Descartes'da ruh-beden ilişkisi sorunu bağlamında duygular
The problem of soul-body in the context of their relation according to Descartes
- Tez No: 642383
- Danışmanlar: PROF. DR. HASAN AYDIN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Felsefe, Philosophy
- Anahtar Kelimeler: Descartes, Ruh-Beden İlişkisi, Duygu, Temel Duygular, Akıl ve İrade, Descartes, Mind-Body Relation, Emotion, Fundamental Emotions, Rationality and Volition
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ondokuz Mayıs Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Felsefe Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 88
Özet
Antik Yunan'da insana hâkim olan duyguların (pathos) akıl (logos) karşısında geri plana itilmeye çalışıldığı ya da en azından etik bağlamda akla tabi kılınarak denetlenmesi sorunsalı üzerinde yoğunlaşıldığı görülür. Ancak bu durum, Antik Yunan'da duyguların tümüyle yok sayıldığı anlamına gelmez. Bireysel açıdan itidalli ya da ölçülü olmak koşuluyla duyguların onaylandığı, sevgi gibi bazı duygulara toplumsal işlevler de yüklendiği görülür. Hatta Platon Eros örnekliğinde, aşka epistemik işlevler bile yüklemiştir. Aynı çaba Ortaçağ'da da devam eder; fakat bu sefer, duygular aklın karşısında değil, inancın karşında konumlandırılır. Umut, korku ve sevgi gibi duyguların, dine ve ruhun gelişimine hizmet ettiği sürece olumlandığı, ama bedene hizmet etmeleri ve hazza yönlendirmeleri durumunda yerildiği gözlenir. Bu yüzden Ortaçağ'da, kibir, açgözlülük, şehvet, kıskançlık, oburluk, öfke ve tembellikten oluşan yedi büyük günahtan söz edildiğini belirtmek gerekir. Descartes, duygular sorununda hem Antik Yunan hem de Ortaçağ anlayışından bir parça uzaklaşmaya çalışır. Deyiş yerindeyse o, duygular sorununda epistemik bir kopuş yaratmaya yönelir. O, kendi ikili töz anlayışı ve buna koşut bir biçimde ruh-beden ilişkisi sorunu bağlamında, döneminde yaygın olan bilimsel yaklaşımların da etkisiyle geliştirdiği yeni insan anlayışı temelinde duyguları yeniden ele alır; duyguların fizyolojik temelleri ve işlevleriyle ilgili bir teori ortaya koymayı dener. Ana iddiası, duyguların ruhun edilginlikleri ya da etkilenimleri olduğu şeklindedir. Bu etkilenimi fizyolojik temelleriyle ortaya koymayı deneyen Descartes, ayrıca tüm duyguları, hayret, sevgi, öfke, keder, arzu ve sevinç olmak üzere altı temel duyguya indirger ve onlardan birbirine zıt ve birbirini besleyen bir duygular şeması çıkarsar. Bu şema kapsamında duyguları ayrıntısıyla irdeler. Bununla da kalmaz, duygular konusunda irade eğitimi temelinde etik bir yaklaşım da geliştirir. Onun duygular sorununa yaklaşımı, hem modern felsefenin ayrım noktasına işaret etmesi hem de kendisinden sonraki düşünürleri etkilemesi bakımından oldukça önemlidir. İşte bu tez, Descartes'ın insan anlayışı temelinde duygular konusuna nasıl yaklaştığını, onun önceki düşünce geleneklerinden hangi açılardan koptuğunu ve kendisinden sonraki felsefi geleneği, özellikle duygular örnekliğinde, nasıl etkilediğini göstermeyi hedeflemektedir.
Özet (Çeviri)
The dominance of emotions (pathos) against rationality among people, in the world of Ancient Greece, was either subject to focus of examination through the means of rationalism or mainly deprioritized. However, this did not mean a total disregard of the emotions during the said period. In line with individual experience and restrain emotions were still accepted and some emotions, such as love, were also, ascribed social modality. In the case of Plato and Eros, there is, even, an epistemological function that is assigned to emotions. Similar efforts continued during the middle ages although, this time, emotions were positioned against faith instead of rationality. Emotions such as hope and love were permitted so long as they contributed to the development of the soul positively however the said emotions were strongly frowned upon if they directed the soul toward the hedonistic activities. Therefore, it is necessary to mention that hubris, greed, lust, jealousy, gluttony, rage and idleness were considered as the seven great sins during the medieval period. On the other hand, when dealing with the subject of emotions Desecrates seemed to have distanced himself from both the ancient and medieval approaches. When it comes to the matter of emotions Descartes, literally, tries to conceive an epistemological break. Descartes, through his own mind-body duality concept and the relation of it, re-approaches the subject of emotions from a human dimension and through mind-body duality, he tries to set forth a theory based on the physiological bases and the inner workings of emotions. His main idea is that emotions are a product of the influence and the perceptions of the soul. As Descartes tries to unveil the physiological fundamentals of the said influence, he, also, conjures a passions' schema that breaks down emotions into its six primitive components such as wonder, love, hatred, sadness, desire, and joy which in turn is, depending on feeding or opposing each other, reciprocally compared. In accordance with the aforementioned schema, Descartes, thoroughly, scrutinizes the concept of emotions. In addition to this, Descartes, also, develops an ethical approach that is grounded on the fundamentals of self-control[volition] teaching. The importance of Descartes's approach to emotions is very salient since it marks the paradigm-shift in modern philosophy and influences many philosophers that followed him. Therefore, in this paper, we are planning to demonstrate not only how Descartes has broken away from the traditional thinking on emotions when it comes to his understanding of humanity but also how he influenced the philosophical thinking that followed him by bringing into view his diverging takes on emotions.
Benzer Tezler
- Проблема «я» в эпоху современных технологий (философский анализ)
Çağdaş teknolojilerin dönemindeki 'Ben' meselesi (Felsefi analiz)
MİRA SUYUNOVA
Yüksek Lisans
Kırgızca
2023
FelsefeKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiFelsefe Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CILDIZ URMANBETOVA
- Descartes ve Ryle'da ruh anlayışı
The concept of soul in Descartes and Ryle
MURAT DİNÇ CANVER
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
FelsefeYıldırım Beyazıt ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HASAN YÜCEL BAŞDEMİR
- Descartes'da epistemolojik özneden ahlaki özneye
From epistemological to moral agent in descartes
SELİN TUNÇER