Bextiyar Elî'nin Hinara Dawî ya Dinyayê romanında büyülü gerçekçilik
Di romana Bextiyar Elî ya Hinara Dawî ya Dinyayê da realîzma efsûnî / Magical realism Bextiyar Eli's in the novel Hinara Dawî ya Dinyayê (World's last pomegranate)
- Tez No: 659417
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ FARUK KAZAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Doğu Dilleri ve Edebiyatı, Eastern Linguistics and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dicle Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Kürt Dili ve Kültürü Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 112
Özet
Büyülü gerçekçilik, Avrupa'da tohumlarının atıldığı yirminci yüzyılın ikinci yarısından sonra Latin Amerika'da gelişerek dünyaya yayılan bir akım olmuştur. Bu akım aynı zamanda Avrupa kökenli fantastik, gerçeküstücülük ve postmodernizm gibi edebiyat akımlarının bazı özelliklerini içinde barındırmakla birlikte bu akımlara tepki olarak ortaya çıkmıştır. Tarihsel süreci ve tanımı üzerine birçok görüş ileri sürülen akım, genellikle büyülü olanla gerçeğin, sıradanla sıradışının harmanlanarak okuyucuya etkili bir şekilde aktarılması şeklinde tanımlanmıştır. Latin Amerikalılar kendi topraklarında yüzyıllarca süren sömürgenin ardından bireyselleşmeyi ve yalnızlaşmayı vurgulayan postmodernizm yerine, yerelliği, özgünlüğü ve her şeyiyle kendine ait olana sahip çıkmayı savunan büyülü gerçekçiliğe yönelmişlerdir. Büyülü gerçekçilik, Latin Amerika ile birlikte modernleşme yolunda olan halklar için yazan bütün roman yazarlarının eserlerine de damga vurmuştur. Modernliğin ve modernleşmenin her zaman baskı yarttığı Ortadoğu'da büyülü gerçekçiliğe dayanan eserler bu modernliğin bahtsız bilincini ele vermeye yarayabilir hale gelmişlerdir. Irak Kürdistan'ında yaşanan olumsuzluklara bire bir şahitlik eden Bextiyar Elî de, Kürt halkının toplumsal ve siyasi durumunu, olumsuz koşullarda yaşayan insanların tarihini anlatmak için büyülü gerçekçiliği bir yöntem olarak kullanmıştır. Bu nedenle Bextiyar Elî'nin romanları da Gabriel Garcia Marquez, Salman Rushdi, Derek Walcott ve Toni Morrison'nun romanları gibi büyülü gerçekçi romanlar olarak değerlendirilmektedir. Eserlerinde çok farklı konuları ele alan Elî yarattığı karakterlerin zihinsel ya da kültürel kapasitesiyle bire bir örtüşmese de büyülü gerçekçiliğin en belirgin özelliğini kullanıp bunlara ontolojik eklemeler yapmıştır. Elî, romanlarında doğal kanunların dışına çıkan unsurları kullanarak olayların gerçek yönünü kabul eden okuyucusuna, büyülü olaylara şaşırmadan gerçekliği kavratabilmeyi başarmıştır. İki bölümden oluşan tezimizin birinci bölümünde, büyülü gerçekçiliğin tanımı ve tarihsel sürecinin yanısıra, büyülü gerçekçiliğin özelliklerini ve temsilcilerini inceledik. Ayrıca Kürt edebiyatında büyülü gerçekçilik akımının temsilcilerinden biri olan Bextiyar Elî'nin hayatı, eserleri ve edebi anlayışını ele aldık. İkinci bölümde ise, Bextiyar Elî'nin Hinara Dawî ya Dinyayê ( Dünyanın Son Narı) romanındaki büyülü gerçekçi unsurları ele alarak detaylı bir şekilde işledik.
Özet (Çeviri)
Magical realism has been a trend that developed in Latin America and spread around the world after the second half of the twentieth century, when its seeds were planted in Europe. Although this movement contains some characteristics of European originated literary movements such as fantastic, surrealism and postmodernism, it emerged as a reaction to these movements. The movement, which has many opinions on its historical process and definition, is generally defined to readers as the effective transfer of the magical with the reality, the ordinary and the extraordinary. Latin Americans have turned to magical realism, which advocates locality, originality and claiming all that belongs to itself, instead of postmodernism, which emphasizes individualization and isolation after centuries of colonization in their own land. Magical realism has also marked the works of all novelists who write for the peoples on the way to modernization along with Latin America. In the Middle East, where modernity and modernization have always put pressure on, works based on magical realism have become useful to give away this unfortunate consciousness of modernity. Bextiyar Elî, who witnessed the negativities in Iraqi Kurdistan, used magical realism as a method to tell the social and political situation of the Kurdish people and the history of people living in adverse conditions. For this reason, Bextiyar Eli's novels are regarded as magical realist novels like Gabriel Garcia Marquez, Salman Rushdi, Derek Walcott and Toni Morrison's novels. Elî, who deals with many different subjects in his works, used the most distinctive feature of magical realism and made ontological additions to them even though it did not exactly match the mental or cultural capacity of the characters he created. Using elements that go beyond natural laws in his novels, Elî has succeeded in grasping the reality of his reader, who appreciates the true direction of events, without being surprised by magical events. In the first part of our two-part thesis, besides the definition and historical process of magical realism, we examined the features and representatives of magical realism. In addition, we discussed the life, works and literary understanding of Bextiyar Elî, who is one of the representatives of the magical realism movement in Kurdish literature. In the second part, we discussed in detail the magical realist elements in the novel Hinara Dawî ya Dinyayê (World's Last Pomegranate) by Bextiyar Elî. Realîzma efsûnî şêweyek e ku li Ewropa dest pê dike û piştî nîvê sedsala bîstemîn li Emerîkaya Latîn gêş dibe û ji vir jî li cîhanê belav dibe. Ev şêwe hin taybetmendîyên şêweyên edebî ya Evropî, wek fantastîk, surrealîzm û postmodernîzmê di nav xwe da dihundirîne û di heman demê da jî wek reaksîyonekê li hemberî wan derdikeve holê. Li ser pêvajoya dîrokî û pênasekirina vê şêweyê nêrînên cuda hebin jî bi gelemperî wiha hatiye pênasekirin; realîzma efsûnî ew şêwe ye ku neqilkirineke bibandor li ser xwendevanan lihevtêkelkirina hêmanên rastî û xeyalî, asayî û derasayî ye. Însanên Emerîkaya Latîn piştî dargirkirinên bi sedsalan, li şûna şêweya postmodernîzmê ku takekesîyê li ser mirovan zêde dike, berê xwe dane şêweya realîzma efsûnî ku ew jî resenatî û meheltîyê diparêze. Realîzma efsûnî li ser berhemên nivîskarên ku gelê wan bi Emerîkaya Latîn va ketiye rêya modernîzmê jî, gelek bandor kiriye. Berhemên ku bi şêweya realîzma efsûnî hatine nivîsandin, bandora modernîzmê û modernbûnê ku her tim li ser rojhilatanavîn da ye, dikarin ev hişmendiya bêbextiya modernîzmê derxin holê. Bextiyar Elî jî şêweya realîzma efsûnî, ji ber vegotinê, şahidbûna xwe ku li Kurdistana Iraqê jîyînên neyînî û rewşa civakî û sîyasî, dîroka mirovên ku di nav şert û mercên xirab da dijîn, wek rêbaz bikar tîne. Ji ber vê yekê romanên Bextiyar Elî jî wek romanên Gabriel Garcia Marquez, Salman Rushdi, Derek Walcott ve Toni Morrison di nav berhemên realîzma efsûnî tê hasibandin. Elî di berhemên xwe da mijarên pir cuda bikar anîye, lê belê, karakterên ku afirandiye jî her çiqas kapasîteya wan ya hiş û çandî li hev neke jî, bi bikaranîna taybetmendiya realîzma efsûnî tiştên ontolojîk li wan zêde dike. Elî di romanên xwe da li derveyî hêmanên qanûnên asayî bikar tîne û bi vê rêbazê veguhestineke serkeftî dike ku bi xwendêvanên xwe ra realîteya bûyeran daye qebûlkirin. Xebata me bi du beşan pêk tê. Di beşa yekem da em li ser penaseyên realîzma efsûnî, pêvajoya dîrokî ya realîzma efsûnî, taybetmendiyên realîzma efsûnî, temsîlkarên realîzma efsûnî û di nav edebiyata Kurdî da yek ji temsîlkarê realîzma efsûnî Bextiyar Elî, jîyana wî, berhemên wî û şêwaza wî lê hûr bûn. Di beşa duyem da jî em li ser hêmanên realîzma efsûnî di romana Bextiyar Elî ya Hinara Dawî ya Dinyayê da bi hurgîlî sekinîn.
Benzer Tezler
- Binyata 'Struktûra'bûyerê di romana Êvara Perwaneyê ya Bextiyar Elî de
Bextiyar Elî'nin Êvara Perwaneyê romanın da olayın kaynağı
NAWSHIRWAN TAWFEEQ RAOF
Yüksek Lisans
Kürtçe
2016
DilbilimYüzüncü Yıl ÜniversitesiKürt Dili ve Kültürü Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. NESİM SÖNMEZ
- Avahîya derûnî ya karekter di romana Diwahemîn Henarî Dunya yê Bextiyar Elî de
Behtiyar Eli'nin Dünyada Nar Son adlı romanında karakterlerin psikolojik tahlili
REBAND ISMAEL AHMED
Yüksek Lisans
Kürtçe
2017
DilbilimYüzüncü Yıl ÜniversitesiKürt Dili ve Kültürü Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MAHMUT DÜNDAR
- Kürt romanında travma ve psiko-politik çevrelenmişlik: 2000'den sonra yazılan Kürt romanı
Trauma and psycho-politic siege in the Kurdish novel: Kurdish novels written after 2000
HASAN SUN
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Karşılaştırmalı Edebiyatİstanbul Bilgi ÜniversitesiKarşılaştırmalı Edebiyat Ana Bilim Dalı
DR. SÜHA OĞUZERTEM
- 16. yüzyıl Azerbaycan şairlerinden Fedayi ve Behtiyar-name mesnevisi (İnceleme ve çeviriyazı)
Fedâyî one of the Ajerbaican's poet lived 16th century and his Bahtiyarnama masnavi (Examination and translation in Turkey Turkish)
GÜNAY ÇATALKAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Türk Dili ve EdebiyatıMarmara ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÜZEYİR ASLAN