Geri Dön

Osmanlı'nın son dönemi İstanbul Rifâî geleneğinde kıyam zikrinin şeklî icrâsı

Rifai qiyâm dhikr in the tradition of Ümmü Kenan Lodge

  1. Tez No: 646917
  2. Yazar: BİRHAN GENÇER
  3. Danışmanlar: DR. DİLEK ÖMÜRLÜ GÜLDÜTUNA, PROF. DR. VASFİ EMRE ÖMÜRLÜ
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Din, Religion
  6. Anahtar Kelimeler: Zikir, Ahmed er-Rifâî, Ken'an Rifâî, Rifâî Kıyam Zikri, Ümmü Ken'an Dergâhı, Osmanlı Son Dönemi, Dhikr, Ahmad al-Rifâî, Ken'an Rifâî, Rifâî Qauma Dhikr, Ümmü Ken'an Lodge, Ottoman Last Period
  7. Yıl: 2020
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Üsküdar Üniversitesi
  10. Enstitü: Tasavvuf Araştırmaları Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Tasavvuf Kültürü ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 123

Özet

Zikir, Allah'ın insandaki ve âlemdeki işaret ve izlerini tanıyabilmek için Allah ile bereber olmak, O'nsuz olmamaktır. Bunun için Kur'an'da sık sık zikretmeye teşvik vardır. İbnü'l-Arabî, zikri“Allah'ın kapısını çalıp açma ümidiyle beklemek”olarak tanımlar. Bu şekilde bakıldığında zikir, en başından beri tasavvufî geleneğin amelî ve nazarî yönleri bakımından merkezî yer teşkil etmektedir.1 Bütün tasavvufî gelenekler zikri kendi meşrep ve neşvelerine göre yorumlayarak farklı usûl ve terkiplerde zikir ayinleri düzenlemişlerdir. Bu farklı ayinlerin bir kısmı yaşatılarak günümüze ulaşmış fakat bir kısmı da maalesef kaybolmuştur. Günümüze ulaşmayı başarmış usûllerden bir tanesi“İstanbul Rifâî Geleneğinde Kıyam Zikri”dir. Bu zikir; evrâd okuma usûlü, musikî derinliği, terkibi ve vücut hareketleriyle Türk tasavvuf geleneğinde özgün bir yer teşkil etmektedir. Çalışmamızda bu zikrin, zâkirler tarafından icrâ edilen vücut hareketlerini ve lafızlarını konu aldık. Konuya zikrin Kur'an ve hadislerdeki yerine bakarak giriş yaptık. Tasavvuf kaynaklarında zikir kavramını anlatmaya çalıştık. Rifâî geleneğinin kurucusu Ahmed er-Rifâî ve Rifâî zikrinin İstanbul'da icrâ edildiği mekânlardan olan Ümmü Ken'an Dergâhı Şeyhi Ken'an Rifâî'nin zikir konusundaki görüşlerine yer verdik. Tasavvufta ibâdet olarak zikir ve tarîkatlarda zikir gelenekleri hakkında temel bilgiler verdik. Çalışmanın ana bölümünde,“Osmanlı'nın Son Dönemi İstanbul Rifâî Geleneğinde Kıyam Zikri”nin özgün seyrini takip ederek fotoğraflı açıklamalar yaptık. Böylece zâkirlerin tüm vücut hareketleriyle birlikte icrâ ettikleri lafızları tespit edip belgeledik. Zikir ayininin bu yönüyle akademik çerçevede ilk defa ele alınarak özgünlüğünün de belgelenmesinin önemli olduğu düşüncesindeyiz.

Özet (Çeviri)

Dhikr (invocation) is being together with Allah to be able to recognize His manifestation in the human and the universe. It is to never be without Him, hence why there is much encouragement to do dhikr in the Qur'an. Ibn Arabi defines dhikr as“Knocking on God's door and waiting and hoping for that to open.”From this perspective dhikr is in the center of tasavvuf's practical and doctrinal aspects. All mystical traditions interpret dhikr per their own disposition and perform dhikr ceremonies with different methods and composition. Some of these different rituals have been sustained till today, but some of them unfortunately have been lost. One that has reached our time is“Qauma Dhikr in İstanbul Rifâî Tradition.”This dhikr with its method of reciting evrad, depth of music, composition and body movements has a special place among these ceremonies. The main topic of this study is the body movements of the people performing the dhikr and the words they recite during the dhikr. First, we tried to understand the place of dhikr in Qur'anic verses and hadiths. While researching the concept of dhikr in mystical sources, we focused on aspects of Ahmad al-Rifai, who is the founder of the Rifai Order and Ken'an Rifai, who is the shaykh of Ümmü Ken'an Lodge in İstanbul. After giving information about dhikr as worship in tasavvuf and dhikr tradition in different orders, we wanted to determine and record the“Qauma Dhikr in İstanbul Rifâî Tradition”with explanations and photographs by observing this authentic ritual. We believe it is important to add this thesis to the literature as it is the first study in Turkish on this authentic ritual.

Benzer Tezler

  1. Konstantinos Aleksandru Psahos'un Musiki Takvimi'nden Asya Liri'ne: Geç dönem Rumca-Karamanlıca yayınlarda Osmanlı-Türk makam müziği ve teori yazımı

    Ottoman-Turkish makam music and theoretical writing in late Greek-Karamanlidika publications: From Konstantinos Aleksandrou Psachos' music calendar to Asias Lyra

    EYLÜL DOĞAN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    Arşivİstanbul Teknik Üniversitesi

    Müzikoloji ve Müzik Teorisi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. GÖZDE ÇOLAKOĞLU SARI

  2. Muallim cevdet (inançalp), eğitimci kişiliği ve tarihçiliği

    Muallim Cevdet (Inançalp), his personality as an educator and historianism

    RİFAT DAĞLI

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    TarihAnkara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi

    Tarih Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. HASAN IŞIK

  3. Ahmet Rifat Çalıka'nın hayatı ve faaliyetleri (1888-1963)

    The biography of Ahmet Rifat Çalıka and his deeds (1888-1963)

    MEHTAP DAĞCI

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2004

    BiyografiErciyes Üniversitesi

    Tarih Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. GÜLBADİ ALAN

  4. İstanbul'u Dinliyorum (Orhan Veli Kanık) adlı şiirin tezhip sanatı öğeleri kullanılarak geleneksel Türk sanatları bakışıyla görsele aktarılması

    İstanbul'u Dinliyorum (Orhan Veli Kanık) named the poem gilding art items using traditional Turkish arts point of view the image transfer

    BAHAR SEZENTEZ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2012

    El SanatlarıMimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi

    Geleneksel Türk El Sanatları Ana Sanat Dalı

    PROF. FARUK TAŞKALE

  5. Mehmet Rif'at'ın Zübdet'ül-Münşe'ât'ı (İnceleme-metin)

    Zübdetü'l-Münşeʾât of Mehmed Rif'at (Review-text)

    MURAT ŞEKER

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    Türk Dili ve EdebiyatıKahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ AHMET YENİKALE