Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu olan çocukların ve ebeveynlerinin mizaç özelliklerinin ve davranışsal inhibisyon sistemi/davranışsal aktivasyon sistemlerinin değerlendirilmesi
Evaluation of temperament features and behavioral inhibition/activation systems in children with attention deficit and hyperactivity disorder and in their parents
- Tez No: 650431
- Danışmanlar: DOÇ. DR. HATİCE ALTUN
- Tez Türü: Tıpta Uzmanlık
- Konular: Psikiyatri, Psychiatry
- Anahtar Kelimeler: Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu, DEHB, Davranışsal İnhibisyon Sistemi ve Davranışsal Aktivasyon Sistemi, DİS/DAS, Ebeveyn Mizacı, Çocuk, Ergen, Attention Deficit and Hyperactivity Disorders, ADHD, Behavioral Inhibition System and Behavioral Activation System, BIS/BAS, Parental Temperament, Child, Adolecent Page Count:
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi
- Enstitü: Tıp Fakültesi
- Ana Bilim Dalı: Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 171
Özet
Giriş: Mizaç özelliklerinin ve Davranışsal İnhibisyon Sistemi / Davranışsal Aktivasyon Sisteminin (DİS/DAS), hem çocuk ve ergenlerde hem de erişkinlerde çok çeşitli psikopatolojilerle ilişkili olabileceği bildirilmiştir. Bizim bilgilerimize göre ilk kez yapılacak olan bu çalışmada, DEHB'li çocukların ve ebeveynlerinin mizaç özellikleri ile DİS/DAS'ının değerlendirilmesi ve aralarındaki ilişkinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Materyel Metot: Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları polikliniğine başvuran ve yapılan psikiyatrik muayenede DSM-5'e göre DEHB tanısı olan 8-12 yaş arası 41 erkek, 19 kız, toplam 60 çocuk hasta ile yaş cinsiyet eşleştirilmiş 60 sağlıklı çocuk çalışmaya alınmıştır. Çalışma gruplarına yarı yapılandırılmış bir görüşme formu olan“okul çağı çocukları için duygulanım bozuklukları ve şizofreni görüşme çizelgesi-şimdi ve yaşam boyu şekli-türkçe uyarlaması (ÇDŞG-ŞY-T) (schedule for affective disorders and schizophrenia for school aged children, present and lifetime version, KSADS-PL)”uygulanmıştır. Çalışmaya alınan çocuklara davranışsal inhibisyon sistemi ve davranışsal aktivasyon sistemini değerlendirmek için DİS/DAS ölçeği, ebeveynlerine ise Conner's Aile Değerlendirme Formu, Okul Çağı Çocukları İçin Mizaç Ölçeği (OÇÇMÖ), Temperament Evaluation of Memphis, Pisa, Paris and San Diego- Autoquestionnaire (TEMPS-A) ve DİS/DAS ölçeği doldurtulmuştur. Bulgular: Hasta (ortalama yaş 9,4±1,5 yıl) ve kontrol grubu (ortalama yaş 9,7±1,3 yıl) arasında yaş ve cinsiyet açısında istatistiksel olarak anlamlı fark bulunmamıştır (p>0,05). OÇÇMÖ'de; hasta grubunda kontrol grubuna göre ortalama olumsuz tepkisellik ve aktivite puanı anlamlı şekilde daha yüksek; ortalama yaptığı işi sürdürme ve yaklaşma-kaçınma puanı daha düşük saptanmıştır (tüm p0,05). Hasta grubunda OÇÇMÖ 'aktivite' alt ölçek puanının erkeklerde daha yüksek düzeyde olduğu (p0.05). Dikkat eksikliği baskın görünümü olanlarda OÇÇMÖ aktivite alt ölçek puanı diğer gruplardan anlamlı şekilde daha düşük bulunmuştur (p=0,017). DEHB'li çocuklarda, DİS ve toplam DAS puanı, DAS eğlence arayışı ve DAS dürtü alt ölçek puanının kontrol grubuna göre istatistiksel olarak anlamlı düzeyde yüksek olduğu (p0.05). Hasta grubunda DAS ödüle duyarlılık, DAS eğlence arayışı ve DAS dürtü puanı erkeklerde, kızlara göre anlamlı şekilde daha yüksek bulunmuştur (p0,05). Çalışmada hasta grubunda OÇÇMÖ ile anne TEMPSA arasındaki korelasyon analizine göre, olumsuz tepkisellik puanı ile annedeki irritabl mizaç puanı (r=0,360, p=0,005) ve anksiyöz mizaç puanı (r=0,328, p=0,011) arasında pozitif yönde zayıf dereceli ilişki saptanmıştır. Sırası ile OÇÇMÖ yaptığı işi sürdürme puanı ile anne hiperkinetik mizaç puanı (r=0,421, p=0,001) arasında pozitif yönde zayıf dereceli; anne anksiyöz mizaç puanı arasında (r=-0,298, p=0,021) ise yine negatif yönde zayıf korelasyon bulunmuştur. Hasta grubunda OÇÇMÖ aktivite puanı ile babanın irritabl mizaç puanı arasında (r=0,339, p=0,008) pozitif yönde zayıf dereceli ilişki tespit edilmiştir. DEHB'li çocuklarda OÇÇMÖ aktivite puanı ile DAS dürtü puanları (r=0,257, p=0,047) pozitif yönde orta derece ilişki bulunurken, kontrol grubunda mizaç özellikleri ile DİS/DAS arasında ilişki saptanmamıştır. Ayrıca DEHB'li çocukların DİS puanı ile babanın DAS eğlence arayışı alt ölçek puanı (r=0,295, p=0,022), çocuk toplam DAS ve DAS ödüle duyarlılık alt ölçek puanı (r=0,311, p=0,016) ile baba DAS dürtü alt ölçek puanı (r=0,382, p=0,003) arasında pozitif yönde zayıf ilişki tespit edilmiştir. Tartışma ve Sonuç: Bu çalışmada, DEHB'li çocuklarda bazı mizaç özelliklerinin DEHB ile ilişkili olması ve ebeveyn mizacı açısından gruplar arasında farklılık saptanmasa da ebeveyn ile çocukların bazı mizaç özelikleri arasında ilişki saptanması nedeniyle mizaç özelliklerinin DEHB'li çocuklarda önem arz eden bir bulgu olduğu gösterilmiştir. Ayrıca çalışmada, DEHB'nin hem DİS, hem de toplam DAS, DAS eğlence arayışı ve DAS dürtü sistemlerinin aktivasyonu ile ilişkili bir bozukluk olduğu, ebeveyn DİS/DAS'ı açısından ise gruplar arasında farklılık olmadığı belirlenmiştir. Kesitsel ve vaka-kontrol çalışması olan bu çalışmanın sonuçlarını destekleyecek, geniş örneklemli takip çalışmalarına ihtiyaç vardır.
Özet (Çeviri)
Introduction: It has been reported that temperament features and behavioral inhibition/activation system (BIS/BAS) might be related to various psychopathologies in both children, adolescents and adults. It is aimed, in this study which is to our best knowledge first ever studied, to evaluate the relationship between temperamental features and BIS/BAS in children with ADHD and in their parents. Material - Method: A total of 60 patients, including 41 boys and 19 girls aged between 8-12 years, diagnosed with ADHD according to DSM-5 criteria and another 60 previously healthy age and gender adjusted children admitted to Kahramanmaras Sutcu Imam University Faculty of Medicine Child and Adolescent Psychiatry clinic were included. 'Schedule for affective disorders and schizophrenia for school aged children, present and lifetime version' , a half-structured interview, form was performed in groups. A BIS/BAS scale for assessing behavioral inhibition system and behavioral activation systems was required from children while Conner's Family Assessment form, school-age temperament inventory (SATI), Temperament Evaluation of Memphis, Pisa, Paris and San Diego- Autoquestionnaire (TEMPSA), and BIS/BAS scale were required from parents. Results: There were no difference regarding age and gender between patients (9.4±1.5 years) and controls (9.7±1.3 years) [p>0.05]. Mean negative reactivity and activity scores were detected to be higher while task persistence and approach/withdrawal scores detected to be lower in patients while compared to controls (all p0.05). Activity, a SATI subgroup, scores were determined to be higher in male patients while no difference in terms of gender gathered in negative reactivity, task persistence, and approach/withdrawal scores (p>0.05). Activity SATI subgroup score was detected to be lower in attention deficit predominant group when compared to others (p=0.017). Total BIS and BAS scores, BAS funny seeking score, and BAS impulsiveness score were significantly higher (p0.05). BAS reward responsiveness, BAS funny seeking, and BAS impulsiveness scores were detected to significantly be higher in boys than girls (p0.05). According to correlation analysis between SATI and mother's TEMPSA scores in patients, a weak positive correlation was found between negative reactivity score and both mother's irritabl temperament score (r=0.360, p=0.005) and mother's anxiety score (r=0.328, p=0.011). A weak positive correlation between SATI task persistence score and mother's hyperkinetic temperament score (r=0.421, p=0.001) while a weak negative correlation between SATI task persistence and mother's anxiety score were found (r=-0.421, p=0.001). A weak positive correlation was detected between SATI and father's irritability temperament scores in patients (r=0.339, p=0.008). While a moderate positive correlation was found between SATI activity score and BAS impulsiveness score (r=0.257, p=0.047) in patients, no difference between scores of temperamental features and BIS/BAS was detected. Positive correlations were also detected between BIS scores of children diagnosed with ADHD and father's BAS fun seeking subscore (r=0.295, p=0.022) and between total child BAS and BAS reward responsiveness score (r=0.311, p=0.016) and father's BAS impulsiveness subscore (r=0.382, p=0.003). Discussion: In this study revealing both some features of temperament in children with ADHD found to be related with ADHD and a that of in children to be correlated to parental, albeit, no in-between parental difference, features of temperament has shown that temperamental features being a crucial point in children with ADHD. Additionaly both ADHD being a disorder developing activation of BIS and total BAS, BAS fun seeking, and BAS impulsiveness and no difference between groups with respect to parental BIS/BAS have been detected. As a particular cross-sectional and case-control formation of the study, further large sampled studies supporting results of the current one are needed.
Benzer Tezler
- Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu tanılı çocuklarda algılanan sosyal desteğin ebeveyn mizaç özellikleri ve ruhsal belirtileri ile ilişkisi
The relationship among perceived social support, parental temperament characteristics and parental psychiatric symptoms in children with attention deficit hyperactivity disorder
MUTLU MUHAMMED ÖZBEK
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2020
PsikiyatriAdnan Menderes ÜniversitesiÇocuk Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HATİCE AKSU
- Ayrılma anksiyetesi tanısı alan çocukların ebeveynlerinin mizaç ve karakter özellikleri
Temperament and character traits of parents who have children diagnosed with separation anxiety disorder
İNCİ ALTINTAŞ
- Okul öncesi çocuklarda psikolojik sağlamlık ve mizacın otizm spektrum bozukluğu ve dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu tanılarındaki hastalık şiddeti ve yaşam kalitesine etkisinin incelenmesi
An investigation of the impact of psycological resiliance and temperament on the severity and quality of life in preschool children with attention deficit hyperactivity disorder and autism spectrum disorder
SEDA ERBAŞ
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2024
PsikiyatriEge ÜniversitesiÇocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NAZLI BURCU ÖZBARAN
- Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu tanısında akran zorbalığı rolleri: Ergenler ve anneleri
Bullying roles in attention deficit hyperactivity disorder: adolescents and mothers
CEMRE YAŞÖZ
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2021
PsikiyatriSağlık Bilimleri ÜniversitesiÇocuk Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖZALP EKİNCİ
- Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu olan ergenlerde kronotip, uyku ve mizaç ilişkisinin araştırılması
Exploring the relationship between chronotype, sleep and temperament in adolescents with attention-deficit/hyperactivity disorder
İREM CİHANYURDU ERDEM
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2024
PsikiyatriMarmara ÜniversitesiÇocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ALİYE TUĞBA BAHADIR