Geri Dön

Ulus-devlet inşasında çeviri ve ideolojinin rolü çerçevesinde 'Tercüme Bürosu' ve 'Tercüme' dergisi

'Translation Bureau' And 'Tercüme' journal within the framework of the role of translation and ideology in building the nation-state

PDF İndir

  1. Tez No: 646222
  2. Yazar: EVREN BARUT
  3. Danışmanlar: PROF. DR. SUNA AĞILDERE
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Mütercim-Tercümanlık, Translation and Interpretation
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2020
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi
  10. Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Mütercim Tercümanlık Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Çeviri ve Kültürel Çalışmalar Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 272

Özet

Bu çalışma, Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşundan hemen sonraki süreçte, yeni Türk ulusunun inşası için geliştirilen politikalarda çeviri ve ideoloji konusunu incelemektedir. Cumhuriyetin kuruluş aşamasında hayata geçirilen birçok devrim ve reformlar sayesinde siyasi, ekonomik, sosyal hayatı etkileyen yenilikler Batı dünyasından Türk kültürüne aktarılmıştır. Fakat toplumun bir ulus bilinci kazanması ve yeni nesillerin bu bilinç üzerine inşa edilmesi için kültürel bir devrim yapılması gereği ortaya çıkmıştır. Bu kapsamda ağırlıklı olarak Batı medeniyetinin modernizm ve hümanizm akımlarından beslenen hem yeni ulusal bir Türk kültür repertuarı hem de edebiyat dizgesi oluşturulması için girişimler başlamıştır. 1939 yılında Birinci Türk Neşriyat Kongresi'nde alınan kararlar doğrultusunda Millî Eğitim Bakanlığı nezdinde yabancı saygın edebiyat eserlerinin yeni Türk ulusal repertuarına ve çeviri edebiyat dizgesine kazandırılmasını koordine edecek bir“Tercüme Bürosu”kurulması, aynı zamanda yayınlar hakkında bilgi verecek, yabancı kaynaklardan bazı çevirileri okurlara doğrudan sunacak bir“Tercüme”dergisinin yayımlanması kararlaştırıldı.“Tercüme Bürosu”, 1940-1967 yılları arasında planlı, sistemli, bilinçli tercihlerle seçilen saygın çevre edebiyat dizgelerindeki eserlerin düzenli bir şekilde Türkçeye aktarılmasını hedeflemiştir. Hasan Âli Yücel'in Millî Eğitim Bakanlığı döneminde, Yücel ve ekibinin önemli katkılarıyla kurulan Tercüme Bürosu yıllar içinde istikrarlı olmayan bir tablo ile Türk ulusal yazınına birçok çeviri eser kazandırmıştır. Bu çalışmayı diğer çalışmalardan farklı kılan en önemli özellik, Tercüme Bürosu'nun faaliyette olduğu süreçte Türkçeye kazandırdığı eserleri yıl bazında, kaynak edebiyat dizgeleri ile birlikte göstermesi ve eserlerin tamamını, yazar ve çevirmen bilgileri ile birlikte sunmasıdır. Bu bilgiler ışığında Even-Zohar'ın Çoğuldizge kuramının Türkiye'de Tercüme Bürosu örnekleminde gerçekleştiğine tanıklık edilmektedir. Ayrıca ülkedeki egemen güç (siyasi iktidar) değiştikçe büro faaliyetlerinin arttığı, azaldığı ya da kaynak edebiyat dizgelerinin değiştiği gözlemlenmiştir. Bu durum bir yandan Türkiye'de 1940-1967 yılları arasında çevirinin ideolojik boyutunu gözler önüne sererken, diğer yandan edebî eser seçimleri bakımından Batı modernizmi ve hümanizminin de katkılarıyla yeni Türk ulusal repertuarının kaynaklarını açık bir şekilde sunmaktadır.

Özet (Çeviri)

This study analyzes the issue of translation and ideology within the policies developed for the building of the new Turkish nation immediately after the foundation of the Republic of Turkey. The innovations affecting political, economic and social life were transferred from the Western world to Turkish culture by many revolutions and reforms that were implemented during the foundation phase of the Republic. But the need for a cultural revolution has emerged for society in order to gain awareness to be a nation and for new generations to build on that consciousness. In this context, attempts were initated to establish both a new national Turkish cultural repertoire and literature system, mainly fueled by the modernism and hümanism movements of Western civilization. In accordance with the decisions taken during the First Turkish Publication Congress in 1939, it was decided to establish a“Translation Office”which would coordinate the introduction of canonized literary works of foreign origin to the new Turkish national repertoire and so translated literature system, moreover to publish a periodic journal called“Tercüme”(translation) which would provide information about translated works and present some translations from foreign sources directly to readers. The“Translation Office”aimed to transfer works, to be translated, in a planned, systematic, conciously selected literature systems in peripheral line to Turkish in a regular manner between 1940-1967. During the period when Hasan Âli Yücel was Minister of National Education, the Translation Office was established with the significant contributions of Yücel and his team by providing many works translated to the Turkish national literature with an inconsistent table over the years. The most important feature that makes this work differ from other academic works is that this study shows the translated works of Translation Office into Turkish on a year-by-year basis, together with the source literature systems, and presents all of the works together with the information of the author and translator. In the light of these information, it is witnessed that Even-Zohar's Poly-system theory took place in Turkish literature system with the activities of Translation Office. Moreover, it is seen by this study that as the dominant power (political power) changes in the country, the activities of the office increase or decrease, or the source literature systems changes according to dominant ideology. On the one hand, this reveals the ideological dimension of translation in Turkey between 1940-1967, while on the other hand, it reveals the sources of the new Turkish national repertoire with the contributions of Western modernism and hümanism in terms of the selection of literary works.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    747839

    Bağımsızlık sonrası Kazak yazılı basınında ideolojik söylem

    Ideological discourse in Kazakh printed press after independence

    ŞULE ERTÜRK ANIKLI

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    GazetecilikAnkara Üniversitesi

    Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. GÜLSÜM KİLLİ YILMAZ

  2. Tez No

    588921

    At the intersection of center and periphery: Kurdish language in the Turkish Monolingual sphere

    Merkez ve çeperin kesişiminde: Türkçenin tekdil alanında Kürt dili

    SEREN ÜSTÜNDAĞ

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2019

    Dilbilimİhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesi

    İnsan ve Toplum Bilimleri Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. ETİENNE EUGENE CHRISTİAN CHARRİERE

  3. Tez No

    583412

    Ulus devlet ı̇nşasında toplumsal cinsiyetin sanata yansıması- Weimar Cumhuriyeti (1919-33) ve Erken Dönem Türkiye Cumhuriyeti (1923-40)

    The reflection of art on gender in the building of a nation state - Weimar Republic ( 1919-1933) and Early Turkish Republican Era

    TUĞBA YILMAZ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    Sanat TarihiMimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi

    Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ ZEKİ COŞKUN

  4. Tez No

    738035

    Ulus devlet inşasında Ankara kurum müzeleri iletişim ve tasarım dili

    Ankara institutional museums communication and design language in nation state building

    ZUHAL KOZAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    MüzecilikBaşkent Üniversitesi

    Sanat Tarihi ve Müzecilik Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. ÖZGE MAZLUM

    DOÇ. DR. EMİR HASAN ÜLGER

  5. Tez No

    829170

    Ulus devlet inşasında Kemalizm'in simgeleri

    Symbols of Kemalism'in in nation state building

    EVRİM ARMAĞAN COŞKUNER

    Doktora

    İngilizce

    İngilizce

    2023

    Siyasal BilimlerMardin Artuklu Üniversitesi

    Tarih Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ CANER YELBAŞI

Geri Dön