Osmanlı ve Erken Cumhuriyet Dönemi gazetelerinde Türk dilinin kurumsallaşmasına dair bir analiz
An analysis of the Turkish language standardisation process based on a comparison between the language of the turkish newspapers published from late ottoman to the Early Turkish Republican era
- Tez No: 660069
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ SEÇİL ÖZAY
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Dilbilim, Gazetecilik, Linguistics, Journalism
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Gazetecilik Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Gazetecilik Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 267
Özet
Bu çalışmada Osmanlı İmparatorluğu'nun son yıllarında ve Cumhuriyetin ilk yıllarında yayınlanan gazeteler aracılığıyla Türk dilinin kurumsallaşma sürecinin analizi amaçlanmıştır. Çalışmada ele alınan sürede Türk Harf Devrimi'nin gerçekleşmesi de bu konudaki incelemeyi önemli kılmaktadır. Cumhuriyet öncesi ve Cumhuriyet'in ilk yıllarında Türk dilinde yaşanan değişimi gözlemleyebilmek için, gazetelerde kullanılan kelimelerin etimolojisi ve dil bilgisine odaklanılmıştır. Bu açıdan değerlendirildiğinde gazeteler, dili kullananların arasında dilin yayılabilmesi için temel araçlardan biri olarak kabul edilebilir. Aynı zamanda, geniş bir kitleye ulaşmayı hedefleyen kitle iletişim araçları kitlenin rahat anlayabileceği bir dil kullanmalıdır. Dilin kurumsallaşma sürecinin kitle iletişim araçları üzerinden açıklanabilmesi için örneklem olarak Osmanlı dönemine ait, Tasvir-i Efkâr, İkdam ve Tercüman-ı Hakikat gazeteleri ile Cumhuriyet'in ilk döneminden Cumhuriyet, Akşam ve Milliyet gazetelerinin içerikleri incelemeye dahil edilmiştir. Gazetelerde yer alan içerikler 1864 yılından 1935 yılına uzanan bir dönemi kapsayacak biçimde taranarak, kullanılan dildeki değişim etimolojik olarak değerlendirilmiştir. Bu örneklerin analizi ile iki dönem arasındaki kullanılan kelimeler ile dilbilimsel eğilimlerde bir devamlılık gösterip göstermediği sorusuna cevap aranmıştır.
Özet (Çeviri)
The aim of this work is to investigate the standardisation of the Turkish language through an analysis of the newspapers published between the last years of the Ottoman Empire and the first years after the foundation of the Republic of Turkey. The Turkish Alphabet Revolution of 1928 plays an important role in this process and is of crucial importance for this analysis. In order to analyse the changes in the Turkish language before and after the foundation of the Republic of Turkey, this work focused on the etymology of words used in the newspapers' articles and on their grammatical aspects. Newspapers can be regarded as one of the main tools for spreading the language among the speakers. At the same time, mass media that aim to reach a wide audience should use a language that the audience can easily understand. Concerning this matter, articles from Ottoman newsapers such as Tasvir-i Efkar, İkdam and Tercüman-ı Hakikat as well as others from the first period of the Republic such as Cumhuriyet, Akşam and Milliyet were included in the study as samples in order to explain the institutionalization process of the language through mass media. The content in the newspapers was scanned to cover a period from 1864 to 1935. With the analysis of these examples, the aim of this work was to find an answer to the question on whether there is a continuity in linguistic tendencies between the two periods.
Benzer Tezler
- Çerkeş Şeyhizâde Halil Hâlid'in 'Türk Hâkimiyeti ve İngiliz Cihangirliği' eserinin tahlili
Analysis of Çerkeş Şeyhizade Halil Khalid's 'Turkish Domination and British Civilization'
ZAFER GÜVEN
- Fesli maymunlar: Son dönem Osmanlı'dan Erken Cumhuriyet'e evrim edebiyatı ve edebiyatın evrimi (1894-1934)
Fez-wearing monkeys: Evolution literature and literary evolution from the Late Ottoman to the Early Republic
ZEYNEP NUR ŞİMŞEK
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Türk Dili ve Edebiyatıİhsan Doğramacı Bilkent ÜniversitesiTürk Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET KALPAKLI
- Müzik inkılabına karşı bir direniş alanı olarak Osmanlı-Türk müziği taş plakları
Ottoman-Turkish music gramophone records as a space of resistance to the music revolution
ELİF ÖZKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
MüzikMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ÖZLEM GÜÇLÜ
- Dil Devrimi'nin Erken Cumhuriyet Dönemi'nde şiir ve çeviri bağlamında Türk edebiyatına etkisi (1932-1950)
The effects of the language reforms on Turkish literature in the context of poetry and translation in The Early Republican Period (1932-1950)
HAVVA HALE SERT
Doktora
Türkçe
2016
Türk Dili ve Edebiyatıİhsan Doğramacı Bilkent ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET KALPAKLI
- Yakın dönem Türk siyasi tarihinde İzzet Ulvi Aykurt
Izzet Ulvi Aykurt in recent Turkish political history
TEVFİK ZEYTİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
BiyografiEskişehir Osmangazi ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MESUT ERŞAN