇANTAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Kulak Burun ve BoğazİZMİR BAKIRÇAY ÜNİVERSİTESİOdyoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SERPİL ALLUŞOĞLU
- Endüstriyel tasarım lisans eğitiminde tasarım tanım belgesinin yeni nesil öğrenen özellikleri çerçevesinde değerlendirilmesi ve yeni bir model önerisi
Evaluation of the design brief in terms of new millenium learners in industrial design undergraduate education and a new model proposal
DUYSAL TÜTÜNCÜ
Doktora
Türkçe
2018
Endüstri Ürünleri Tasarımıİstanbul Teknik ÜniversitesiEndüstri Ürünleri Tasarımı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞEBNEM TİMUR ÖĞÜT