Geri Dön

Yönetim bağlama kuramı temelinde çağdaş Türk lehçelerinde hal eki yükleme kuramı

Case theory in contemporary Turkic dialects on the basic of government and binding theory

  1. Tez No: 653511
  2. Yazar: TUBA ARI ÖZDEMİR
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. FERHAT KARABULUT
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Dilbilim, Türk Dili ve Edebiyatı, Linguistics, Turkish Language and Literature
  6. Anahtar Kelimeler: N. Chomsky, Yönetim Bağlama Kuramı, Durum Kuramı, hal ekleri, söz dizim, Türk dili, Türk lehçeleri, N. Chomsky, Government and Binding Theory, Case Theory, case suffix, Turkic language, Turkic dialects
  7. Yıl: 2020
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Manisa Celal Bayar Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Türk Dili Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 389

Özet

Diller arasında değişmez görülen ve bundan kaynaklı olarak doğuştan kabul edilen söz dizimi ilkelerini betimleyen ve dünya dilleri arasında olası değişim parametrelerini eksiksiz bir biçimde belirlemeye çalışan (Pesetsky, 1994: 141) Yönetim Bağlama Kuramı Amerikalı dilbilimci N. Chomsky'e ait bir söz dizimi kuramıdır. Yönetim Bağlama Kuramının alt kuramlarından biri olan Durum Kuramı ise cümlenin yöneticisi olan fiilin, cümlenin diğer üyelerine durum eklerini hangi şartlarda ve nasıl yüklediğini açıklamaya çalışır. Çalışmada, Yönetim Bağlama Kuramı ve Durum Kuramı, Çağdaş Türk Lehçelerine uygulanarak karşılaştırmalı bir inceleme yapılmıştır. Çalışma giriş ve iki ana bölüm olmak üzere toplam üç ana bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde çalışmanın konusu, amacı, kapsamı, yöntemi, Türk Dilinde Durum Sistemi ve Türk Dilinde Sözdizimi hakkında genel bilgiler verilmiştir. Temel Konu ve Kavramlar adını taşıyan birinci bölümde çalışmanın kuramsal çerçevesini oluşturan Evrensel Dilbilgisi ve Yönetim Bağlama Kuramı bütün yönleriyle ele alınmıştır. Çalışmanın İnceleme adını taşıyan ikinci bölümü, Durum Kuramı esas alınarak hazırlanmıştır. Bu bölümde Durum Kuramı, yazı dili olarak kullanılan 19 Türk lehçesine uygulanmıştır. Bunun için ilk olarak Türkiye Türkçesinde 100 fiilin ilk anlamları esas alınarak 100 cümle kurgulanmıştır. Daha sonra söz konusu cümleler diğer Türk lehçelerinde alan araştırması ve anket çalışması yapılarak kaynak kişilere yeniden kurgulatılmış ve çalışma için veri tabanı hazırlanmıştır. Hazırlanan veri tabanından hareketle fiillerin yönetim ve durum eki yükleme şartları incelenmiştir. Çalışmanın sonucunda lehçeler arasında fiillerin yönetim ve durum eki yükleme konusundaki benzerlik ve farkları tespit edilerek söz dizim çalışmalarına katkı sağlayacak morfosentaktik bir inceleme yapılmıştır.

Özet (Çeviri)

The Government and Binding Theory is a syntax theory of the American linguist Noam Chomsky, which describes the syntactic principles that are regarded as constant between languages; therefore, accepted inherently and tries to definitively identify possible exchange parameters among world studies (Pesetsky, 1994: 141). Case Theory, one of the sub-theories of the Government and Binding Theory, tries to explain under what conditions and how the verb, which is the governing element of the sentence, assigns the case suffixes to the other elements of the sentence. In this study a comparative analysis has been made by applying the Government and Binding Theory and the Case Theory to contemporary Turkic dialects. This study consists of Introduction, Basic Subjects and Concepts and Analysis. In the Introduction, general information about subject, purpose, scope and method of the study and Case System and Syntax in Turkic language have been given. In the first section named Basic Subjects and Concepts Universal Grammar that constitutes the theoretical framework of the study and Government and Binding Theory have been discussed in all aspects. The second section of the study named Analysis has been prepared on the basis of the Case Theory. In this section, Case Theory has been applied to Turkish language with examples from 19 Turkic dialects used as written language. For that purpose, firstly 100 verbs have been determined from Turkey Turkish. Secondly the first meanings of these 100 verbs has been taken as basis and the sentences suitable for those meanings have been constructed. The sentences in question have been reconstructed in other Turkic dialects by the source persons by doing field research and questionnaire, and a database has been prepared for the study. Based on the database, governing and case suffix assignment conditions of the verbs have been examined. As the result of the study, a morphosyntactic analysis has been made to contribute to the syntax studies by determining the similarities and differences in the governing and case suffix assignment of verbs between dialects.

Benzer Tezler

  1. Mimar Melih Pekel

    Architecit Melih Pekel

    HANDE COŞKUNOĞLU

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2006

    Mimarlıkİstanbul Teknik Üniversitesi

    Mimarlık Ana Bilim Dalı

    DOÇ.DR. İLKNUR KOLAY

  2. İşverenin yönetim hakkı ve sınırları

    Le droit et les limites de gestion de l'employeur

    MAKBULE AYMELEK ERDEMİR

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2014

    HukukGalatasaray Üniversitesi

    Özel Hukuk Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ENVER MURAT ENGİN

  3. Çocuklara yönelik yapılı çevre eğitimi: Bursa için katılımcı bir model

    Children-oriented built environment education: A participatory model for Bursa

    SEBLA ARIN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2015

    Mimarlıkİstanbul Teknik Üniversitesi

    Mimarlık Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. FATMA AHSEN ÖZSOY

  4. Tommaso Campanella ve Thomas More'un ütopyalarının karşılaştırılması

    Comparing Thomas More and Tommaso Campanella's utopias

    MAHMUT AVCI

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2006

    FelsefeAtatürk Üniversitesi

    Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. OSMAN ELMALI

  5. An assessment of 'basin conservation plan' as a tool for ecological resilience of socio-ecological systems: Case of Eğirdir Basin

    Sosyo-ekolojik sistemlerin ekolojik dayanıklılığında bir araç olarak 'havza koruma planı'nın irdelenmesi: Eğirdir Havzası örneği

    EREN ÇAĞDAŞ BİLGİÇ

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2018

    Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik Üniversitesi

    Şehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. AZİME TEZER