İsmail Gelenbevî'de nefsü'l-emr
Thing itself in Ismail Kalanbawi
- Tez No: 655556
- Danışmanlar: PROF. DR. SİNAN ÖGE
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Felsefe, Religion, Philosophy
- Anahtar Kelimeler: Farazî, Gelenbevî, Hakîkî, Hariç, Mümteni, Nefsü'l-emr, Vehmî, Zihnî, Fictional, Kalanbawi, Outside, Reality, Impossible Objects, Nasf al-Amr, Mind, Estimational
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Atatürk Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 121
Özet
İnsanın bilgisinin kendi dışındaki âleme mutabık olup olmadığı ve eğer mutabıksa ne derece mutabık olduğu problemi İslâm düşünce geleneğinde tartışılagelmiş bir konudur. Özellikle yenilenme döneminde hakikatin tek olup ona dair bilgilerimizin farklılaşabileceği kabulü ile beraber İslam düşünürleri tarafından doğruluğun kriteri aranmaya başlanmıştır. Bir şeyin, hakkında varsayanın varsaymasına ve düşünenin düşüncesine bakılmaksızın kendinde var olması anlamına gelen nefsü'l-emr kavramı, bilgilerimizin kendisine kıyasla doğru nitelemesi alacağı ölçüt olarak belirlenmiştir. Nefsü'l-emr kavramı için İslam düşünürleri tarafından vâkıa, hariç ve faal akıl gibi kelimelerin de kullanılmasıyla beraber kendisi hakkındaki asıl tartışma onun kapsamı ve insan bilgisine konu olması bakımından gerçekleşmiştir. Nitekim matematiksel nesnelerin ontolojisinin İslam bilginleri tarafından ele alınması nefsü'l-emrin kapsamının belirlenip netleşmesinde etkili olmuştur. Aynı zamanda insan için nefsü'l-emrî bilgiye erişebilirlik meselesindeki İslam bilginlerinin tavrı, doğruluk ile nefsü'l-emr arasındaki ilişkiyi iyice sağlamlaştırmıştır. Biz de çalışmamızda nefsü'l-emr kavramının neliği, kapsamı ve erişilebilirliği konularını İsmail Gelenbevî özelinde ele almaya çalıştık. Bu çalışmamızda onun nefsü'l-emrin kapsamına dair ve matematiksel nesneleri de kuşatacak şekildeki nefsü'l-emre ilişkin açıklamalarını, gelenekteki nefsü'l-emr yorumlarından ayrıştığı hususları ve insan bilgisine konu olmak açısından nefsü'l-emr hakkındaki görüşlerini ortaya koymaya çalıştık.
Özet (Çeviri)
Problem of human knowlegde's conformability to universe outside of him and to what degree it conforms has been discussed in the tradition of Islamic thought. With acceptance of reality's excluesive and of difference of our knowledge about it, the criterion of trueness has been begun to searched by Islamic scholars especiaily in regeneration term. Here nasf al-amr (thing itself) which means existance of a thing in itself without depending to thought of a thinker or presumption of a presumer has determined as the criterion of trueness which our knowledges can be qualified as ture in comparison with it. Some words like al-vâqıa (reality), al-hâric (outside) and faâl al-akıl (agent intellect) is used instead of nasf al-amr by Islamic scholars. However, main discussion about it is in its content and reachableness of human knowledge to it. Analysis of ontology of mathematical objects by Islamic scholars has effected to determine contect of nasf al-amr. On the other hand, position of Islamic scholars in point of reachableness of human knowledge to it has consolidated the relationhip between trueness and nasf al-amr. Here we tried to analyse meaning, content and reachableness of nasf al-amr in particular to Ismail al-Kalanbawi and tried to compile his explanations about content of nasf al-amr and his statements surrounding ontology of mathematical objects and his differences from comments about nasf al-amr which made in the tradition of Islamic thought and his opinions about reachableness of human knowledge to nasf al-amr.
Benzer Tezler
- İsmail Gelenbevi'de varlık düşüncesi
The conception of being in Ismail Gelenbevi
AHMET AKGÜÇ
Doktora
Türkçe
2006
DinAnkara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF.DR. ŞABAN ALİ DÜZGÜN
- Şemsüddin Muhammed b. Eşref es-Semerkandî'nin İlmü'l-Âfâk ve'l-Enfüs adlı eserinin tahkiki, tercümesi ve değerlendirmesi
Critical edition, translation ve and of Shams Al-din Muhammed b. Ashraf as-Samarqandi's İlmül'Afak ve'l-Enfüs
YUSUF OKŞAR
- İsmâîl Gelenbevî'de modalite-metafizik ilişkisi
The relationship between modal logic and metaphysics in the context of Ismâ'îl al-Galanbawî
ABDURRAHMAN BEŞİKCİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Dinİbn Haldun ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EŞREF ALTAŞ
- Ismail Gelenbevi at the engineering school: The Ottoman experience of European science through logarithms
İsmail Gelenbevi Mühendishâne?de: Osmanlılar?ın logaritma aracılığıyla Avrupa bilimi tecrübesi
HASAN UMUT
Yüksek Lisans
İngilizce
2011
Bilim ve Teknolojiİstanbul Bilgi ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. M. ERDEM KABADAYI
- The late Ottoman kalam tradition: İsmail Gelenbevi (1730-1791) and his kalam treatises
Son dönem Osmanlı kelam geleneği: İsmail Gelenbevi (1730-1791) ve kelam risaleleri
ABDULRAHMAN A. M. MHERIGH
Yüksek Lisans
İngilizce
2017
Tarihİbn Haldun ÜniversitesiMedeniyet Araştırmaları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. RECEP ŞENTÜRK