Türkmenistan Türkmencesi ile Afganistan Türkmencesinin ses ve şekil bilgisi bakımından karşılaştırılması
The comparison of Türkmenistan and Afghanistan's Turkmen languages from phonetic and morphological perspective
- Tez No: 642017
- Danışmanlar: DOÇ. DR. HÜSEYİN YILDIRIM
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Dilbilim, Türk Dili ve Edebiyatı, Linguistics, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Çağdaş Türk Lehçeleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Çağdaş Türk Lehçeleri Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 150
Özet
Bu çalışma Türkmenistan Türkmencesi ile Afganistan Türkmencesinin ses ve şekil bilgisi bakımından karşılaştırılmasını içermektedir. Çalışmada, Türkmenistan Türkmencesine ve özellikle araştırmaya muhtaç olan Afganistan Türkmencesine dair bilgi edinip araştırma yapacaklara ışık tutmak ve katkı sağlamak hedeflenmiştir. Türkmenler Türkmenistan, Türkiye, Kafkasya, Özbekistan, Kazakistan gibi Türk Cumhuriyetleri dışında Afganistan, İran, Tacikistan, Rusya, Irak, Suriye ve Çin'de yaşamaktadırlar. Aynı kökten gelen Türkmenistan ve Afganistan Türkmenleri yüzyıllarca aynı topraklarda yaşamış ve aynı dili konuşmuşlardır. Lakin son yüzyılda Türkmenistan Türkmenlerinin ve Afganistan Türkmenlerinin birbirlerinden kopması, Türkmenistan'da Rusçanın ve Afganistan'da ise Farsça ve Özbekçenin etkisiyle iki şivenin arasında farklılıklar meydana gelmiştir. Aynı zamanda Türkmenistan Türkmencesinin Teke, Yomut ve diğer ağızların özelliklerini esas alması ve Afganistan Türkmencesi ise Afganistan Türkmenlerinin büyük çoğunluğunu oluşturan Ersarıların ağız özelliğine dayanması, iki şivenin arasındaki bazı farklılıkların ortaya çıkmasına sebep olmuştur. Bu çalışmada Türkmenistan Türkmencesinin ve Afganistan Türkmencesinin ses özellikleri, ses hadiseleri, isim çekimleri ve fiil çekimleri, yapım ekleri ve fiilimsileri anlatılmaya, benzerlik ve farklılıklar örneklerle ortaya konulmaya çalışılmıştır. Türkmenistan Türkmenlerine nazaran Afganistan Türkmenlerinin kültürü, tarihi ve özellikle dil bilgisi üzerine yapılan çalışmalar pek azdır. Çalışmada Türkiye, Türkmenistan ve Afganistan'da yapılan çalışmalardan ve ağırlıklı olarak Afganistan Türkmen şairlerinin eserlerinden ve edebî metinlerden faydalanılmıştır. Ağırlıklı olarak yararlanılan Afganistan Türkmen şairlerinin eserlerini ve edebî metinleri taranarak dil özelliklerini tespit edilmeye çalışılmış, elde edilen bulguları değerlendirip Türkmenistan Türkmencesi ile karşılaştırma yaparak belli bir sonuca ulaşmak hedeflenmiştir.
Özet (Çeviri)
The purpose of this study is a comparison of Turkmenistan's Turkmen Language with Afghanistan's Turkmen Language from a phonetic and morphological perspective. The main aim of this research is to shed light on the study of the characteristics of Turkmenistan's Turkmen language with a particular focus on Afghanistan's Turkmen language which mostly needs further research and to contribute to the researchers who are doing research in this topic. The Turkmens are mostly living in Turkmenistan, Turkey, the Caucasus, Uzbekistan, Kazakhstan and also in many non-Turkish republics, such as, Afghanistan, Iran, Tajikistan, Russia, Iraq, Syria and China. Turkmenistan and Afghanistan's Turkmens have been living in the same land for centuries and they have been spoke the same language. However, in the last century, Turkmenistan and Afghanistan Turkmens broke from each other which caused appearance of two dialects due to the influence of Russian in Turkmenistan and Persian and Uzbek in Afghanistan. At the same time, we can say that the Turkmenistan Turkmen language was based on the elements of Teke, Yomut and other dialects, on the other hand, the Afghanistan's Turkmen language was based on the verbal feature of the Ersaris, who constitutes the majority of the Afghanistan's Turkmen, this causing some differences between the two accents. In this study, the phonetical features, phonetical incidents, nouns and verb suffixes, morphological derivatives of the Turkmenistan Turkmen language and Afghanistan Turkmen language with its similarities and differences have been tried to be illustrated with examples. Compared to Turkmenistan Turkmen language, there are less studies on culture, history and especially on grammar of Afghanistan's Turkmen language. This study has benefited from the works had been done in Turkey, Turkmenistan and majorly from the works of Turkmen poet and Turkmen Language literature in Afghanistan. The main resources of this study like Afghanistan's Turkmen language poets' works, and other related literatures which had been used in this study were scanned and its linguistics features had been determined; additionally, with its findings the comparison of Turkmenistan's Turkmen language had been evaluated to find out the expected results.
Benzer Tezler
- XIX. yüzyılda Hazar ötesi Türkmenlerinin siyasi, sosyal, ekonomik ve kültürel yapısı
The political, social, economic and cultural structure of the trans-caspian Turkmens in 19th century
RESUL ŞAHSİ
- İran Türkmen şairi Annamuhammed Sada'nın 'Gözleg' adlı eserinin edebî ve dil incelemesi (İnceleme-metin-sözlük)
Literary and linguistic analysis of the Iranian Turkmen poet Annamuhammed Sada's work Gozleg (Examination, text, dictionary)
ESİN CANIM
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Türk Dili ve EdebiyatıMuğla Sıtkı Koçman ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ZEYNEP YILDIRIM
- Türkiye ve Türk dünyası iletişim önemi:TRT Avaz Kazakça yayınlar örneği
Turkey and other Turkic Republics, and programs broadcasted by TRT Avaz in Kazakh
GULNARA MAMANOVA
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Radyo-TelevizyonGazi ÜniversitesiRadyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZAKİR AVŞAR
- Türkmen Türkçesi ile Türkiye Türkçesi arasında eş seslilik ve çok anlamlılık ilişkisi
Başlık çevirisi yok
MUHAMMETMURAT SAPAROV
Doktora
Türkçe
1997
DilbilimEge ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜNAY KARAAĞAÇ
- Türkçe - Türkmence bilgisayarlı çeviri sistemi
A Turkish - Turkmen machine translation system
GUYCHMYRAT AMANMYRADOV
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve KontrolKaradeniz Teknik ÜniversitesiBilgisayar Mühendisliği Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. CEMAL KÖSE