Gazali'de kesb ve tevekkül anlayışı
Ghazâlî's conception of kasb and tawakkul
- Tez No: 650049
- Danışmanlar: DOÇ. DR. SEZAİ KÜÇÜK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Sakarya Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Tasavvuf Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 145
Özet
Kesb-Tevekkül ilişkisi tasavvufun yaygınlaşmaya başladığı zühd döneminden itibaren tartışılan bir meseledir. Zühd hayatının neticesi olarak tevekkül ehli olan zâhid/sûfîlerin sosyal hayata/dünya hayatına karşı nasıl tavır alacakları bu meselenin temel çıkış sebebi olarak gösterilebilir. Nitekim zühd döneminden itibaren rızık peşinde koşma ile tevekkül arasındaki ilişki kimi sûfîler tarafından mümkün görülürken kimileri de kesbi reddetmiş veya terk etmiştir. Sûfîler bu hususu genelde avam-havâs ayrımıyla ele almışlardır. Avam için kesb mubah ve gerekli görülürken havâs için ise ulaştıkları mârifetin neticesinde terkedilmesi gereken değersiz bir şey olarak görülmüştür. Zühd döneminden itibaren sûfîler bu ilişki hakkındaki düşüncelerini kendi hallerine ve makamlarına göre belirtmişlerdir. Muhâsibî'nin (ö. 243/857) Kitâbü'l-Mekâsib adlı eserinden itibaren de sûfîlerin eserlerinde bu konu özel başlıklar altında ele alınmaya başlanmıştır. Nitekim Muhâsibî'nin yanında Hakîm et-Tirmizî (ö. 320/932), Serrâc (ö. 378/988), Kuşeyrî (ö. 465/1072) gibi eser sahibi birçok sûfînin yanında müellif olmayan sûfîler de konu hakkındaki görüşlerini zikretmişlerdir. Kesb-tevekkül ilişkisi tartışmaları Gazâlî'ye (ö. 505/1111) kadar devam etmiştir. Sûfîlerin buradaki gayeleri bu ilişkiyi sahih bir zemine oturmaya çalışmaktır. Gazâlî de özellikle İḥyâ'ü 'ulûmi'd-dîn ve onun bir özeti niteliğinde olan Kimyâ-yı Sa'adet adlı eserlerinde bu konuyu ayrı olarak ele almıştır. Gazâlî, eserlerinde kendinden önceki sûfîlerin görüşlerinden de faydalanmıştır. Konuları ayrıntılarıyla inceleyen Gazâlî yer yer de kendine özgü görüşler/çözümler ortaya koymuştur. Bu çalışma, Gazâlî'nin zikredilen eserlerini temel alarak kesb-tevekkül meselesi hakkındaki görüşlerinin tespitini hedeflemektedir. Bu bağlamda çalışmanın ilk bölümünde Gazâlî'nin düşüncesini anlamaya yardımcı olacağı kanaatiyle hayatı genel hatlarıyla incelenmiştir. İkinci bölümünde ilk olarak kavramların anlamları incelenmiştir. Ardından da Gazâlî'ye kadar sûfîlerin kesb-tevekkül ilişkisine dair düşünceleri ve bu tartışmaya dair çözümleri incelenmiştir. Üçüncü bölümde Gazâlî'nin zikredilen iki eseri temel alınarak kesb hakkındaki düşünceleri tespit edilmeye çalışılmıştır. Yine aynı kaynaklar doğrultusunda dördüncü bölümde de Gazâlî'nin tevekkül hakkındaki düşünceleri tespit edilmeye çalışılmıştır. Sonuç bölümünde ise Gazâlî'nin kesb-tevekkül ilişkisine dair düşünceleri hakkında genel bir değerlendirme yapılmıştır.
Özet (Çeviri)
The relationship between Kasb and Tawakkul is a problematic that has been discussed since the zuhd period, when sufism began to proliferation. How zahid/sufis, who are people of tawakkul as the result of zuhd life, will take a stand against social life/world life can be shown as the root cause of this problem. The sufis generally discussed a problem this issue with the distinction of avam-havas. Kasb had seen as allowable and necessary for the avam, but for the havas, it had seen as a valueless that had to be abandoned as a result of their knowledge (marifa). Since the zuhd period, sufis have stated their thoughts about this relationship according to their own khals and maqams. al-Muḥāsibī (d. 243/857) from his book Kitab al-Mekasib, this subject has started to be mentioned under special titles in the works of sufis. In addition to the many sufis who own the works together with the al-Muḥāsibī, the sufis who aren't authors have mentioned their views on the subject. The discussions of the kasb-tawakkul relationship were continued until G̲h̲azālī (d. 505/1111). The Sufis ' goal here is to try to settle this relationship on a proper basis. G̲h̲azālī also speak of this issue separately, especially in his works called Iḥyâʾü ʿulûmi'd-dîn and his Kimyâ-yı Saʿâdet, which is a compendium of its. G̲h̲azālī has also benefited from the views of the sufis before him in his works. G̲h̲azālī, who examined the issues in detail, has come up with unique opinions/solutions. This study aims to determine Gazali's views on the matter of kesb-tawkkül based on his works mentioned. Therefore, the first part of the study examined G̲h̲azālī's life in general terms. Then the meanings of the concepts and the thoughts of the previous sufis were examined. After examining G̲h̲azālī 's thoughts separately, an evaluation was made in the conclusion section.
Benzer Tezler
- el-Kader fi'l-fikri's-sûfî
Tasavvufi düşüncede kader
ALI M. F. AL-OMARI
Yüksek Lisans
Arapça
2008
DinÜrdün ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
ÖĞR. GÖR. DR. MOHAMAD NABİL TAHİR AL OMARİ
- Gazali'de kesb kavramı
The concept of kasb according to Al-Ghazzali
MUSTAFA YILDIZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
DinHarran ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. M. CÜNEYT GÖKÇE
- Fahreddin Razî'de insan hürriyeti
The Human Freedom in Fakhr al-Dīn al-Rāzi
MUSTAFA CİHAT ERSOY
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DinNecmettin Erbakan ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ LÜTFÜ CENGİZ
- Gazâlî'de tenzih anlayışı
Al-Ghazali's tanzih sentiment
MERVE GİZEM PAYKAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DinOndokuz Mayıs ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ RIZA KORKMAZGÖZ
- Gazâlî'de kişisel özdeşlik
Personal identity in Ghazali
YUNUS DEMİREL
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DinMardin Artuklu ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖMER BOZKURT