Çalışan ve çalışmayan kadınlarda sezgisel yeme, stres düzeyi ve uyku kalitesi arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi
An evaluation of the relationship between intuitive eating, stress levels, and sleep quality among employed and unemployed women
- Tez No: 957103
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ NURAY ESRA AKSAKAL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Beslenme ve Diyetetik, Nutrition and Dietetics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Haliç Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Beslenme ve Diyetetik Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 93
Özet
İnsanlarda yeme tutum ve davranışları birçok faktörden etkilenmektedir. Çalışan ve çalışmayan kadınlar arasında yeme davranışları, stres düzeyi ve uyku düzeni açısından belirgin farklılıklar ortaya çıkmaktadır. Sezgisel yeme bireylerin çeşitli duygu durumlarında kendi kontrolünü sağlayabilmesi, vücudundaki açlık-tokluk sinyallerini dinleyerek yiyecek tüketimini gerçekleştirmesi ve bu tüketim esnasında duygusal olarak hassasiyetin azaltılması olarak tanımlanmıştır. Bu tezde, çalışan ve çalışmayan kadınlarda sezgisel yeme, stres düzeyi ve uyku kalitesi arasındaki ilişki incelenmiştir. Çalışma, 15 Ocak 2025 – 15 Mart 2025 tarihleri arasında Başakşehir Belediyesi'ne diyetisyen hizmeti için başvuran 18-65 yaş arasındaki 136 (68 çalışan ve 68 çalışmayan olmak üzere) kadın birey dahil edilerek Başakşehir Belediyesi'nin resmi kurumunda yüz yüze anket yoluyla gerçekleştirilmiştir. Araştırmada, genel bilgileri ve antropometrik ölçümleri içeren anket yapıldıktan sonra bireylerde son 24 saatlik besin tüketim kayıtları sorgulanmıştır. Ek olarak 3 adet ölçek kullanılmış olup bunlar; Sezgisel Yeme Ölçeği (IES-2), Algılanan Stres Ölçeği (ASÖ) ve Pittsburgh Uyku Kalitesi Ölçeği (PUKİ) ölçekleridir. Uyku düzeni açısından her iki grupta da düzenli uyku alışkanlığı ile sezgisel yeme arasında pozitif bir ilişki gözlemlenmiş; ancak bu fark istatistiksel anlam taşımamıştır (p > .05). Koşulsuz yeme izni alt boyutunda çalışan kadınların puanı, çalışmayan kadınlardan anlamlı düzeyde yüksek bulunmuştur (p < .01); buna karşın, çalışan kadınların algılanan stres düzeyleri) çalışmayanlara kıyasla daha düşük ve uyku kaliteleri benzer olsa da, bu farklar istatistiksel olarak anlamlı bulunamamıştır (p > .05). Sezgisel yeme ile algılanan stres arasında negatif yönde düşük düzeyde anlamlı bir ilişki bulunmuştur (r(134) = –.23, p < .01); ayrıca, uyku kalitesi ile algılanan stres arasında pozitif yönde orta düzeyde anlamlı bir ilişki belirlenmiştir (r(134) = .416, p < .01). Vücut kitle indeksi ve ağırlık değerleri, çalışan kadınlarda daha düşük saptanmıştır (p < .001). Sonuç olarak, çalışan kadınların daha yüksek stres düzeylerine rağmen sezgisel yeme davranışlarında daha olumlu bir profil sergilediği görülmektedir. Uyku kalitesinin ve stres yönetiminin sezgisel yeme davranışları üzerinde etkili olduğu dikkate alındığında, kadınlara yönelik stres azaltıcı ve uyku kalitesini artırıcı müdahalelerin beslenme davranışlarını da olumlu yönde etkileyebileceği düşünülmektedir. Bu nedenle, özellikle çalışan kadınlara yönelik işyeri temelli sağlıklı yaşam programları ve psikososyal destek hizmetlerinin yaygınlaştırılması önerilmektedir.
Özet (Çeviri)
Eating attitudes and behaviors in individuals are influenced by various factors. Notable differences are observed between working and non-working women in terms of eating behaviors, stress levels, and sleep patterns. Intuitive eating is defined as an individual's ability to self-regulate eating in different emotional states by listening to hunger and satiety cues and reducing emotional sensitivity during food consumption. This thesis investigates the relationship between intuitive eating, stress levels, and sleep quality among employed and unemployed women. The study was conducted between January 15, 2025, and March 15, 2025, with 136 women aged 18–65 (68 employed and 68 unemployed) who applied for dietitian services at Başakşehir Municipality. Data were collected through face-to-face surveys at the official institution of the municipality. After collecting general demographic information and anthropometric measurements, participants' 24-hour dietary intake was recorded. Additionally, three scales were used: the Intuitive Eating Scale (IES-2), the Perceived Stress Scale (PSS), and the Pittsburgh Sleep Quality Index (PSQI). In terms of sleep patterns, a positive relationship was observed between regular sleep habits and intuitive eating in both groups; however, this difference was not statistically significant (p > .05). In the unconditional permission to eat subscale, the scores of employed women were significantly higher than those of unemployed women (p < .01). On the other hand, although the perceived stress levels of employed women were lower and their sleep quality was similar compared to unemployed women, these differences were not statistically significant (p > .05). A low but statistically significant negative correlation was found between intuitive eating and perceived stress (r(134) = –.23, p < .01); in addition, a moderate and statistically significant positive correlation was identified between sleep quality and perceived stress (r(134) = .416, p < .01). Body mass index (BMI) and weight values were found to be significantly lower in employed women (p < .001). In conclusion, despite higher stress levels, employed women demonstrated more positive intuitive eating behaviors. Considering the impact of sleep quality and stress management on intuitive eating, it is suggested that interventions aimed at reducing stress and improving sleep quality could positively influence eating behaviors. Therefore, it is recommended to expand workplace-based healthy living programs and psychosocial support services, particularly for employed women.
Benzer Tezler
- Türk Savunma Sanayiinde görev yapan beyaz yakalı çalışanların iş stresi, sezgisel yeme, fiziksel aktivite ve beslenme durumlarının incelenmesi
An investigation of job stress, intuitive eating, physical activity, and nutritional status of white-collar employees in the Turkish Defense Industry
ŞEYDANUR ERTÜRK DULKADİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Beslenme ve DiyetetikBaşkent ÜniversitesiBeslenme ve Diyetetik Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ İREM OLCAY EMİNSOY
- Çalışma durumuna göre kadınların sezgisel yeme davranışı, yeme tutumu ve beslenme durumunun incelenmesi
Investigation of women's intuitive eating behavior, eating attitude and nutrition status based on their working status
EMEL UÇARER
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Beslenme ve DiyetetikGazi ÜniversitesiBeslenme ve Diyetetik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MAKBULE GEZMEN KARADAĞ
- Bir kamu kurumunda çalışan personellerde yeme farkındalığı, sezgisel yeme davranışı ve akdeniz diyeti kalite indeksi (KIDMED) arasındaki ilişkinin belirlenmesi
Determination of the relationship between mindful eating, intuitive eating behavior and mediterranean diet quality index (KIDMED) in personnel working in a public institution
RUMEYSA SERİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Beslenme ve DiyetetikBaşkent ÜniversitesiBeslenme ve Diyetetik Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ESRA KÖSELER BEYAZ
- Çalışan ve çalışmayan kadınlarda toplumsal cinsiyet ve meslek algısı ilişkisi
The relationship of gender and professional perception in working and non-working women
GİZEM AKYAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Psikolojiİstanbul Okan ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ PINAR ARSLANTÜRK
- Çalışan ve çalışmayan kadınlarda depresyon belirtilerinin yaşam kalitesine, uyku kalitesine ve gece yeme bozukluğuna etkileri
The effects of depression symptoms on quality of life, sleep quality and night eating disorder in working and non-working women
RÜMEYSA KAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
PsikolojiBeykent ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SÜLEYMAN KAHRAMAN