Ebû İshak es-Saffâr'ın Esmâ-i Hüsnâ yorumu çerçevesinde kelâmî görüşleri
Abū Isḥāq al-Ṣaffār's theological views in the context of al-Asmāʾ al-Ḥusnā
- Tez No: 646589
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ABDULLAH DEMİR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 207
Özet
Bu çalışmada, Mâtürîdî âlimi Ebû İshâk es-Saffâr'ın (öl. 534/1139) esmâ-i hüsna yorumu çerçevesinde kelâmî görüşleri incelenmiştir. Saffâr'ın Telḫîṣü'l-edille adlı kelâm eseri bulunmaktadır ve bu eserin 367 sayfalık bir bölümünü, esmâ-i hüsnâ konusu oluşturur. Bu bölümünün ilk kısmında isim, sıfat, vasf, müsemmâ ve tesmiye kelimelerinin etimolojik kökeni, anlamı ve kavramsal farkları ile ilâhî isimlerin sayısı ve tevkīfîliği gibi kelâmî konulara değinilir. İkinci kısımda ise 175 esmâ-i hüsnâ, alfabetik sıra içinde kelâmî açıdan izah edilir. Saffâr, Telḫîṣü'l-edille'de ulûhiyyet bahislerini ilâhî isimlerden yararlanarak izah etmektedir. İlâhî isimlerin izahına, öncelikle lugavî (semantik) tahlil yaparak başlamakta, sonrasında ise incelediği ilâhî ismi, bir kelâm konusu ile bağlantı kurarak yorumlamaktadır. Telḫîṣü'l-edille incelendiğinde hilâfet konusu hariç diğer kelâm konularının, ilâhî isimler ile bağlantılı ele alındığı görülür. Saffâr'ın yaşadığı dönem olan 6./12. yüzyıl öncesi Hanefî-Mâtürîdî kelâm literatürü içinde esmâ-i hüsnânın bu kadar kapsamlı ele alındığı başka bir eserin bilinmemesi, Telḫîṣü'l-edille'nin ve ona dair bu araştırmanın önemini göstermektedir. Çalışma, giriş ve üç bölümden oluşur. Giriş kısmında araştırmanın konusu, amacı, önemi, yöntemi ve kaynakları ile esmâ-i hüsnâ literatürü hakkında bilgi verilmiştir. Birinci bölümde Saffâr'ın yetiştiği sosyokültürel çevre ile hayatı ve ilmî kişiliği tanıtılmıştır. İkinci bölümde esmâ-i hüsnâ ile ilgili kavramlar açıklanmış, esmâ-i hüsnâ terkibi hakkında bilgi verilmiş ve esmâ-i hüsnânın sayısı, ihsâsı, kaynağı ve tasnifi hakkındaki farklı görüşler incelenmiştir. Üçüncü bölümde 175 esmâ-i hüsnâ, Saffâr'ın bu isimlerin izahında yaptığı kelâmî yorumlar dikkate alınarak tasnif edilmiş ve ayrıntılı olarak açıklanmıştır. Sonuç bölümünde ise araştırmada ulaşılan bilgiler sunulmuş ve Saffâr'ın esmâ-i hüsnâ yorum yöntemine dair değerlendirmeler yapılmıştır. Bu çalışmada, Saffâr'ın esmâ-i hüsnânın %70'inde kelâmî yorumlarda bulunduğu ve bilgi-varlık bahsinden âhiret hayatına kadar bütün kelâm konularını esmâ-i hüsnâ ile bağlantılı yorumladığı tespit edilmiştir. Ayrıca ilâhî isimlerin, siyaset ve fıkıh ile doğrudan ilişkili olan imâmet/hilâfet konusu ile ilişkilendirilmediği de görülmüştür. Ulaşılan bu sonuçlar, Saffâr'ın kelâm anlayışının ilâhî isimlerin yorumuna dayandığını ortaya koymaktadır.
Özet (Çeviri)
In this study, the theological views of Abū Ishāk al-Saffār's, the Māturīdī scholar, (d. 534/1139) were discussed within the framework of his interpretation of the names of Allah. 367 pages of al-Saffār's theological book called Talkhīṣ al-adilla li-qawāʿid al-tawḥīd is made up of the names of Allah. In the first part of this chapter, the etymology, meaning and conceptual differences of names, titles, qualifications and the words of musammā and tasmiya, and the theological issues such as the number of the divine names and their order in the suras are discussed. In the second part, the names of Allah are explained in alphabetical order in terms of theology. al-Saffār tried to explain godhead issues by using divine names in Talkhīṣ al-adilla at the same time, he begins the explanation of divine names by first analyzing it in terms of semantics and then interprets the divine name he studied by establishing a connection with a topic of kalām. When Saffār's book called Talkhīṣ al-adilla is examined, it can be understood that he handled other theology subjects by interpreting theological words with divine names except the issue of caliphate. The fact that there is a lack of knowledge of any other work that dealt with the names of Allah in such a comprehensive way in Hanafī-Māturīdī Kalām literature before 6th/12th centuries, the period when al-Saffār lived, has led us to do research specifically on this subject. The study consists of introduction and three parts. In the introduction part, the subject, purpose, importance, method and sources of the research and the al-asmā' al-ḥusnā literature are discussed. In the first part, information was given about the sociocultural environment in which Saffār was raised, his life and his scientific personality. In the second part, the concepts related to al-asmā' al-ḥusnā are explained, and information was given about the composition of the al-asmā' al-ḥusnā and different opinions about the number, sensation, source and classification of the al-asmā' al-ḥusnā were examined. In the third chapter, 175 al-asmā' al-ḥusnā are classified and explained in detail by taking into account the theological comments made by Saffār in the explanation of these names. In the conclusion chapter, the information acquired at the end of the study was presented and an evaluation was made regarding al-Saffār's adoption of the interpretation method of the al-asmā' al-ḥusnā. In this study it is identified that Saffār made theological interpretations in 70% of 175 al-asmā' al-ḥusnā and he interpreted all theology issues from knowledge and existence to the hereafter in connection with the al-asmā' al-ḥusnā. In addition, it was found that divine names are not associated with the subject of imamate/caliphate issues, which are directly related to politics and fiqh. These results confirm our prediction that Saffār's understanding of theology is based on the interpretation of divine names.
Benzer Tezler
- Ebû İshâk es-Saffâr'ın ulûhiyyet anlayışı
Ebû İshâk es-Saffâr's God understanding
ABDULLAH DAĞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
DinSivas Cumhuriyet ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ABDULLAH DEMİR
- Ebü'l Muîn en-Nesefî ile Ebû İshak es-Saffâr'ın iman anlayışlarının mukayesesi
The comparison of Abu'l-Muʿīn al-Nasafī and Abū Ishaq al-Saffār's understandings of faith
SÜMEYYE ÇEKİÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
DinAnkara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ABDULLAH DEMİR
- Ebu İshak Zahid es-Saffar'ın Kelam yöntemi
The Kalam method of Abu Ishaq Zahid al-Saffar
ABDULLAH DEMİR
Doktora
Türkçe
2014
DinCumhuriyet ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. METİN ÖZDEMİR
- Ebû İshak İbrahim Es-Saffâr: Hayatı, görüşleri ve 'risâle fi'l-Kelâm' adlı eseri (inceleme - tahkik)
Ebû İshâk ibrâhîm As-Saffâr: His life, opinions and risâlah Fî'l-Kalâm (edition)
RASİM ÇELİDZE
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
DinUludağ ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. AHMET SAİM KILAVUZ
- Salebî'nin Kısasü'l-Enbiyâ eserinin eski Anadolu Türkçesine çevirileri: Betimleyici çeviri kuramları ışığında karşılaştırmalı bir inceleme
The old Anatolian Turkish translations of al Tha'alibi's arāʾis al-Madjālis fī Kısas al-Anbiyā (The stories of the prophets): A comparative analysis in the light of descriptive translation theories
HAMED KHAN
Doktora
Türkçe
2019
DilbilimHacettepe ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NESRİN BAYRAKTAR ERTEN