Anadolu ve Balkanlar'da erken çanak çömleğin ortaya çıkışı
The emergence of early pottery in Anatolia and Balkans
- Tez No: 653508
- Danışmanlar: DOÇ. DR. BAŞAK BOZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Arkeoloji, Archeology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Trakya Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Arkeoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 169
Özet
Bu tez çalışmasının amacı Batı Anadolu ve Balkanlar'daki en erken çanak çömleklerin ortaya çıkışı ve kullanım amacını saptamak, ayrıca çanak çömlek özelinde söz konusu iki bölge arasında herhangi bir etkileşimin olup olmadığını ortaya çıkarmak, bölgeler arası teknolojik, tipolojik ve işlevsel farklılıkları ortaya koymaktır. Anadolu'da erken çanak çömleklerin ortaya çıkışı M.Ö. 9000'lere tarihlense de, düzenli bir teknoloji olarak benimsendiği tarihlerin M.Ö. 7000'ler olduğu görülmüştür. Batı Anadolu ve Marmara Bölgesi'nde ise çanak çömleklerin ortaya çıkışı M.Ö. 6680/6600 yıllarına tarihlendirilmektedir. Balkanlar'da, Kuzey Yunanistan'ın Makedonya kesiminde M.Ö. 6600-6400 tarih aralığında en erken çanak çömleklerin üretilmeye başlandığı görülürken, Kuzeydoğu Bulgaristan'da ise bu tarih aralığı M.Ö.6400/6200-5900 yılları arasındadır. Bahsedilen bölgelerden ele geçen çanak çömleklerden elde edilen veriler, katkı maddesi, form, işlev, yüzey rengi ve bezeme gibi kriterler doğrultusunda incelenerek bölgeler arası karşılaştırmalar yapılmıştır. Batı Anadolu ve Balkanlar'dan elde edilen erken çanak çömlekleri yukarıda belirtilen kriterler kapsamında incelediğimizde, ortaya çıkan veriler ile bu iki bölgede her ne kadar benzer özelliklere sahip çanak çömleklerin olduğu görülse de birtakım farklılıkların da olduğu tespit edilmiştir. Elde edilen veriler benzerliklerin öncü çanak çömlek teknolojisinin Batı Anadolu üzerinden Balkanlar'a taşınmış olabileceğine işaret etmektedir. Balkanlar'daki erken çanak çömleklerde tespit edilen farklılıklar ise, Balkanlar'daki erken yerleşimcilerin çömlekçilik teknolojisini ya yerel tercihler ile ya da farklı bölgelerden kültürel alışveriş ile şekillendirmiş olabileceğini düşündürmektedir. Bunun yanı sıra Anadolu'daki erken çanak çömlek üretiminin, elde edilen veriler doğrultusunda, tarım ve hayvancıktan oluşan beslenme ekonomisinin yaygın olarak geliştiği tarihten yaklaşık bin yıl sonra ortaya çıktığı görülmektedir. Batı Anadolu ve Balkanlar'da da değişen beslenme ekonomisinin çanak çömlek üretimini tetiklediğini söylemek oldukça zordur. Ayrıca hem Anadolu'daki hem de Balkanlar'daki en erken çanak çömleklerin pragmatik işlevlerinin yanı sıra kimlik ifadesi, prestij göstergesi vb. sembolik anlamlar taşıyan nesneler olarak farklı işlevler için kullanılmış olabileceği öngörülmektedir.
Özet (Çeviri)
The purpose of this study is to determine when the earliest pottery in Western Anatolia and the Balkans emerged and for what purpose they were used. In addition, it is to reveal whether there is any interaction between the two regions in particular for pottery, and to reveal the technological, typological and functional differences between regions. Although the emergence of early pottery in Anatolia is dated to 9000s B.C., the dates when it was accepted as a regular technology are 7000s B.C. The emergence of pottery in Western Anatolia and Marmara Region, is dated to 6680/6600 B.C. In the Balkans, the earliest pottery started to be produced 6600-6400 B.C. in Northern Greece and 6400-5900 B.C. in Northeast Bulgaria. The data obtained from the pottery in the mentioned settlements have been examined in accordance with criteria such as additive, form, function, surface color and decoration, and a comparative study have been conducted among regions. When we examine the early pottery obtained from Western Anatolia and the Balkans within the scope of the mentioned criteria, it has been determined that there are some differences, although there are pottery with similar characteristics in these two regions. The data obtained indicate that the pioneering pottery technology may have moved to the Balkans through Western Anatolia. The differences detected in the early pottery in the Balkans suggest that the early settlers in the Balkans may have shaped the pottery technology either by local preferences or by cultural exchange from different regions. In addition, it is seen that the early pottery production in Anatolia emerged about a thousand years after the widely developed nutrition economy consisting of agriculture and animal husbandry. It is quite difficult to say that the changing nutrition economy in Western Anatolia and the Balkans triggered the production of pottery. It is predicted that the earliest pottery in both Anatolia and the Balkans may have been used as objects bearing symbolic meanings such as identity expression and prestige, as well as pragmatic functions.
Benzer Tezler
- MÖ 4. ve 3. binde Anadolu'da yüksek ayaklı çanakların ortaya çıkışı, gelişimi ve işlev analizi
Appearance, evolution and function analysis of high stemmed bowl at Anatolia in 4th and 3rd millennium BC.
NEŞE EDİS
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
ArkeolojiKocaeli ÜniversitesiArkeoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYŞE TUBA ÖKSE
- Neolitik Dönem'de Keçiçayırı yerleşmesi
Keçiçayırı Settlement in the Neolithic Period
ŞEMSETTİN AKYOL
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
ArkeolojiBilecik Şeyh Edebali ÜniversitesiArkeoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ DENİZ SARI
- Zooarchaeological analysis of equids at Gordion between the early Iron Age and the early Hellenistic period (1100 BCE – 330)
Gordion Antik Kenti'nin erken Demir Çağı ve erken Hellenistik dönemleri (MÖ 1100-MÖ 330) atgillerinin zooarkeolojik analizi
RAMAZAN PARMAKSIZ
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
Antropolojiİstanbul Teknik ÜniversitesiEkoloji ve Evrim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BÜLENT ARIKAN
DR. ÖĞR. ÜYESİ CANAN ÇAKIRLAR
- Demir Çağı Öncesi Kuzeydoğu Ege Bölgesi insan yüzü tasvirli kaplar
Pots with human faces in The North-Eastern Aegean Region During The Pre-Iron Age
ECEM ÇAĞLAYAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
ArkeolojiÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiArkeoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÖKSEL SAZCI
- Erken Demir Çağında Doğu Anadolu ile Transkafkasya arasında gelişen kültürel ilişkiler
Cultural connection between eastern Anatolia and Transaucasia in the early iron age
A.SEMİH GÜNERİ