Okul örgütünde çeşitli değişkenler aracılığıyla örgütsel sinizmin öncü ve sonuçlarının incelenmesi
Investigation of the antecedents and consequences of organizational cynicism through various variables in school organizations
- Tez No: 659464
- Danışmanlar: DOÇ. DR. AHMET FARUK LEVENT
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Yönetimi ve Denetimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Eğitim Denetimi ve Yönetimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 831
Özet
Örgütsel sinizm, çok boyutlu, örgütsel ve bireysel özellikler iç içe girmiş bir kavramdır. Örgütsel sinizmin katmanlılığı ve dinamik bir yapıya sahip olma özelliğinden dolayı onu etkileyen ve ondan etkilenen çok faktörlü değişkenler ile bütünsel olarak incelenmelidir. Bu araştırmada, okul örgütlerinde çeşitli değişkenler aracılığıyla örgütsel sinizmin öncü ve sonuçlarının incelenmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda, önce örgütsel sinizm ile hem örgütsel sinizmin her bir öncül ve sonuçları arasında ayrı ayrı modeller oluşturularak hem de örgütsel sinizmin öncül ve sonuçları arasında bütünsel modeller oluşturarak bu kavramların örgütsel sinizm ile ilişkileri belirlenmiştir. Sonra oluşturulan ayrı ayrı ve bütünsel modellerin sonuçları karşılaştırılmıştır. Araştırmada önce, sinizm kavramının içeriği hakkında bir literatür taraması ortaya konulmuş ve sonrasında sinizmin özel bir türü olan örgütsel sinizm kavramı gerek tanımları, gerek altyapısı gerekse de kuramsal gelişimi yönünden detaylı olarak ele alınmıştır. Literatürde örgütsel sinizmle ilişkili olduğu ifade edilen ve örgütsel sinizm ile birlikte çalışılan örgütsel kavramların her biri hakkında genel bir literatür incelemesi sunulmuştur. Araştırmanın örneklemi 2017-2018 eğitim-öğretim yılında İstanbul ili Beylikdüzü ilçesinde farklı kurum tiplerinden 385 okul personelinden oluşmaktadır. Araştırmanın verileri, araştırmacı tarafından literatürde kullanılan ölçekler kullanılarak geliştirilen ölçekler ile toplanmıştır. Elde edilen veriler SPSS 24 ve AMOS 24 programlarında analiz edilmiştir. Yapılan analizlerde; örgütsel sinizmin demografik özelliklerden sadece okul personelinin kıdemine göre kısmen anlamlı farklılaştığı belirlenmiştir. Örgütsel sinizmin her bir öncü ve sonuçlarıyla ayrı ayrı ilişkisine göre; örgütsel sinizm öncülerinden örgütsel adalet, örgütsel destek, psikolojik sözleşme ihlali ve politik davranış ile yüksek düzeyde, anlamlı bir ilişkisi belirlenmiştir. Örgütsel sinizmin her bir öncü ve sonuçlarıyla ayrı ayrı ilişkisine göre; örgütsel sinizmin sonuçlarından örgütsel güven, iş doyumu, iş stresi, örgütsel seslilik, örgütsel sessizlik, mobbing ve tükenmişlik ile yüksek düzeyde, örgütsel vatandaşlık davranışı, ve işgören performansı ile orta düzeyde anlamlı bir ilişkisi belirlenmiştir. Örgütsel sinizmin öncü ve sonuçlarıyla bütünsel ilişkisine göre; örgütsel sinizm öncülerinden örgütsel adalet ve örgütsel destek ile yüksek düzeyde, psikolojik sözleşme ihlali ve politik davranış ile düşük düzeyde anlamlı bir ilişkisi belirlenmiştir. Örgütsel sinizmin öncü ve sonuçlarıyla bütünsel ilişkisine göre; örgütsel sinizmin sonuçlarından örgütsel güven, iş doyumu, iş stresi ve örgütsel seslilik ile yüksek düzeyde, örgütsel vatandaşlık davranışı, örgütsel sessizlik, mobbing, işgören performansı ve tükenmişlik ile orta düzeyde anlamlı bir ilişkisi belirlenmiştir. Örgütsel sinizm; psikolojik sözleşme ihlali, politik davranış, örgütsel sessizlik, mobbing, tükenmişlik ve iş stresi ile pozitif ilişkisi belirlenmişken, örgütsel adalet, örgütsel destek, örgütsel vatandaşlık davranışı, örgütsel güven, örgütsel seslilik, işgören performansı ve iş doyumu ile negatif ilişkisi belirlenmiştir. Örgütsel sinizmin her bir öncü ve sonuçlarıyla ayrı ayrı ilişkisine göre; denetim odağı, örgütsel sinizm ile öncülleri arasındaki ilişkide örgütsel adalet, örgütsel destek, psikolojik sözleşme ihlali ve politik davranış arasında aracılık rolü olduğu belirlenmişken, örgütsel sinizmin sonuçları arasındaki ilişkide ise tükenmişlik, örgütsel vatandaşlık davranışı ve işgören performansı arasında aracılık rolü olduğu belirlenmiştir. Örgütsel sinizmin öncü ve sonuçlarıyla bütünsel ilişkisine göre; denetim odağı, örgütsel sinizm ile öncülleri arasındaki ilişkide aracılık rolü belirlenmemişken, örgütsel sinizmin sonuçları arasındaki ilişkide ise tükenmişlik, örgütsel vatandaşlık davranışı ve işgören performansı arasında aracılık rolü olduğu belirlenmiştir. Örgütsel sinizm ile öncülerinin ayrı ayrı ilişkisine göre; örgütsel adalet, örgütsel sinizm ile psikolojik sözleşme ihlalleri arasındaki ilişkide düzenleyici rolü olduğu belirlenmiştir. Örgütsel sinizm ile sonuçlarının ayrı ayrı ilişkisine göre, örgütsel güven, örgütsel sinizm ile örgütsel vatandaşlık, örgütsel sessizlik, örgütsel seslilik, mobbing, iş stresi, işgören performansı ve iş doyumu arasında düzenleyici rolü olduğu belirlenmiştir. Literatür ve test edilen hipotez sonuçları doğrultusunda örgütsel sinizim; kişisel, sosyal, mesleki ve örgütsel faktörlerden etkilenen ve birçok örgütsel faktörü etkileyen, işgöreninin çalıştığı örgüt ve yönetimine karşı geliştirdiği olumsuz tutum olarak tanımlanmıştır.
Özet (Çeviri)
Organizational cynicism is a multidimensional concept with organizational and individual characteristics. Due to the characteristic of organizational cynicism, which has a complex and dynamic structure, it should be analyzed holistically with the multi-factor variables that affect and are affected by it. In this study, it is aimed to examine the antecedents and consequences of organizational cynicism in school organizations through various variables. For this purpose, the models, on an individual base for each of variable, which explain the relationship between organizational cynicism and its antecedents and consequences are formed. In addition, the effects of all of the variables together subject to analysis on organizational cynicism were analyzed through holistic models and the relationships of the concepts with organizational cynicism were determined. The results of the holistic models and the results of the models of individual based for each of variable are compared. A literature review has been set forth concerning the content of the concept of cynicism and organizational cynicism that is considered to be a special kind and thereafter they have been handled in detail both in terms of theoretical development and their definitions besides infustructure regarding each of organizational concepts that are studied together with organizational cynicism and stated to be related with it. Sampling in research is composed of 385 school staff employed in various institutions in Beylikdüzü district of İstanbul province in 2017-2018 academic year. Data sets for research was gathered by utilizing the scales that developed by the researcher using the scales employed in the literature. The data obtained in this study has been analysed through the programmes of SPPS 24 and AMOS 24. Results of analysis showed that organizational cynicism differs meaningfully to a certain extent depending upon only seniority among demographic properties. The results of the analyses on individual based for each of variable indicated a high level significant relationship between organizational cynicism and its antecedents such as organizational justice, organizational support, violation of psychological contract, and political behavior. Likewise, the results shows a high level significant relationship between organizational cynicism and its consequences such as organizational trust, job satisfaction, job stress, organizational voice, organizational silence, mobbing and burnout; while a moderate level significant relationship between organizational cynicism and its consequences such as organizational citizenship behavior and employee performance. According to the holistic relationship of organizational cynicism with its antecedents and consequences, organizational cynicism has a high level of meaningful relationship with organizational justice and organizational support and lower-level relationship with psychological contract violation and political behaviour. The results of the holistic model analyses indicated a high level significant relationship between organizational cynicism and its consequences such as organizational trust, job satisfaction, organizational voices and work stress; while a moderate level significant relationship between organizational cynicism and organizational citizenship behaviour, organizational silence, mobbing, employee performance and burnout. It is determined that although organizational cynicism has a positive correlation with psychological contract violation, political behaviour, mobbing, burnout, work stress contrarily, it has a negative correlation with organizational justice, organizational support, organizational citizenship behaviour, organizational trust, organizational voice, employee performance and job satisfaction. The results of the analyses on individual based for each of variable, in the relationship between organizational cynicism and its antecedents, determined an intermediary role between organizational justice, organizational support, violation of psychological contract and political behavior. Likewise, the results of relationship between organizational cynicism and its consequences revealed that there is an intermediary role between burnout, organizational citizenship behavior and employee performance. According to the holistic relationship of organizational cynicism with its antecedents and consequences, although the locus of control has no a mediating role between organizational cynicism and its antecedents, it was found a mediating role in the relationship between burnout, organizational citizenship behaviour and employee performance. According to the respective relationship of organizational cynicism with its antecedents and consequences, organizational justice has a moderator role on the relationship between organizational cynicism and psychological contract violation. Considering the respective relationship between organizational cynicism and its antecedents and the findings that obtained, organizational trust has a moderator role on organizational cynicism and organizational citizenship behaviour and also organizational voices, mobbing, work stress, employee performance and job satisfaction. In line with the findings obtained in this research, organizational cynicism as a concept that is influenced by personal, social, professional and organizational factors and affects many organizational factors; It can be said that it refers to the negative attitudes developed by the employees against the organization and management they work for.
Benzer Tezler
- Öğretmenlerin örgütsel mutluluk düzeyleri ile okul yöneticilerinin liderlik stilleri arasındaki ilişkinin incelenmesi
Examination of the relationship between teachers' organizational happiness levels and school heads' leadership styles
AYŞE ÜLGEN ÇUHADAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimSakarya ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. OSMAN TİTREK
- Ortaokul öğretmenlerinin okul yönetiminde kayırmacılık algıları ile örgütsel sinizm arasındaki ilişkinin incelenmesi: İstanbul ili Pendik ilçesi örneği
Examining the relationship betwen the perceptions of favoritism of secondary school teachers and organitational cynisme on school menagement: The example of Pendik in İstanbul
MURAT KARADEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Eğitim ve Öğretimİstanbul Aydın Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
PROF. DR. UĞUR TEKİN
- Öğretmenlerin kaotik liderlik, örgütsel yabancılaşma ve örgütsel mutluluk algıları arasındaki ilişkinin yapısal eşitlik modellemesi ile incelenmesi
Research of the relationship between teachers' perceptions of chaotic leadership, organizational alienation and organizational happiness by structural equalition modeling
ÜMİT DOĞAN
Doktora
Türkçe
2021
Eğitim ve Öğretimİnönü ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MAHİRE ASLAN
- Liselerde görevli yöneticilerin çatışma yönetimi stratejileriyle öğretmenlerin mobbing algıları arasındaki ilişkinin incelenmesi (Bolu merkez lise örneği)
Examination of the relationship between the conflict management strategies of high school administrators and teachers' mobbing perceptions (Bolu central high school example)
ŞEYDA KILIÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimBolu Abant İzzet Baysal ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ AYGÜL OKTAY
- Türkiye'de oniki yıllık zorunlu eğitim için bir model önerisi ve uygulanabilirliği
A Model proposal for twelve-year compulsary education in Turkey and its feasibility
AYSUN ERGİNER
Doktora
Türkçe
2004
Eğitim ve ÖğretimAnkara ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KASIM KARAKÜTÜK