Geri Dön

Startigraphy and sedimentology of the tertiary sequences in the northeastern Denizli province (southweast Turkey)

Başlık çevirisi mevcut değil.

  1. Tez No: 65476
  2. Yazar: HASAN SÖZBİLİR
  3. Danışmanlar: PROF. DR. SACİT ÖZER
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Jeoloji Mühendisliği, Geological Engineering
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 1997
  8. Dil: İngilizce
  9. Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
  10. Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 221

Özet

ÖZET Bu çalışma, Denizli'nin kuzeydoğusundaki (güneybetı Türkiye) Tersiyer çökellerinin stratigrafik ve sedimentolojik özelliklerini açıklar. Bu çalışmada, ayrıca, Tersiyer öncesi kayaların da stratigrafisi çalışılmıştır. Çalışma alanında yüzlek veren kayalar Paleotektonik, Geçiş ve Neotektonik adı verilen üç ana tektonik dönem altında incelenmiştir. Paleotektonik döneme ait olan kayalar: -Mesozoyik yaşlı Menderes metamorfitleri -Triyas-Üst Kretase yaşlı Çökelez grubu -Üst Kretase yaşlı Babadağ formasyonu -Üst Paleosen-Alt Eosen yaşlı Alakaya grubu -Üst Eosen yaşlı Kocaali formasyonu'dur. Menderes metamorfikleri Menderes Masifi kayalarına aittir ve mermer mercek ve metavolkanik arakatkılar içeren düşük dereceli metamorfik kayalardan oluşur. Menderes metamorfitleri üzerinde tektonik olarak oturan Çökelez grubu, Likya naplarına ait kayalardır ve Karaova, Çökelez kireçtaşı ile Karatepe melanjı olarak adlandırılan üç vmformasyona bölünmüştür. Karaova formasyonu Çökelez grubunun taban bölümünü oluşturur ve yukarı doğru incelen Triyas yaşlı bir metaklastik istif içerir. Karaova formasyonunu dereceli olarak üstleyen Jurasik-Kretase yaşlı Çökelez kireçtaşı Karatepe melanjına bindiren platform karbonatlardan yapılıdır. Turbiditik kumtaşı-şeyl matriksi içinde karışmış bir şekilde bulunan değişik yaşlardaki kireçtaşı, serpantinit, gabro, çört ve diyabaz blokları Karatepe melanjını oluşturur. Babadağ formasyonu breşik, çörtlü ve mikritik kireçtaşlanndan yapılıdır ve Alakaya grubuna ait kayalar tarafından açısal uyumsuz olarak üstlenmiştir. Alakaya grubu Kelkaya ve Dereçiftlik formasyonlarına bölünmüştür. Taban çakıltaşı ve biyoklastik kireçtaşı içeren Kelkaya formasyonu, Dereçiftlik formasyonu tarafından uyumlu olarak üstlenir. Çakıltaşı ve çamurtaşı arakatkıları içeren turbiditik kumtaşı-şeyl ardalanması Dereçiftlik formasyonu oluşturur. Üst Eosen yaşlı Kocaali formasyonu resifal-biyoklastik kireçtaşlarından oluşur ve Oligosen- Alt Miyosen yaşlı Denizli molası tarafından açısal uyumsuz olarak üstlenir. Geçiş dönemi yaklaşık 3000 m. kalınlığındaki kırıntılı-karbonat kayalardan oluşan Denizli molasına uygulanmıştır. Çaykavuştu ve Sağdere formasyonu şeklinde ikiye ayrılan Denizli molası Paleotektonik döneme ait kayaları açısal uyumsuzlukla üstler ve Neotektonik döneme ait olan kayalar tarafından açısal uyumsuz olarak üstlenir. Denizli molası tabanda litik kumtaşı arakatkılı kırmızımsı-kahve renkli çakıltaşlanyla (Çaykavuştu formasyonu) başlar ve üste doğru resif carbonatlan ve kömür mercekleri içeren kalın bir deltaik-sığ deniz çökellerine (Sağdere formasyonu) geçiş gösterir. Neotektonik dönem kayaları Üst Miyosen-Pliyosen yaşlı Belevi grubu, Pleyistosen yaşlı Asartepe formasyonu ve Holosen yaşlı Traverten, yamaç molozu ve alüvyonlardan oluşur. Belevi grubu Kızılburun, Killik ve Kolankaya olmak üzere üç formasyona ayrılmıştır. Kızılburun formasyonu Üst Miyosen yaşlıdır ve kumtaşı, çamurtaşı ve killi kireçtaşı arakatkılı çakıltaşlarından yapılıdır. Kızılburun formasyonunu uyumlu olarak üstleyen Killik IXformasyonu kiltaşı, çamurtaşı ve tüfit arakatkıları içeren Pliyosen yaşlı killi kireçtaşlarıyla simgelenir. Kolankaya formasyonu çakıltaşı, kumtaşı ve killi kireçtaşı arakatkılı baskın çamurtaşlarından yapılıdır. Pleyistosen öncesi birimler üzerinde açısal uyumsuzlukla oturan Asartepe formasyonu kumtaşı mercekleri içeren çakıltaşlarından oluşur. Tersiyer istifleri üzerinde yapılan sedimentolojik çalışmalar sonucunda karasal, delta-sığ deniz ve derin deniz şeklindeki üç ana fasiyes kompleksi adı altında 48 fasiyes tanımlanmıştır. Bu üç fasiyes kompleksi alüvyal yelpaze, gölsel, ıraksak yelpaze, delta düzlüğü, lagün, resif, delta önü, derin deniz, dış yelpaze, iç yelpaze ve şelf-yokuş şeklinde fasiyes birliklerine ayrılmıştır. Bunlar Tersiyer istiflerinde aşağıdaki şekilde saptanmıştır. Alakaya grubu Alakaya havzasına ait çökellerdir ve şelf-denizaltı yelpaze ortamlarında oluşmuştur. Kelkaya formasyonu olarak adlandırılan Alakaya havzasının taban bölümü şelf- yokuş çökelleriyle simgelenir ve Üst Paleosen sırasındaki bir transgresyona işaret eder. Alakaya havzasının üst bölümü (Dereçiftlik formasyonu) ise turbiditik denizaltı yelpaze ortamında oluşan çökeller içerir. Alakaya grubuna ait kum boyu kırıntılar, hem havza dışından türeme silisiklastik (NCE) ve karbonat (CE) bileşenler, hem de çökellerle yaklaşık aynı yaşta olan havza içinden türeme karbonat (CI) ve karbonat olmayan çamurtaşı ve glokonit (NCI) tanelerinden yapılıdır. Bunlar Zuffa (1980) sınıflaması kullanıldığında hibrit arenit (Melez kumtaşı) şeklinde adlandırıldığı gibi, Mount (1985) sınıflaması kullanıldığında ise allokemik kumtaşları ve kumlu allokem kireçtaşı şeklinde adlandırılabilir. Bununla beraber, McBride (1963), Travis (1970) ve Folk (1968)'un standart sınıflama sistemlerine göre, aynı örnekler, litarenit, kalkarenit, litik kumtaşı, feldspatik litarenit ve kumlu intrabiyosparit şeklinde de adlandırılabilir. Kumtaşlarının provenans ayrımında kullanılan Dickinson ve Suczek'in QFL ve QmFlt üçgen diyagramlarına göre, Alakaya kumtaşlarının nokta sayım sonuçlan yeniden işlenmiş provenans bölgesinde yoğunlaşmaktadır. Bu da, Alakaya tortulları kaynak alanının yeniden işlenmiş bir orojenik kuşak özelliğinde olduğunu gösterir. Buna göre Alakaya havzasının beslenme alanındaki kayalar Anatolid-Torid karbonat platformu, Paleojen öncesi Xmagmatik ve volkanik kayalar ve Likya naplarına ait ofiyolitlerdir. Havza içinden türeme bileşenler ise şelfe ait karbonat allokemler, rip-up klastlar ve glokonitlerdir. Denizli molası Oligosen-Alt Miyosen sırasında aluvyal yelpazeden derin deniz türbidit çökellerine geçiş gösteren transgresif eğilimli bir istif sunar. Bununla beraber, bu transgresyon, delta ilerlemesiyle karakterize edilen regresif safhalarla kesintilere uğramıştır. Birbirini izleyen karbonat ve delta fasiyesleri karbonat çökeliminin deniz düzeyi yükselimleri nedeniyle deltanın sualtında kaldığı sırada geliştiği görüşünü destekler. Belevi grubu karasal çökellerle karakterize edilen aluvyal yelpaze, gölsel ve ıraksak yelpaze ortamlarına sahip genleşmeli bir havzada Geç Miyosen-Pliyosen zamanında oluşmuştur. Asartepe formasyonu genellikle fay kontrollü aluvyal yelpaze ortamında Pleyistosen sırasında çökelmiştir. XI

Özet (Çeviri)

ABSTRACTS This study explains the stratigraphy and sedimentology of the Tertiary deposits located in the northeastern Denizli province, southwest Turkey. The stratigraphy of the pre-Tertiary rocks is also studied. The rocks cropped out in the study area are investigated under three main tectonic periods, namely the Paleotectonic period, the Trainsitional period, and the Neotectonic period. The rocks belonging to the Paleotectonic period are - the Mesozoic Menderes metamorphics, - the Triassic-Upper cretaceous Çökelez group, - the Upper Cretaceous Babadağ formation, - the Upper Paleocene-Lower Eocene Alakaya group, - the Upper Eocene Kocaali formation. The Menderes metamorphics belongs to the rocks of the Menderes Massif, and consists of low grade metamorphic rocks including various schists, marble lenses, and metavolcanic intercalations. The Çökelez group, resting tectonically on the Menderes metamorphics, is the rocks of the Lycian nappes and divided here into three formations, namely the Karaova formation, the Çökelez limestone, and the Karatepe melange. rvThe Karaova formation is the basal part of the Çökelez group and made up of the fining upward metaclastic sequence of Triassic age. The gradationally overlying Jurassic- Cretaceous Çökelez limestone comprises platform carbonates which thrusts over the Karatepe melange. The blocks of the various aged limestones, serpentinites, gabbros, cherts, and diabases mixed together in a matrix of turbiditic sandstone-shale have formed the Karatepe melange. The Babadağ formation is made up of brecciated, cherty and micritic limestones and unconformably overlaid by the rocks of the Alakaya group. The Alakaya group is divided here into the Kelkaya and Dereçiftlik formations. The Kelkaya formation consisting of basal conglomerate and bioclastic limestone ic conformably overlaid by the Dereçiftlik formation. The turbiditic sandstone-shale alternations including conglomerates and mudstones have formed the Dereçiftlik formation. The Upper Eocene Kocaali formation consists of reefal-bioclastic limestones and unconformably overlian by the Oligocene-Lower Miocene Denizli molasse. It was found possible to assign the rocks (Denizli molasse) of Transitional period to two formations (The Çaykavuştu and the Sagdere formations) comprise approximately 3000 m of elastics-carbonates unconformably overlying the rocks of the Paleotectonic period and are unconformably succeed by the younger rocks of the Neotectonic period. The Denizli molasse starts at the bottom with reddish-brown conglomerates intercalated with lithic sandstones (Çaykavuştu formation) and grades upward into a thick deltaic-shallow marine sequence with lenses of reef carbonates and coal (Sağdere formation). The rocks of the Neotectonic period are characterized by the Upper Miocene-Pliocene Belevi group, Pleistocene Asartepe formation, and Holocene Travertine, Talus and Alluvium. The Belevi group is divided into three formations, namely the Kızılburun, Killik, and Kolankaya formations. The Kizilburn formation, which is Upper Miocene in age, consistsmainy of conglomerates intercalated with sandstones, mudstones and clayey limestones. The conformably overlying Killik formation is characterized by the clayey limestone including claystone, mudstone and tuffite interbedded of Pliocene age. The Kolankaya formation is dominantly made up of mudstones intercalated with conglomerates, sandstones and clayey limestones. The Asartepe formation resting unconformably on the pre-Pleistocene units and consists of conglomerates including lenses of sandstones. As a result of sedimentological study carried out in the Tertiary sequences, 48 individual facies have been recognized and assigned to three broad facies complexes: terrestrial, delta- shallow marine, and deep marine. These three facies complexes have been further divided into 14 facies associations, namely alluvial fan, lacustrine, distal fan, delta plain, lagoon, reef, delta front, deep marine, outer fan, inner fan, and shelf/slope. These have been established in the Tertiary sequences as follows. The Alakaya group is the deposits of the Alakaya basin which occurs in shelf to submarine fan environments. The basal part of the Alakaya basin which is named as the Kelkaya formation is characterized by the shelf/slope deposits and marks the transgression during the Upper Paleocene time while the upper part (the Dereçiftlik formation) comprises sequences formed in the turbiditic inner fan and submarine fan environments. The detrital framework of the Alakaya arenites is composed of extrabasinal grains, both siliciclastic (NCE) and carbonate (CE), and intrabasinal grains, almost coeval with the age of the deposit, made up of carbonate particles (CI) and mudstone clast and glauconite (NCI). When the base-level classifications of ZufFa (1980) and Mount (1985) are taken into account, arenites of the Alakaya sequence are classified as hybrid arenites, allochemic sandstones and sandy allochem limestones. On the other hand, the same samples can be classified as litharenite, calcarenite, lithic sandstone, feldspathic litharenite, and sandy intra- biosparite by using the standart classification systems of Mcbride (1963), Travis (1970), and Folk (1968). According to QFL and QmFLt triangular diagrams of Dickinson and Suczek which is used for judging the provenance of arenites, the data-points of the arenites of VIAlakaya turbidites are plotted in the domain of the recycled orogen provenance. This means that the source area of the Alakaya sediments has the characters of recycled orogenic belt. The source rocks of the arenites are carbonate rocks of the Anatolid/Taurid platform, pre-Paleogene magmatic and volcanic rocks, and ophiolites belonging to the allochthon Lycian nappes. Coeval intrabasinal sources provided additoinal supplies to the depositional basin of the Alakaya group; this intrabasinal supply consists of shelf carbonate allochems, argillaceous rip-up clasts and glauconite. The Denizli molasse shows an overall transgressive trend during the Oligocene-Lower Miocene time, comprising the transition from the basal alluvial sequence to deep marine turbidite deposits. The transgression, however, was punctuated by regressive phases represented by the progradational fan-delta sequences. Superposition pattern of limestones and delta facies suggests that the carbonate deposition took place during phases of fan-delta drowning due to rapid sea level rises. The Belevi group, has been deposited in the extensional basin during the late Miocene- Plioccene time, having terrestrial deposits of the alluvial fan, lacustrine, and distal fan environments. The Asartepe formation is deposited mainly in the fault controlled alluvial fan environment during the Pleistocene time. vn

Benzer Tezler

  1. Tez No

    82682

    Depositional sequences of the yenimuhacir group clastics in the Değirmenköy gas field based on sedimentology and sequence smatigraphy concepts

    Değirmenköy gaz sahası yenimuhacir grubu klastiklerinin sedimantoloji ve sekans smatigrafi prensipleri ile değerlendirilmiş çökel sekansları

    ÖZLEM KORUCU (ÇELİKOĞLU)

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    1999

    Jeoloji MühendisliğiOrta Doğu Teknik Üniversitesi

    Jeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı

  2. Tez No

    120984

    Kuzeydoğu Ege kıyı ve deniz alanlarının tersiyer jeolojisi ve sedimantolojisi

    Tertiary geology and sedimentology of the Northeastern Aegean offshore and nearshore regions

    YAŞAR KESGİN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2002

    Jeoloji MühendisliğiAnkara Üniversitesi

    Jeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. BAKİ VAROL

  3. Tez No

    135787

    Adana baseni kuzeydoğu kesiminin stratigrafisi: Hovdu-Feke

    Stratigraphy of the northeastern part of the Adana basin

    HASAN LAĞAP

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2003

    Jeoloji MühendisliğiÇukurova Üniversitesi

    Jeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. CENGİZ YETİŞ

  4. Tez No

    316223

    Gelibolu Yarımadası (Çanakkale) tersiyer yaşlı birimlerin stratigrafisi, sedimantolojisi ve kömür petrografisi

    Stratigraphy, sedimentology and coal petrography of tertiary units in Gelibolu Peninsula (Çanakkale)

    FERDİ DEMİRTAŞ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2012

    Jeoloji MühendisliğiAkdeniz Üniversitesi

    Jeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. ERDAL KOŞUN

  5. Tez No

    135526

    Demirhisar (Mersin kuzeydoğusu) civarının jeolojisi ve sedimantolojik özellikleri

    Geological and sedimentological properties of Demirhisar area (Northeast Mersin)

    ULAŞ İNAN SEVİMLİ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2003

    Jeoloji MühendisliğiÇukurova Üniversitesi

    Jeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. KEMAL GÜRBÜZ

Geri Dön