Alişer Navåiy Asarları Tilining İzåhli Luġati'nin 'B' maddesinin incelenmesi
Examination of Ali Sher Navoi̇y Asarlari Tilinin İzahli Lugati in 'B' article
- Tez No: 644671
- Danışmanlar: PROF. DR. ZÜHAL ÖLMEZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Eski Türk Dili Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 419
Özet
Çağatay Edebiyatı'nın kurucusu kabul edilen Ali Şîr Nevâyî, engin ilim hayatı, yetiştirdiği şairler ve sunduğu eserlerle Türkçeye büyük katkılar sağlamış önemli bir şahsiyettir. Çağatay Türkçesi, Ali Şîr Nevâyî ile bir kültür dili seviyesine ulaşmıştır. Nevâyî'nin eserleri yalnızca Orta Asya Türkleri arasında değil Türk kültürünün hâkim olduğu geniş coğrafyalarda yüzyıllarca okutulmuş ve taklit edilmiştir. Bundan dolayı, Nevâyî sadece Çağatay Edebiyatı'nın değil Türk Edebiyatı'nın değerli bir siması ve tüm Türk kültürünün müstesna bir kimliği olarak değerlendirilmelidir. Ali Şîr Nevâyî'nin Türk edebiyatına sunmuş olduğu eserler doğrultusunda Özbekistan SSR Fenler Akademiyası tarafından 1983 yılında Taşkent'te Alişer Navåiy Asarlari Tilining İzåhli Luġati başlığıyla dört ciltten meydana gelen bir sözlük hazırlanmış ve E. İ. Fazılov tarafından düzenlenerek basımı yapılmıştır. Bahsettiğimiz bu seçkin eser, tez çalışmamızın temelini oluşturmaktadır. Genel çerçeve olarak çalışmamızın ilk bölümünde Çağatay Türkçesi ve Çağatay Türkçesi sözlükleri hakkında umumi bir bilgi verildikten sonra Ali Şîr Nevâyî'nin döneme olan etkisi ve eserlerine de değinilerek Çağatay Türkçesinin devamı mahiyetinde olan Özbekçe ve Özbeklerle ilgili verilen bilgilerin ardından ilk bölüm tamamlanmıştır. Çalışmamızın ikinci bölümünde, yukarıda adı geçen sözlüğün“B”maddesinin transkripsiyonu verilmiştir. Üçüncü bölümde -yani son bölümde- ise alanla ilgili çalışmış veya çalışacak olanlar için kolaylık sağlaması amacıyla madde karşılıkları üzerinden yola çıkarak anlaşılması güç kelimelerin bulunduğu bir sözlük çalışmasına yer verilmiştir. Sonuç kısmında ise sunulan bilgiler doğrultusunda bir değerlendirme yapılmıştır. Tez çalışmamızın hazırlanma aşamasında yararlanılan tüm kaynaklar ise kaynakça kısmına kaydedilmiştir.
Özet (Çeviri)
Ali Sher Navoiy who is accepted as the founder of Chagatai Literature, is an important person contributed to Turkish via his extensive science life, poets he looked after and pieces he presented. Chagatai Turkish has reached to the level of a culture language thanks to Ali Sher Navoiy. The pieces of Navoiy had been read and imitated for centuries not only among Middle Asia Turkish but also among extensive geographies which Turkish culture dominate on. Therefore, Navoiy should be evaluated as an exceptional personality of all Turkish culture apart from Chagatai Literature. In line the pieces Ali Sher Navoiy presented to Turkish Literature, a dictionary whose name is Alişer Navåiy Asarlari Tilining İzåhli Luġati and consists of four binders was prepared in 1983 in Taşkent by Uzbekistan SSR Science Academy and after the dictionary was regulated by E. İ. Fazılov, its press occured. The distinguished piece we mentioned is the base of our thesis work. Through a wide window in the first part of our work; after given a public information about Chagatai Turkish and Chagatai Turkish dictionaries, the first part was completed when the information given via mentioning the effect to the term of Ali Sher Navoiy and his pieces, Uzbek which can count as the continuation of Chagatai Turkish and Uzbeks. In the second part of our work, the transcription of“B”section of the dictionary mentioned above. In the third and final part; a dictionary work-benefiting from the same section - was placed which has words that are difficult to comprehend, to be beneficial for the ones who are going to study on the field. In the conclusion part, an evaluation was made according to the presented information. All sources that were benefited to prepare this thesis work, were reported in references part.
Benzer Tezler
- Alişer Navåiy Asarlari Tilining İzåḥli Luġati'nin 'A' maddesinin incelenmesi
Examination of Ali Sher Navoiy Asarlari Tilinin İzaḥli Luġati in 'A' article
HATİCE ÇİPE
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DilbilimYıldız Teknik ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZÜHAL ÖLMEZ
- Ali Şir Nevâyî dilinden Özbek ve Türkmen Türkçelerine söz varlığındaki gelişmeler
Başlık çevirisi yok
ÖZLEM EMİNOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Türk Dili ve EdebiyatıSivas Cumhuriyet ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BİLAL YÜCEL
- Özbekistan ve Rusya'daki Ali Şîr Nevaî çalışmalarının bibliyografyası
Alisher Navoiy in Uzbekistan and Russia bibliography of their work
SHAKHLO ISKANDAROVA
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Türk Dili ve EdebiyatıEskişehir Osmangazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET KARTAL
- Mukaddimetü'l-Edeb'in Moğolca - Çağatayca kısmının dil incelemesi
A language study on Mongolian and Chagatai parts of Muqaddimat al-Adab
AHMAD SHAFİQ SHAFI
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Türk Dili ve EdebiyatıYıldız Teknik ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZÜHAL ÖLMEZ
- Mukaddimetü'l-Edeb'in Çağatayca ve Moğolca sözvarlığı
The Chagatay and Mongolian vocabulary of Muqaddimat al-Adab
AHMAD SHAFIQ SHAFI
Doktora
Türkçe
2022
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET ÖLMEZ