Afganistan siyasal yaşamında İslâmî hareketler (1969-1996)
Islamic movements in the political life of Afganistan (1969-1996)
- Tez No: 658954
- Danışmanlar: PROF. DR. HAKKI BÜYÜKBAŞ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Siyasal Bilimler, Political Science
- Anahtar Kelimeler: İslami Hareket, Afgan Mücahitler, Amerika Birleşik Devletleri, Pakistan, Suudi Arabistan, İran, Sovyetler Birliği, Demokratik Halk Partisi, Taliban, Islamic Movement, Afghan Mujahedeen, United States of America, Pakistan, Saudi Arabia, Iran, Soviet Union, People's Democratic party, Taliban
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Erciyes Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 163
Özet
İslamcılık, Nahdat-i İslâmî ve İslâmî Uyanışı olarak da bilinen çağdaş İslâmî hareketler, İslam dünyasında geçen yüzyılın en etkili sosyo-politik akımları arasında yer almaktadır. Yarım asır önce ortaya çıkan Afganistan İslami Hareketi, ülkenin siyasi, sosyal ve kültürel hayatının her alanında derin bir etki meydana getirmiştir. Bu çalışma, Afganistan'daki İslamcı akımın son yarım yüzyılın bu ülkenin siyasal hayatı üzerindeki rolünü ve etkisini incelemeyi amaçlamaktadır. Bu çalışma giriş, üç ana bölüm ve sonuç bölümünden oluşmaktadır. Bu çalışmada hipotez ve sorulara göre, kütüphane araştırma yöntemi kullanılmıştır. Hipotezlere dayalı bu çalışmanın sonuçları şunu göstermektedir: II. Dünya Savaşı'ndan sonra, uluslararası düzendeki güç ve siyaset denklemleri değişti. Britanya İmparatorluğunun çöküşüyle birlikte, Afganistan Kraliyet Hükümeti geleneksel destekçisini kaybetti ve saltanatını sürdürmek için Rusya'ya yüzünü çevirmek zorunda kaldı. Muhammed Zahir Şah'ın saltanatının son on yılında Moskova'nın dikkatini çekmek için, Sovyet yanlısı Marksist solun faaliyetlerine zemin hazırlandı. Afganistan'ın İslamcı akımı, Marksist sol akımlara tepki olarak ortaya çıktı ve mücadeleye girdi. Afganistan'ın Pakistan'la olan sınır anlaşmazlıkları ve Afgan siyasetçilerin, özellikle Muhammed Davud Han'ın Peştunistan Davası, Pakistan hükümetinin karşı önlem olarak Afgan muhalif gruplara (Mücahitler) desteklemesine yol açtı. Pakistan, Suudi Arabistan, ABD ve İran'ın kapsamlı mali ve silah desteğiyle Afgan Mücahitleri Sovyet Kızıl Ordusu'nu yenerek Sovyetler Birliği'nin çökmesine ve Soğuk Savaş'ın sona ermesine yol açtı. 1992 baharında, Sovyet destekli Afganistan Demokratik Halk Partisi hükümetinin son başkanı Dr. Necibullah istifa ederek iktidarı Mücahitler'e devretti. İktidarın Mücahitler'e devredilmesiyle eş zamanlı olarak, Mücahitlerin grupları arasında iktidar mücadelesi ortaya çıktı. Bu mücadele Afganistan'ı yıkıcı bir iç savaşa sürükledi. Bu savaş bugüne kadar (Doha'da Taliban ile Afgan hükümeti arasında Afganlar arası barış görüşmeleri sürerken) çözüm bulamadı ve bu ülkedeki onlarca insan her gün bu savaşın kurbanı olmaktadır. Bu çalışma, yazarın kendi bakış açısı ve analizine ek olarak, Türkçe, Farsça, Peştuca ve İngilizce dillerinin çok miktarda bulunan birinci ve ikinci el kaynaklarına dayanarak okuyucuya faydalı olacak yeni bulgular sunmaktadır.
Özet (Çeviri)
Contemporary Islamic movements, also known as Islamism, the Islamic movement, and the Islamic Awaking, have been the most influential socio-political movements in the last century of the Islamic world. The Islamic Movement of Afghanistan (Nahzat Islami-e-Afghanistan), which emerged half a century ago, had a profound impact on all aspects of the country's political, social, and cultural dimensions. This study aims to investigate the role and impact of the Islamic Movement of Afghanistan on the political life of the country in the last half century. The present study consists of an introduction, three main chapters, and a conclusion. Based on the hypotheses and questions of the study, the library research-method has been used. The results of this study show that: After World War II, the equations of power and politics in the international political system changed. And with the collapse of the British Empire, the imperial government of Afghanistan lost its prior and historic supporter. And in order to maintain its monarchy, the government was forced to turn to Russia. In order to attract Moscow's attention, Mohammad Zahir Shah, in the last decade of his reign paw the way for the activity of the pro-Soviet Marxist left party. The Islamist Movement of Afghanistan entered the battlefield as a reaction against the Marxist left party. Afghanistan's border disputes with Pakistan and the mentality of the Afghan authorities to establish Pashtunistan, especially Mohammad Daud Khan, led to the Pakistani government's widespread support for Afghan opposition groups (the Mujahedeen). The Afghan Mujahedeen, with widespread financial and weapons support from Pakistan, Saudi Arabia, the United States, and Iran, defeated the Soviet Red Army, leading to the collapse of the Soviet Union and the end of the Cold War. In the spring of 1992, Dr. Najibullah, the last president of the Soviet-backed People's Democratic Party of Afghanistan, resigned and handed over power to the Mujahidin. Simultaneously with the transfer of power to the Mujahidin, a power struggle erupted among the Mujahidin groups, leading Afghanistan to a devastating civil war. The war has not ended to date (as the inter-Afghan peace talks between the Taliban and the Afghan government in Doha continues). And dozens of people in this country fall victim to this war every day. In addition to the author's own point of view and analysis, this study presents new findings that will be useful for the reader, relying on the abundant first and second-hand sources of Turkish, Persian, Pashto, and English languages.
Benzer Tezler
- Pakistan'ın Afganistan politikası: İnşacı bir dış politika analizi
Pakistan's Afghanistan policy: A constructivist foreign policy analysis
İLKAY ÇAMKERTEN
Doktora
Türkçe
2020
Siyasal BilimlerAnkara ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÇINAR ÖZEN
- Afganistan'da kadına karşı aile içi şiddet (Yapılan araştırmalara bir bakışla kadına karşı ailedeki yaşamının farklı aşamalarında şiddetin incelenmesi)
Domestic violence against women in Afghanistan (With an analysis of the literature on violence against women)
HASEEBULLAH QIAMY
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Siyasal BilimlerAnkara ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ELİF EKİN AKŞİT VURAL
- Doğu Avrupa gelişmeleri -Türkiye'ye etkileri-
Başlık çevirisi yok
MEHMET ERDEM
Yüksek Lisans
Türkçe
1993
Uluslararası İlişkilerİstanbul ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BENER KARAKARTAL
- Türkiye'de farklı koruma statüsündeki göçmenlerin istihdam deneyimleri
Employment experiences of migrants with different protection status in Turkey
BÜŞRA USLU AK
Doktora
Türkçe
2021
Sosyal HizmetlerHacettepe ÜniversitesiSosyal Hizmet Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KASIM KARATAŞ