Kadınlarda sezgisel yeme ile yeme tutumu ve mental iyi oluş arasındaki ilişkinin incelenmesi
Investigating the relationship between intuitive eating, disordered eating and mental wellbeing in women
- Tez No: 652098
- Danışmanlar: DOÇ. DR. TAYFUN DOĞAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Üsküdar Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Uygulamalı Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 175
Özet
Bu çalışmada kadınların sezgisel yeme ve yeme tutumu düzeyleri ile mental iyi oluş düzeyleri arasındaki ilişkinin araştırılması amaçlanmıştır. Bu ilişki incelenirken demografik faktörlerden: yaş, medeni durum, algılanan gelir dilimi ve beden kitle endeksi değişkenleri toplanmıştır. Yanı sıra kilo memnuniyeti, beden algısı, şu anda diyet yapıyor olmak, diyet yapma sıklığı ve tıkınırcasına yeme davranışı gibi kişi bireylerin deneyimlerine yönelik veriler toplanmıştır. Kilo verme davranışları ve aile tutumları hakkında bilgi toplamak amaçlı iki tane anket verilmiştir. Son olarak sezgisel yeme, normal dışı yeme davranışı ve mental iyi oluş değerleri Sezgisel Yeme Ölçeği-2, Yeme Tutumu Testi-26 ve Warwick-Edinburg Mental İyi Oluş ölçekleri toplanmıştır. Çalışma grubu 561 sağlıklı, 276 klinik kadından oluşmaktadır. Katılımcıların yaş aralığı 18-62 ve yaş ortalaması 27,32'dir. Elde edilen veriler SPSS programı ile analiz edilmiştir. Korelasyon analizlerinde Pearson Momentler Çarpım Korelasyon Katsayısı tekniğinden, iki alt kategoriye ayrılmış değişkenlerin aritmetik ortalamaları arasındaki farklılığın anlamlılığını test etmek için t testinden, üç ya da daha fazla alt kategoriye ayrılmış değişkenlerin aritmetik ortalamaları arasındaki farklılığın anlamlılığını test etmek için tek yönlü varyans analizi (ANOVA) kullanılmıştır. ANOVA'da gruplar arası anlamlı farklılık bulunması halinde, tamamlayıcı Post hoc testi olarak LSD testi kullanılmıştır. Ölçek puanlarını analiz etmek adına çoklu regresyon tekniği kullanılmıştır. Yapılan analizler sonucunda bağımlı değişkenler olan sezgisel yeme, yeme tutumu ve mental iyi oluş düzeyleri ve demografik değişkenler ile ilgili elde edilen bulgular şu şekildedir: Yaş gruplarından 18-29 grubu ile 40+ grubu arasında anlamlı bir fark gözlemlenmiştir, 40+ grubunun daha yüksek mental iyi oluş seviyeleri vardır. Medeni durum değişkenleri ile bağımlı değişkenler arasında anlamlı bir sonuç gözlemlenmemiştir. Algılanan gelir dilimi grupları mental iyi oluş puanlarına göre karşılaştırıldığında orta üstü ve üst gelir diliminde olan bireylerin daha yüksek mental iyi oluş puanları olduğu tespit edilmiştir. Beden kitle endeksi grupları karşılaştırıldığında sezgisel yeme ve mental iyi oluş düzeyleri arasında anlamlı bir fark gözlemlenmiştir. Beden kitle endeksi gruplarında, daha düşük grupta bulunmak daha yüksek sezgisel yeme ve mental iyi oluş düzeylerine tekabül etmektedir. Beden kitle endeksi ile yeme tutumu puanları arasında pozitif korelasyon tespit edilmiştir. Kilo memnuniyeti ile sezgisel yeme, yeme tutumu ve mental iyi oluş arasında anlamlı bir sonuç gözlemlenmiştir. Kilo memnuniyeti daha yüksek olan bireylerde daha yüksek sezgisel yeme ve mental iyi oluş, daha düşük yeme tutumu düzeyleri tespit edilmiştir. Şu anda diyet yapan bireylerin sezgisel yeme puanları daha düşük, yeme tutumu puanları daha yüksek olarak bulunmuştur. Aynı şekilde daha sık diyet yapan bireylerin daha düşük sezgisel yeme düzeyi daha yüksek yeme tutumu düzeyine sahip oldukları tespit edilmiştir. Tıkınırcasına yeme yapan bireylerde daha düşük sezgisel yeme ve mental iyi oluş ile daha yüksek yeme tutumu puanları gözlemlenmiştir. Kilo vermek amaçlı yapılan davranışlar arttıkça sezgisel yeme puanlarında düşüş, yeme tutumu puanlarında yükseliş gözlemlenmiştir. Kilo vermek için laksatif ya da yiyecek alternatifi kullanan, içtiği sigara miktarını arttıran ve az yiyen bireylerde daha düşük mental iyi oluş puanı gözlemlenmiştir. Çocukluk çağındaki aile tutumları incelendiğinde gizli yemek, kilo konusunda eleştirilmek ve zorla diyet yaptırılmak daha düşük mental iyi oluş ve sezgisel yeme, daha yüksek yeme tutumu puanları ile ilişkili bulunmuştur. Yanı sıra eve alınması yasaklı yiyecekler olması da azalan mental iyi oluş puanları ile ilişkili bulunmuştur. Mental iyi oluş üzerinde sezgisel yemenin yordayıcı etkisi olduğu tespit edilmiştir. Mental iyi oluş düzeyinin %18'ini sezgisel yeme düzeyleri ile açıklayabilmekte olup artan sezgisel yemenin mental iyi oluşta artış öngördüğü bulunmuştur. Ayrıntılı incelemeler göstermiştir ki yaş değişkeni ile sezgisel yeme alt gruplarından fiziksel sebeplerle yeme, açlık tokluk sinyallerini dinleme ve beden yiyecek uyumu, mental iyi oluş düzeyindeki değişimin %24'ünü açıklamaktadır.
Özet (Çeviri)
The aim of this study was to investigate the relationship between intuitive eating, eating attitudes and mental wellbeing in Turkish women. Data regarding the following demographic variables has been collected: age, marital status, perceived income level, and body mass index. In addition, data regarding the following was also collected: weight satisfaction, body perception, dieting status, frequency of dieting, and binge eating. Two sets of questions were gathered from various sources in order to collect data regarding weight loss behavior and family attitudes. Intuitive eating, disordered eating, and mental wellbeing were assessed with the following questionnaires: Intuitive Eating Scale – 2, Eating Attitudes Test -26, and Warwick-Edinburg Mental Wellbeing. 561 healthy and 276 clinical women, aged between 18-62 and with mean age 27.32 years, participated. Data have been analyzed using SPSS. Correlational analyses have been done using Pearson correlational test for continuous variables, student's t-test for binary variables, and ANOVA for multilevel categorical variables. Post-hoc LSD tests were used when there were statistically significant differences between groups. Multiple regression was used to analyze the questionnaire scores. Analyses of intuitive eating, disordered eating, and mental wellbeing show the following: There was a significant difference in mental wellbeing between the age group 18-29 and age group 40+, in that 40+ showed higher mental wellbeing levels. No meaningful relationship was observed between marital status and the questionnaire scores. When mental wellbeing levels were analyzed with respect to perceived income levels, it was found that upper middle and high perceived income levels were associated with higher mental wellbeing. Significant differences were observed between intuitive eating and mental wellbeing with respect to BMI. Lower BMI was associated with higher intuitive eating and mental wellbeing levels. A positive correlation was observed between BMI and eating attitudes scores. Weight satisfaction was related to higher intuitive eating and mental wellbeing scores, and lower eating attitudes scores. Currently dieting was related to lower intuitive eating and higher eating attitudes scores. Similarly, individuals who diet more frequently had lower intuitive eating and higher eating attitudes scores. Binge eating was related to lower intuitive eating and mental wellbeing, and higher eating attitudes scores. Increase in weight loss behavior was associated with decreased intuitive eating scores and increased eating attitudes scores. Lower mental wellbeing scores were observed for individuals who use laxatives, use food alternatives, eat less or smoke more, in order to lose weight. Lower mental wellbeing and intuitive eating and higher eating attitudes scores were observed for individuals with maladaptive familial environment in childhood such as eating in secret, being criticized about weight, and being put on a diet. Having forbidden foods was related to lower mental wellbeing. Increase in levels of intuitive eating was found to predict increase in levels of mental wellbeing. 18% of the variability was accounted by intuitive eating levels. Further analyses have revealed that age, eating for physical reasons, listening to hunger and fullness signals, and body food congruence can explain 24% of the variability in mental wellbeing.
Benzer Tezler
- Instagram platformu üzerinden farklı türlerde beslenme içerikleri tüketen yetişkin kadınların sezgisel yeme ve yeme bozukluğuna yatkınlık durumu
Intuitive eating and susceptibility to eating disorders of adult women consuming various types of nutrition content on Instagram
ŞEVVAL ZEYNEP KANUN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Halk SağlığıBaşkent ÜniversitesiHalk Sağlığı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ELİF DURUKAN
- Çalışma durumuna göre kadınların sezgisel yeme davranışı, yeme tutumu ve beslenme durumunun incelenmesi
Investigation of women's intuitive eating behavior, eating attitude and nutrition status based on their working status
EMEL UÇARER
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Beslenme ve DiyetetikGazi ÜniversitesiBeslenme ve Diyetetik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MAKBULE GEZMEN KARADAĞ
- Üniversite öğrencilerinde sezgisel yeme ölçeği-2 ile yeme tutum testi-26 ve antropometrik ölçümler arasındaki ilişki
The relationship between the intuitive eating scale-2 and eating attitude test-26 and anthropometric measurements in university students
YAĞMUR YAŞAR FIRAT
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Beslenme ve DiyetetikErciyes ÜniversitesiBeslenme ve Diyetetik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BETÜL ÇİÇEK
- Yetişkin bireylerde sezgisel yeme ve yeme farkındalığının beslenme durumu ile ilişkisi
Relation between intuitive eating, mindful eating and nutritional status in adults
NİLÜFER ÖZKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Beslenme ve DiyetetikGazi ÜniversitesiBeslenme ve Diyetetik Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SANİYE BİLİCİ
- Fiziksel aktivite düzeyinin sezgisel yeme ve yeme farkındalığı üzerine etkisinin incelenmesi
Investigation of the effect of physical activity level on the intuitive eating and mindful eating
MUTTALİP GÖKHAN DİNÇER
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
SporAkdeniz ÜniversitesiHareket ve Antrenman Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ NEŞE TOKTAŞ